33
pasaytirib yuborsa, ya’ni muhimlik ko’rsatkichini noldan tushirib yuborsa – bu odam
tabiatida komplekslarni hosil qiladi.
Har qanday kompleks ortida odamning qandaydir zaif tomoni turadi. Siz o’zingiz
nimada kuchsiz ekaningizni juda yaxshi bilasiz va bu borada boshqalardan o’zingizni
quyi hisoblaysiz. Bunda kompleks hosil bo’lmay iloji yo’q.
Har qanday kompleksni, xuddi har qanday xastalik singari, davolasa bo’ladi.
Aslida kompleks – yomon narsa emas. Unga e’tibor berilmasa, u zararsiz. Ammo biz
o’z komplekslarimiz hayotimizga salbiy ta’sir qilishiga ko’pincha qarshilik qila
olmaymiz. Shuning uchun komplekslardan holi bo’lgan maqsadga muvofiq.
Men sizga turli komplekslarni umumiy jihatlariga qarab guruhlarga birlashtirib
bayon qilaman. Bugungi suhbat oxirida siz har qanday kompleks sababini topib, uni
bartaraf etib, undan xalos bo’lish yo’lini topa oladigan bo’lasiz.
Nuqsonlilik komplekslari
Bu tur komplekslar hammada uchraydi – ular juda ommabop. Har kim o’zida
qandaydir kamchilikni ko’ra biladi – buni ko’pincha hech kimga aytmaymiz, ammo
o’zimiz buni juda yaxshi bilamiz.
Tashqi ko’rinish: moda
Tashqi ko’rinishimizdagi nuqsonlar – eng katta bosh og’rig’imiz. Biz har doim
chiroyli yuz, kelishgan qaddi-qomat, so’nggi modadagi kiyim egasi bo’lishga intilamiz.
Bunday tobelikka ayollar ham, erkaklar ham bir xilda moyil – ayollar o’z tashqi
ko’rinishi haqida erkaklardan ko’proq qayg’uradi degan fikr asossiz. Shunchaki, ayollar
o’z tashqi ko’rinishlari haqidagi tashvishlarini oshkora qila oladilar – erkaklar esa bunda
ancha
cheklangan.
AQSHdagi so’rovnomalar shuni ko’rsatganki, kiyim-kechak,
gigiyenik vositalar, pardoz va soch turmagi xizmatlariga erkaklar ayollardan ko’ra
ko’proq pul sarflashar ekan.
Har birimiz tashqi ko’rinishda qandaydir andozaga tushishga harakat qilamiz. Bu
andozalar vaqti-vaqti bilan o’zgarib turadi va ular bizning juda ko’p qarorlarimizga
ta’sir qiladi. Bu – albatta, moda. Hozirgi kunda hamma narsaga moda qo’yilgan: kiyim-
kechakdan tortib, she’vagacha. Odamlar modadagi ovqatlarni yeyishadi, modadagi
xizmatlardan foydalanishadi, moda bo’lgan supermarketlarda savdo qilishadi, modadagi
so’zlarni ishlatib gaplashishadi – hatto, moda bo’lgan usulda sevishadi. Hayronmisiz?
Uyali aloqa vositasi yoki internet orqali sevishish qanchalik keng tarqalganiga e’tibor
bering – o’zingiz bunga amin bo’lasiz.
Ammo moda hammasidan ham tashqi ko’rinishimiz qanday bo’lishiga ko’proq
ta’sir qiladi. Bunda qandaydir qoidalar o’rnatilishi va u ommaviy qabul qilinishi
insonning imkoniyatlarini cheklaydi va komplekslarga sabab bo’ladi.
Kamdan kam qiz 90:60:90 qoidasidan bexabar bo’lsa kerak. Bu qoidani kuchli
jins vakillari ham juda yaxshi bilishadi. Ammo hamma gulruxsorlar ham bu andozaga
to’g’ri kelmaydilar. Buning natijasida qizlarda o’z qomatidan qoniqmaslik tuyg’usi
paydo bo’ladi. Agar bunday holatga duch kelgan qizning ma’naviy immuniteti kuchsiz
bo’lsa, u o’zini turli xil diyetalarga uradi va sillasi quriguday bo’lib och yuradi.
