Qonaqpяrvяrlik tяdqiqatlarы Beynяlxalq jurnal

riz mində bir məhsul çeşidlənməsini təmin etdiyi kimi ölkənin tanıtmaqla
ya naşı, ölkə turizminə töhfə verir. Qış turizm mərkəzlərinin təməlində du -
ran qış idmanları bu mərkəzlərin ən böyük cəlbedici ünsürdür. Turistlər qış
tu rizm mərkəzlərinə həyəcanverici bir idman olaraq qəbul edilən qış id -
ma n ları ilə məşğul olmaq və ya tamaşaçı olaraq iştirak etmək üçün axın
edir lər. İdman və turizmin ortaq tərəfi beynəlxalq əlaqələri inkişaf et dir -
mək, mədəniyyətlərarası mübadilə və dostluq körpüləri qurmaqdır. Bu sə -
bəb lə bir-birinə paralel olaraq inkişaf etməkdədirlər. İdman və turizm
ara sında heç bir əlaqə olmadığı mühakimə oluna bilməz. İdman tədbirlərinə
qatıl maq və ya izləmək əyləncə turizmi üçün güclü bir motivasiya mən bə -
yi dir. İdman tədbirlərinə qatılmaq səyahət təcrübəsinin önəm və məqsədini
in kişaf etdirməkdədir. Bir çox tur operatorlar idman turizmini də daxil edə -
rək turlara olan marağın daha da artdığını irəli sürürlər. Tətil məkanlarının
in kişaf etməsi, investisiyalaşdırılması, yenidən qurulması üçün idman çox
va cib elementdir. Hətta elə yerlər də vardır ki, idman tədbirləri o bölgələrin
tu rizminin müəyyənləşdiricisidir. Misal olaraq Almaniya, Münhendəki
Olim pik Tətil Mərkəzi və Kanadadakı Olimpik Parkı göstərmək olar. İn -
gil tərədə yerləşən Turizm Bürosunda 1991-ci ildəki tətil məqsədli sə ya hət -
lə rin  11%-nin  idman  tədbirlərinə  qatılmaq  üçün  təşkil  edildiyi  qeyd
edil mişdir. Mintel tərəfindən həyata keçirilən bir tədqiqata əsasən isə, İn -
gil tərədə daxili turizmin 22%-ni idman tədbirlərinə qatılmaq və ya izləmək
üçün olduğu aşkar edilmişdir.Buna bənzər nəticələri Avropa və Şimali
Amerikada da müşahidə etmək olar. Bundan əlavə, Mintelin başqa bir
tədqiqatına əsasən, idman məqsədini ehtiva edən turizm fəaliyyətlərini sayı
da artmaqdadır. 1997-ci ilSpots Market Place Directory-nin açıqlamalarına
görə Amerikada turizm əsaslı 130-dan çox idman növü həyata keçirilə bilər.
Sağlamlıq Turizmi ilə əlaqəsi
Ətraf  mühit  problemləri  sənayeləşmə  və  şəhərləşmə  nəticəsində
inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələrdəinsan sağlamlığını pozan,
əmək səmərəsini azaldan bir qanunvericilik mühitinəsəbəb olmaqdadır.
Yanlış qidalanma vərdişləri, əsəbgərginliyini artıran, bu mühitinyaratdığı
problemləri aradan qaldırmaq məqsədi ilə Almaniya, Fransa,İtalya və s.
ölkələr spa,dəniz və iqlim kimi mənbələrdən istifadə yollarını axtarmış,
başlanğıcdaxalqın sağlamlığını və əmək səmərəsini qorumaq məqsədiylə
davam etdirilən bu səylər, sonralardaxili və xarici turizmlə inteqrasiya ol-
unan sağlamlıq turizminə təməl təşkil edən spa, dənizvə iqlim müalicələri
kimi tətbiqlərə çevrilmişdir.
İqtisadiyyatın ərz və tələb qaydasına görə qüvvə qazanan bu hadisə,
hazırkı dövrdə sağlamlıq turizmi olaraq adlandırılan əhəmiyyətli bir turizm
Vüsal Alıyev
46

