Elnur
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları
102
Əmirvar mərmər yatağı
Şəmkirçayla Qoşqarçayın suayrıcının qərb yamacında,
Əmirvarçayın sağ qolu olan Ağdaşçayın sağ yamacında, 1707,0 m
yüks
əkliyindən 4,5 km. cənub-qərbdə yerləşir. 1978-ci ildə
Əmirvar sahəsində 4 kv. km. ərazidə mərmər xammalına 1:10000
miqyasında axtarış işləri aparılmışdır. Aparılmış işlərin nəticəsini
n
əzərə alaraq 1980-1982-ci illərdə burada ilkin və dəqiq
kəşfiyyat
işləri aparılmış və nəticədə Əmirvar yatağının B+C
1
kateqoriyaları ilə 3,092 mln. m
3
ehtiyatı hesablanmışdır. Hal-
hazırda bu yataqda müxtəlif Məhdud
Məsuliyyətli Cəmiyyətlər
t
ərəfindən istismar işləri aparılır.
Çanaxçı qızıllı kükürd
kolçedan t
əzahürü
Çanaxçı kəndinin cənub-qərb hissəsində yerləşir. Zona 40-60
0
il
ə şimal-şərq istiqamətində uzanaraq 6 m. qalınlığa malikdir.
Zona 75-80
0
bucaq altında cənub-şərqə düşür. Zona kvars-diorit
t
ərkibli daykanın asılı təması boyu yerləşərək 600 m.-ə qədər
izl
ənilir. Zonada möhtəvi-damarcıq tipli kükürd kolçedanı
minerallaşması qeyd olunur. Çanaxçı zonası 1999-2004-cü illərdə
Zivl
ənçay sahəsində 1:25000 miqyasında axtarış işləri aparan K.
S. H
əsənov tərəfindən sınaqlaşdırılmışdır. Zona üzrə 14,5 m.
qalınlığa 1,4 q/t. qızıl, 10,8 q/t. gümüş aşkar olunmuşdur.
Dard
ərə–Əhmədli zonası
Daşkəsən sinklinoriumunun şərq pereklinal hissəsini 30-40
0
istiqam
ətdə kəsən qırılma zonası boyu yerləşmişdir. Bu qırılma
boyu süxurlar intensiv hidrotermal d
əyişməyə məruz qalmış,
əzilmiş, limonitləşmiş və həmçinin
müxtəlif istiqamətli kvars
damarcıqları ilə kəsilmişdir. Zona boyu ən çox malixitləşmə və
Elnur
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları
103
azuritl
əşmə qeyd olunur. Zonanın qalınlığı 40-45 m. arasında
d
əyişir. Yer səthində 1 km. -ə qədər izlənilir. Zona 1:50000
miqyasında xəritələmə işləri aparan H. M. Həsənov
tərəfindən iki
k
əsilşdə sınaqlaşdırılmışdır.
Birinci k
əsilşdə 0,1 -2,4 q/t. Au, 2-114 q/t. Ag, 0,01-2,4% Cu,
0,01-1,6% Pb, 0,01-0,6%
Zn aşkar olunmuşdur. Ümumiyyətlə, 26
m orta qalınlığa Au-0,86 q/t, Ag-15,8 q/t, Cu- 0,57%, Pb-0,31% ,
Zn-0,1 % t
əşkil edir.
İkinci kəsilişdə Au-0,2-1,9 q/t, Ag-2,68 q/t, Cu 0,1-1,6%, Pb-
0,1-1,2%, Zn – 0,01- 0,4 % t
əşkil edir.
Alaxançallı zonası
Alaxançallı kəndinin cənub-qərbindən başlayaraq cənub-şərq
istiqam
ətində Zivlən kəndinə qədər uzanır. Zona əsasən iki
qırılma xətti arasında qraben formasında aşağı düşmüş üst bayos
yaşlı turş tərkibli vulkanitlər içərisndə yerləşmişdir. Zonanı təşkil
ed
ən süxurlar güclü hidrotermal dəyişməyə məruz qalmış,
limonitl
əşmiş və müxtəlif istiqamətli kvars damarcıqları ilə
k
əsilmişdir. Zonanın uzanması şimal-qərb istiqamətə 310
0
,
düşümü 80
0
bucaqla şimal-şərqədir. Zona H. M. Həsənov
t
ərəfindən 3800 m.-ə qədər izlənilmiş və iki kəsilişdə
sınaqlaşdırılmışdır.
Birinci k
əsilişdə sınaqlaşdırılan zonanın qalınlığı 40 m, faydalı
elementl
ərin miqdarı isə aşağıdakı kimidir. Au-1,22 q/t, Ag-31,49
q/t, Cu-1,26 %, Pb-0,33%, Zn-0,24%.
İkinci kəsiliş üzrə fasilələrlə götürülmüş sınaqların ümumi
qalınlığı 24 m, faydalı elementlərin miqdarı Au-1,18 q/t, Ag-
12,51 q/t, Cu-0,83%, Pb-0,36%, Zn-0,51% t
əşkil edir.
Kilis
əli tuf yatağı
K
əlbəcər şəhərindən 22 km. məsafədə Kilisəli(indiki Günəşli)
k
əndinin ərazisində yerləşir. Yataq ərazisində geoloji kəfiyyat
Elnur
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları
104
işləri 1966-1967-ci illərdə A. A. Cəfərov tərəfindən aparılmışdır.
Yatağın geoloji quruluşunda yuxarı təbaşir, paleogen və dördüncü
dövr yaşlı süxurlar iştirak edirlər. Orta eosen yaşlı süxurlar
laylanmış andezitlərdən və onların tuflarında təşkil olunmuşdur.
Yatağın əlverişli geoloji şəraiti var.
Yataqda k
əsilmə nöqteyi nəzərdən tufların üç müxtəlif növü
mü
əyyən edilib:
a) qalınlığı 50-55 m. olan qara, qırmızı rəngli lay;
b) qalınlığı 30 m. olan açıq-qırmızı, məsaməli, bərk, zərif çatlı
lay;
c) qalınlığı 8-12 m. olan yaşıl məsaməli zəif çatlı lay.
Tufların ümumi qalınlığı 80-90 m.–dir. Tufların həcimdə çəkisi
1,8-d
ən 2,5 t/m
3
.
arasında dəyişir. Bu yatağın tuflarından üzlük və
divar hörgü materialları kimi istifadə edilə bilər.
Kilis
əli demantoid təzahürü
Kilis
əli kəndindən 3,5 km. cınub-qərbdə yerləşir.
Serpentinl
əşmiş hiperbazitlərdə 1,5 mm. ölçüdə olan kiçik dənə
formasında demantoid mineralları aşkar edilib. Çatların səthində
minerallaşma örtük bəzəndə xırda ( 0,5 mm.-ə qədər) dənələr
şəklində qeyd olunur. Damarların dənələri tünd-yaşıl rəngdə olur.
Onların ölçüləri 1,5 mm.-dən çox olmur.
Keçiliqaya demantoid t
əzahürü
Tutxun çayının sağ yamacında, Zülfüqarlı kəndindən 5,5 km.
c
ənub-şərqdə yerləşir. Təzahürün daxili hüdudlarında güclü
d
əyişilmiş, əzilmiş, ulturaəsasi süxurların serpentinləşməsi inkişaf
edib. Demantoid v
ə topazolit minerallaşması güclü dəyişilmiş
serpentinitl
ərdə xırda dənələr və yaxıntı şəklində inkişaf tapıb.