34
Moda ortidan quvib jabr ko’rishda yigitlar ham qizlardan kam emas. Modadagi
kiyimni kiyish ilinjida topgan pulini kiyim do’konlarida sarflaydigan yigitlarni ko’p
uchratamiz. Ularning kiyim javonlari to’lib ketgan – ammo kompleks ularni yangi va
yangi kiyim sotib olishga undayveradi.
Agar odam moda kompleksi ta’siriga tushib qolib, bu tobelikdan qutula olmasa –
u o’ziga jismoniy va moddiy zarar yetkazishi mumkin. Ba’zida modadagi kiyim o’ziga
mutlaqo yarashmasa ham, undan voz kechishga haddi sig’maydigan odamlarni
uchratasiz. Ular moda kompleksiga so’zsiz itoat etadilar va bu tobelikdan xalos
bo’lishga harakat ham qilmaydilar.
Avvalo, umum qabul qilingan andozalarga amal qilish noto’g’ri. O’zingiz o’ylab
ko’ring – dunyoda hamma odam bir xil bo’lishi mumkin emas. Hamma uchun umumiy
o’lchovlar o’rnatish kimga kerak – bilasizmi? Sizga navbatdagi sirni ochaymi?
“To’g’ri” qaddi-qomat qanday bo’lishi kerakligi haqidagi uydirmalarni kiyim
ishlab chiqaruvchi sanoat podshohlari o’ylab topadi. Chunki ular mutlaqo
hammaga mos keladigan kiyim tika olmaydilar – shuning uchun hammani ular
chiqargan mahsulotga mos qomatga ega bo’lishiga da’vat qiladilar. Aks holda
ularning mahsulotlarini juda kam odam sotib oladi va ular kasodga uchraydilar.
Shunday ekan, qomatingizni kimlardir belgilab bergan andozalarga “moslab”
olishga harakat qilmang. Bu sizga zinhor kerak emas. Busiz ham xotirjam baxtli
bo’lishingiz mumkin. Axir, baxtingiz qomatingizga bog’liq emas.
Ashaddiy modaparastlar hozir “Modaga qarab kiyinishning nimasi yomon?” deb
dod solayotganini tasavvur qilib turibman. Buning yomon joyi yo’q. Faqat o’sha
modani qayerdan olayotganingizga e’tibor bering. Modani kim yaratadi deb o’ylaysiz?
Nahotki, odamlar didini mashhur dizaynerlar belgilab beradi deb ishonsangiz? Mana
sizga yana bir oliy sir: modani o’ziga yoqqan va yarashgan kiyimni kiyuvchilar
yaratadi – moda sanoati esa ulardan nusxa olib, keng ommaga olib chiqadi, xolos.
Modani siz yaratasiz. Agar siz o’z didingiz va ko’nglingizga quloq solib kiyim
tanlasangiz, u sizga albatta yarashadi, bu libosda o’zingizni yaxshi his qilasiz. Bu hatto
eng arzon matox bo’lishi mumkin – ammo u aynan siz uchun yaratilgan bo’lsa va siz
uni to’g’ri tanlagan bo’lsangiz – atrofdagilar sizga o’girilib qaraydi. Kiyim sizning
ustingizda qanday mos turganini, har qanday nuqsondan holi ekanini ko’rib, ular xuddi
shu kiyimdan o’zlariga ham olgani do’konga yugurib qolishadi. Axir, siz hech
birovning ustida chiroyli turgan kiyimdan bozorda qidirmaganmisiz?
Kiyim, so’zsiz, sizning chiroyingizni ochadigan narsa. Ammo u modaga qarab
emas,
sizning
asl
xohishingiz
va
talablaringizga
qarab
tanlansagina,
sizning
chiroyingizni ochadi. To’lacha odam nozik qomat egalarini ko’zlab tikilgan kiyimni
modaga qarab tanlasa yoki qishning izg’irinida modaga qarab yengil kiyinilsa – bunday
modaning sizga foydasi bormi?
Siz kiygan libos – sizga yoqsin, ommaga emas. Siz kiygan kiyim sizga qulay
bo’lishi va sizni issiq yoki salqin tutishi kerak – modaga mos kelishi kerak emas.
Sizning modangizni faqatgina siz yaratasiz. O’z modasini yarata olmaganlar esa –
sizdan andoza oladilar. Kiyim tanlashni ko’nglingizga qo’yib bering. U hech qachon
adashmaydi.