Sokratesin Savunması

7 

 

-  Fakat,  delikanlım,  bu  benim  soruma 

cevap  değil  ki.  Ben  şunu  bilmek 

istiyorum:  her  şeyden  önce  bu 

kanunları bilen kim? 

-  İşte  bu  mahkemedeki  yargıçlar. 

Sokrates. 

-  Ne  dedin?  Nasıl,  Meletos?  Onlar 

gençleri yetiştirebilir, daha iyi kılar mı 

diyorsun? 

- Elbette. 

- Hepsi mi, yoksa bazıları mı? 

- Hepsi. 

-  Ira* 

(Hera-Zeus’un  kız  kardeşi)

  hakkı 

için  ne  güzel  söz!  Demek  gençleri 

daha  iyi  kılanlar  birçok  kimselermiş. 

O  halde,  söyle  bakalım,  burada  bizi 

dinleyenler 

de 

gençliği 

terbiye 

ediyorlar mı? 

- Evet onlar da. 

- Peki, ya bule* 

(Atina senatosu)

 üyeleri? 

- Onlar da. 

-  Acaba  ekklesia'da* 

(Halk  meclisi)

  top-

lanan yurttaşlar gençliği doğru yoldan 

ayırıyorlar  mı,  yoksa  onlar  da  terbiye 

mi ediyorlar dersin? 

- Onlar da terbiye ediyorlar. 

-  O  halde,  benden  başka,  bütün  Atina’ 

lılar  onları  güzel  ve  iyi  kılıyorlar; 

onları  yalnız  ben  doğru  yoldan 

ayırıyorum. İddian bu değil mi? 

- Tam işte bu. 

-  Sen  haklı  isen,  ben  gerçekten,  çok 

bahtsız  bir  adamım.  Ama  tut  ki  sana 

şöyle  bir  şey  soruyorum;  acaba  sana 

göre atlar için de böyle mi? Atlara da 

herkesin,  iyilik  ettiğine,  yalnız  bir 

kimsenin  kötülük  ettiğine  inanıyor 

musun? Hakikat bunun tam yersi değil 

mi?  Atları,  bir  veya  birkaç  kişi,  yani 

seyisler terbiye edebiliyor; kullananlar 

ise  onları  bozuyorlar,  değil  mi?  Atlar 

için  de,  başka  hayvanlar  için  de 

böyledir,  değil  mi  Meletos?  Bu, 

şüphesiz  böyledir.;  Anytos  ile  sen  ne 

derseniz  deyiniz,  gençleri  yalnız  bir 

kişinin  yanlış  yola  sürüklediği,  ondan 

başka  herkesin  daha  iyi  kıldığı  doğru 

olsaydı,  bu  onlar  için  gerçekten  eşsiz 

bir  bahtiyarlık  olurdu.  Ama  hayır 

Meletos,  gençler  üzerinde  hiç  kafa 

yormadığını yetecek kadar gösterdim; 

senin 

kayıtsızlığın, 

bana 

karşı 

çevirdiğin  şeyleri  hiç  umursamamış 

olmandan da açıkça anlaşılıyor. 

Şimdi sana bir sorum daha var, Zeus 

hakkı  için  cevap  ver;  Sence  kötü 

kimselerle  birlikte  yaşamak  mı,  yoksa 

iyi kimselerle birlikte yaşamak mı daha 

iyi?...  Cevap  versene  dostum;  zor  bir 

şey sormuyorum. İyi insanlar yanların-

dakilere  hep  iyilik,  kötüler  de  kötülük 

ederler, değil mi? 

- Şüphesiz. 

- Şimdi, bir arada yasadığı kimselerden, 

faydalanan  çok  zarar  görmek  isteyen 

var  mı?..  Cevap  ver,  dostum,  kanun, 

cevap  vermeni  emrediyor.  Zarar 

görmek isteyecek kimse var mıdır? 

- Elbette yoktur. 

- Peki, gençleri doğru yoldan çıkarıyor, 

kötülüğe  götürüyor  diye  beni  suçlu-

yorsun; Bence ben bu suçu bilerek mi, 

bilmeyerek mi isliyorum? 

- Bilerek diyorum.  

- Demek ki, Meletos, iyilerin, yanların-

dakilere  iyilik,  kötülerin  ise  kötülük 

ettikleri şu genç yaşında  

---

8 

 

senin yüksek zekanca bilinen bir gerçek 

olduğu  halde,  ben  bu  yasımda,  birlikte 

yasamak  zorunda  olduğum  bir  kimseyi 

doğru  yoldan  ayırırsam,  ondan  bana 

zarar  geleceğini  bilmeyecek  kadar 

karanlık  ve  bilgisizlik  içindeyim;  hem 

de  bunu,  iddiana  göre,  bile  bile 

yapıyorum.  Meletos,  buna  ne  beni 

inandırabilirsin, ne de başkalarını. 