---

növünü meydana gətirmişdir.Sağlamlıq turizmi 2 alt başlıq şəklində qeyd
edilə bilər ki, bunlardan biriTermalizm, digəri isə Klimatizmdir.
Termalizm mineral termal sular ilə palçıqları qaynaqdakı ətrafvə iqlim
faktorları tərkibində insan sağlamlığına müsbət qatqı təmin etmək üzrə,
mütəxəssishəkim yoxlaması və proqramında, fiziki müalicə, reabilitasiya,
idman, pəhriz kimidəstək müalicələrlə koordinasiyalı kür tətbiqləridir. Bu
məqsədləedilən turizm də "termal turizm" olaraq adlandırılır. 
Klimatizm isə, sağlam iqlim şəraitində olmağı ifadə edir. Klimatik
mənbələr dağlar, mağaralar və s. yerlərdir. Sağlam iqlim tərifinə uyğun və
insan sağlamlığına faydası baxımından ən cazibədaryerlər arasında dağlıq
bölgələr yer tutur. Bu dağlıq bölgələr eyni zamanda bizimmövzumuz olan
qış  turizminin  də  ən  əhəmiyyətli  məskunlaşma  sahəsi  sayılır.  Daha
əvvəlkihissələrdə  də  dağlıq  bölgələrdə  olmağın  və  qış  idmanlarının
ümumiyyətlə insansağlamlığına olan müsbət təsirlərdən bəhs etdik. Bütün
bunlar nəzərə alınaraq qış turizmiilə sağlamlıq turizmi arasındakı mövcud
olan əlaqə aşkar görünür.
Ədəbiyyat
1. Hall, C.M., Higham, J., 2005, Introduction: Tourism, Recreation 
and Climate Change, Hall, C.M. (Ed.), Tourism Recreation and 
Climate Change, Channel View Publications, Great Britain
2. DEMİRHAN, Gıyasettin (1992) “Dağcılıkta Spor – Turizm – 
Çevre İlişkisi”, Anatolia Aylık Turizm ve Kültür Sanat Dergisi, 
3 (3), 26.
3. HUDSON, Simon (2003) Sport and Adventure Tourism,
New York, The Haworth Hospitality Press.
4. EVLİYAOĞLU, Sait (1989) Genel Turizm Bilgileri, Ankara:
Beta Basım Yayın
5. HAZAR, Atila (2007) Spor ve Turizm, Detay Yayıncılık, Ankara
6. http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/11168.pdf 
47
Qış turizminin digər turizm məhsul çeşidləri ilə əlaqəsi

---

UOT-9:91:910.4 
Nərminə QASIMOVA
Turizm işi ixtisası üzrə magistr 
Azərbaycan Turizm və Menecment Universiteti,
[e-mail] 
Turizmin inkişafında dövlət siyasəti
The state policy in tourism development
Государственная политика в области развития туризма
Abstract: The article covers the development of tourism policy. There
are also government programs, priorities, reflected in large-scale public
events. State tourism policy aim is to strength human resources. Interna-
tional cooperation in the field of tourism is reflected.
Key words: state, development, tourism policy, programme, regulation.
Аннотация: В статье рассматривается развитие туристической
политики. Существуют также государственные программы, приори-
теты, отраженные в крупномасштабных общественных мероприятий.
Государственная цель туризма политика заключается в прочности че-
ловеческих ресурсов. Международное сотрудничество в области ту-
ризма находит свое отражение.
Ключевые слова: состояние, развитие, туризм политика, про-
грамма, регулирование.
Turizmin  inkişafı  ölkənin  xarici  siyasətindən,  ölkələrarası
münasibətindən, ölkədaxili siyasi və iqtisadi vəziyyətdən asılıdır. Turizm
ilk növbədə ölkədəki daxili siyasi və iqtisadi vəziyyətə təsir göstərir. 
Hər bir ölkənin turizm siyasəti hazırlanarkən həmin ölkənin benəlxalq
turizm sahəsinin mübadilə münasibətlərində iştirak səviyyəsi nəzərə alınır,
həmin  ölkənin  tələb  və  təklif  səviyyəsinə  əsasən  inkişaf  səviyyəsi
müəyyənləşdirilir.  Bu  səbəbdən  də  beynəlxalq  turizmin  regional
bazarlarında milli bazarların ümumi və spesifik inkişaf xətlərinin, tələb və
təklifin formalaşması prosesi, bazarın tutumu vəbazar münasibətlərinin ef-
Turizm vя qonaqpяrvяrlik tяdqiqatlarы
Tourism and hospitality studies
48

---