Referat mövzu Qazın tərkibinə görə qaz-kondensat quyularının sulaşmasının diaqnostikası əsasında nəticələrin təhlili

FƏSİL III. TƏDQİQATIN NƏTİCƏLƏRİ

3.1. Qaz və qazkondensat yataqlarının tədqiqatının aparılması.
Qaz və qaz kondensat yataqları aşağıda qeyd edilən vacib və köməkçi məlumatları toplamaq və əldə etmək üçün müxtəlif üsullarla tədqiq edilir:
- quyunun ətrafında qrunt zonasını təşkil eliyən lay süxurlarnın fiziki-geoloji parametrlərini;
- anbarı dolduran qaz və mayelərin fiziki xassələrini;
- quyunun dib zonasının vəziyyəti;
- məhsuldar yerdəyişmənin parametrləri;
- quyunun özünün vəziyyəti;
- Quyu və quyubaşı avadanlıqlarının vəziyyətini müəyyən etmək üçün onların tədqiqi aparılacaq.
Kollektoru təşkil eliyən suxurların boşluqlarını doldurmuş maye və qazın vacib parametrlərini qazma prosesində laydan süxurlardan (nüvədən) nümunələrin götürülməsi və maye və qaz nümunələrinin laboratoriya şəraitində təhlili və tədqiqi ilə müəyyən edilir.
Köməkçi məlumatlar: anbarın geoloji və fiziki parametrləri; Quyularda aparılan geofiziki, qaz-hidrodinamik və termodinamik tədqiqatlar nəticəsində quyunun ətrafındakı süxurların parametrləri, layda boşluqları dolduran maye və qazların fiziki xassələri, quyunun dib zonasının vəziyyəti haqqında məlumatlar əldə edilmişdir.
Dağlıq şəraitdə qaz və qaz-kondensat quyularının tədqiqi nəticəsində aşağıdakıları qeyd etmək olar:
a) qaz və qaz-kondensat yataqlarının sahə və bölmə üzrə həndəsi ölçülərinin tapılması, layın qorunmayan hissələrinin ölçülərinin müəyyən edilməsi, qaz-su kantaktının hipsometrik vəziyyətinin və ölçülərnin tapılması;
b) məhsuldar təbəqənin lay parametrlərnin təyini;
c) quyuların məhsuldarlığını təyin etmək üçün layın möhkəmlik xüsusiyyətlərinin mənimsənilməsi;
d) mayelərin və qazların tərkibi və onların fiziki-kimyəvi xassələrnin mənimsənilməsi;
e) quyunun dibində yığılmış maye-mexaniki qarışıqların laydan quyunun dibinə, oradan isə quyu ağzına qaldırılması şəraitinin öyrənilməsi;
f) quyuda hidrodinamiki və termodinamiki şəraitin mənimsənilməsi (qazma);
g) lay, quyu və quyu ağzında qazma avadanlığında qaz-kondensat qarışığının faza çevrilmələrinin öyrənilməsi;
h) layda qaz və kondensatın ilkin və cari ehtiyatlarının öyrənilməsi.
Qaz və qaz-kondensat yataqlarının bütün növləri üzrə tədqiqatlar üç qrupa bölünür: ilkin tədqiqat, cari tədqiqat və xüsusi tədqiqat.
İlkin tədqiqatlar dedikdə qaz və qaz-kondensat yataqlarının kəşfiyyatı və sınaq hasilatı zamanı qazılmış kəşfiyyat quyularında aparılan tədqiqatlar başa düşülür. Bu tədqiqat işinin məqsədi anbarın əsas və köməkçi parametrlərinin tam həcmini öyrənməkdir. Bunlar yatağın həndəsi ölçüləri, layın geoloji və fiziki parametrləri (süzülmə və həcm), layın möhkəmlik xüsusiyyətləri, layda olan maye və qazların tərkibi və fiziki xassələri, həmçinin quyunun dibində toplanan və ağızda aparılan maye və bərk hissəciklərin yığılması və qalxması şərtləri, Qaz dinamikası və quyu termodinamiği. şərtləri öyrənməkdir.
Yuxarıda toplanmış bütün məlumatlar quyunun debiti və texnoloji rejiminin seçilməsi, quru qazın və yatağın sabit kondensat ehtiyatlarının müəyyən edilməsi üçün istifadə olunacaq. Bunun əsasında yatağın işlənməsi üzrə pilot layihə hazırlanır. daha sonra isə ərazinin sənaye inkişafı və istismarına cəlb edilməsi üçün layihə hazırlanır.
Bütün istismar quyularında hər il cari quyu tədqiqatları aparılır. Tədqiqat işinin məqsədi anbarın vəziyyəti haqqında məlumat toplamaq və quyuların və quyuların torpaq zonasının mövcud vəziyyətini öyrənməkdir. Toplanmış tədqiqat məlumatları əsasında quyuların istismarının texnoloji rejiminə muəyyən dəyisikliklər olunur, zəruri hallarda qaz quyularnın debitini artırmaqçün müvafiq tədbirlər həyata keçirilir, izabar xəritələri, cari qaz və kondensat ehtiyatları tərtib edilir. Qaz quyularının cari kəşfiyyatı həm stasionar, həm də qeyri-stasionar rejimlərdə aparılır. Bu tədqiqat işi aşağıdakıları qurmağa imkan verir:
1) layda şərti statik təzyiqin təyini;
2) qaz çıxışının təzyiq kvadratınnan asılılığnın təyini;
3) süzülmə müqavimətinin A və B qiymətlərinin təyini;
4) quyuların azaldılmış radiusunun təyini;
5) quyunun dibində layın iş intervalının təyini;
6) perforasiya kanalı boyunca süxurların yarımkürə radiusunun təyini;
7) layların nüfuzetmə keyfiyyət əmsalının müəyyən edilməsi;
8) quyunun drenaj zonasında qaz ehtiyatının xüsusi həcminin (xüsusi həcm) müəyyən edilməsi;
9) Qaldırıcı boruların hidravlik müqavimət əmsalının təyini (NKB);
10) Quyu bölməsi üzərində süxurun istilik ötürmə əmsalının təyini.
İşlənmiş qaz yatağının hasilat və nəzarət quyularında xüsusi quyu tədqiqatları aparılır.
Xüsusi tədqiqatların aparılmasının məqsədi müəyyən etməkdir:
1) nəzarət quyularmda aparılmış geofiziki tədqiqatlar üsulları ilə qaz-su təmas vəziyyətnin müəyyən olunması;
2) quyuların hasilat sürətinin artırılması üçün səmərəli üsulların müəyyən olunması;
3) qazkondensat quyusu boyunca süzgəcin iş intervallarında müxtəlif layların qarşılıqlı əlaqəsi, habelə lay məhsullarının birindən digərinə keçidinin olmaması mövzusunda tədqiqatların aparılması;
4) Qaz quyularında təbii qaz hidratlarının mümkün əmələ gəlməsi intervallarını müəyyən etmək və quyuların normal işləməsini təmin etmək üçün müvafiq əks tədbirlər görmək.
Qaz quyularının və məhsuldar layların xüsusi tədqiqatlarının məlumatları; Qaz hasilatında yeni üsul və texnologiyaların tətbiqi, dağ-mədən avadanlıqlarının
texniki-iqtisadi göstəricilərinin yaxşılaşdırılması, habelə yataqların işlənməsi
sisteminə nəzarət və tənzimləmə üçün istifadə olunur.