Öyleyse  ya  ben  onları  doğru  yoldan 

çıkarmıyorum  yahut  da  çıkarıyorsam 

bunu  bilmeyerek  yapıyorum;  her  iki 

halde  de  yalan  söylüyorsun.  Bundan 

başka,  işlediğim  suç  bilmeyerek  işlen-

mişse,  kanun  onu  suç  tanımaz;  beni  bir 

kenara  çekerek  ayrıca  hatırlatman  ve 

öğüt  vermen  gerekirdi;  çünkü  öğütle, 

bilmeyerek  işlediğim  suçu  herhalde 

islemekten  vazgeçerdim;  hâlbuki  sen 

benimle  konuşmaktan, bana öğretmekten 

kaçındın;  bunu  istemedin;  beni  mahke-

meye,  kanunun,  aydınlatılması  gereken-

leri  değil,  cezalandırılması  gerekenleri 

gönderdiği mahkemeye sürükledin. 

Atinalılar,  artik  anlaşılıyor  ki  Meletos 

bu  işlerle,  az  olsun  çok  olsun,  kafa 

yormamıştır;  ama  Meletos  sen  gene 

söyle;  ben  gençleri  nasıl  yanlış  yola 

sürüklüyorum?  Yazdığın  suçlamadan 

anladığıma  göre,  gençlere  devletin  tanı-

dığı  tanrıları  tanımamayı,  onların  yerine 

başka  tanrılara  inanmayı  öğretiyor-

muşum; 

gençleri 

bozan 

derslerim 

bunlardır, diyorsun, değil mi? 

- Evet, bunu bütün kuvvetimle iddia 

ediyorum. 

-  Öyleyse,  Meletos,  sözünü  ettiğimiz 

tanrılar  hakkı  için  ne  demek  istediğini 

bana ve bu yargıçlara daha açıkça anlat. 

Sence  ben  birtakım  tanrılara  inanmayı 

öğretiyormuşum;  öyle  ise  o  tanrılara 

ben  kendim  de  inanıyorum,  demek  ki 

büsbütün  tanrı  bilmez  değilim,  böyle 

bir  suç  işlememişim;  simdi  sunu 

anlayalım: sen beni devletin  tanrılarını 

bırakıp  başka  tanrılara  inanmakla  mı 

suçluyorsun  yoksa  tanrılara  büsbütün 

inanmayıp 

bunu 

başkalarına 

da 

aşılamakla mı? 

-  Evet,  ben  senin  hiçbir  tanrıya 

inanmadığını söylüyorum. 

-  Şaşılacak  şey!  Meletos,  bunu  nereden 

çıkarıyorsun?  Herkes  gibi,  güneşin 

veya  ayın  tanrılığına  inanmadığımı  mı 

söylemek istiyorsun? 

-  Emin  olun,  yargıçlar,  inanmaz;  çünkü 

güneşin  taş,  ayın  toprak  olduğunu 

söylüyor. 

-  Fakat,  dostum  Meletos,  sen  beni 

Anaksagoras  sanmışsın  da  buraya 

çıkarmışsın. 

Buradaki 

yargıçları 

Klazomenai’li  Anaksagoras'ın  yazıla-

rının  bu  kuramlarla  dolu  olduğunu 

bilmeyecek  kadar  boş  ve  cahil  mi 

sanıyorsun?  Gençler  bu  yazıları 

orkestrada  en  çok  bir  drahmiye  satın 

alabilirlerse,  Sokrates  de  bu  fikirleri 

kendine mal edince delikanlılar onunla 

pekâlâ alay edebilirlerse, bunları neden 

gelip  benden  öğrensinler?  Doğru  söyle 

Meletos,  sen  gerçekten  benim  hiçbir 

tanrıya inanmadığımı mı sanıyorsun? 

-  Zeus'a  yemin  ederim  ki,  hiç,  hiçbir 

tanrıya inanmıyorsun. 

-  Buna  kimse  inanmayacak.  Atinalılar, 

bu Meletos  azgının, küstahın biri; beni 

suçlaması  da  gençliğinden,  hakaret 

olsun  diye.  Kim  bilir,  belki  de  beni 

denemek  için  bu  muammayı 

(bilmece)

 

uydurmuştur. Belki de, kendi kendine, 

---