Mazkur ilmiy-tadqiqot metodlari o‘rganish, manbalarni o‘zlash-
tirish va tajriba o‘tkazish asoslarida o‘rganiladi.
Bu metodlar pedagogik turkumdagi barcha fanlarda qo‘llaniladi.
Biroq ushbu metodlardan “Tarbiya” fani
ilmiy-tadqiqot metodlarini
belgilashda quyidagilarga alohida e’tibor beriladi:
a) tarbiyaga oid pedagogik meros o‘rganilganda qadimdan ke-
layotgan tarbiya g‘oyalari, usullari, tizimi va uni amalga oshirish
yo‘llariga alohida e’tibor beriladi;
b) tarbiyaga oid jahon xalqlari pedagogikasi tajribalarini o‘zlash-
tirishda
tarbiyaviy yondashuvlar, ularning amaliy tajribadan o‘tganligi
va bugungi kun talabalariga javob berishi masalalariga diqqat qilinadi;
v) tarbiyaga oid me’yoriy hujjatlarni o‘zlashtirishda aynan tarbiya
masalasiga yo‘naltirilgan davlat standartlari, malaka talablari va
murabbiy-o‘qituvchilarga qo‘yiladigan pedagogik talablarni o‘rganish
va ularga amal qilish masalalariga e’tibor beriladi;
g) tarbiyachining o‘z individual tarbiyaviy tajribasiga ega bo‘lish
uchun talabalik
davridayoq tarbiya asoslari, metodologiyasi, didak-
tikasi va amaliyotini o‘zlashtirish bilan pedagogik hamda malakaviy
amaliyotlar davrida amaliy ko‘nikmalar
bilan qurollanishga diqqat
qilinadi.
Bularning barchasi “Tarbiya” fanining ilmiy-tadqiqot metodlari
bo‘yicha bilim va ko‘nikmaga ega bo‘lish asoslari hisoblanadi. Shu
jihatdan bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining quyidagi
ko‘nikmalarga
ega bo‘lishi taqozo etiladi:
-
tarbiya asoslarini o‘zlashtirishga qiziqish;
-
bolaparvarlik sifatiga ega bo‘lish;
-
muntazam o‘zi ustida ishlab borish;
-
o‘z tajribalarini ommalashtirish.
Bular oliy pedagogik ta’lim jarayonida pedagogik turkumdagi
fanlarni o‘qish, tarbiyaviy tadbirlarda ishtirok etish va mustaqil ta’lim
mashg‘ulotlari vositasida o‘zlashtiriladi.
Shu jihatdan hozirgi zamon
talabalarining faol bo‘lishi taqozo etiladi. Misol uchun, bugungi kun
talabalari zamonaviy texnik texnologiyalardan foydalanishni yaxshi
bilishadi, ayni paytda, ular bilim olish masalasida faollashishi kerak.
Mazkur ko‘nikmalarni o‘zlashtirishda hozirgi oliy pedagogik ta’lim
jarayonida quyidagi mashg‘ulotlarning turlari muhim ahamiyatga ega:
-
amaliy mashg‘ulotlar;
-
mustaqil ta’lim mashg‘ulotlari;
13
-
o‘quv jarayonida amalga oshiriladigan tarbiyaviy tadbirlar;
-
auditoriyadan tashqari mashg‘ulotlar.
Shu sababli oliy pedagogik ta’lim jarayonida mazkur mashg‘u-
lotlarni tashkil etish va amalga oshirish tizimini ishlab chiqish zaruriyat
bo‘lib turibdi.
Ayni paytda, amaliy va mustaqil ta’lim mashg‘u-
lotlarining topshiriqlarini o‘z vaqtida bajarish bilan ta’kidlangan
ko‘nikmalarni kutilgan darajada o‘zlashtirish imkoniyati mavjud.
“Boshlang‘ich ta’limda “Tarbiya” fanini o‘qitish metodikasi”
o‘quv fanining ilmiy-tadqiqot metodlarini idrok etishda milliy va
xalqparvarlik tamoyillariga asosiy e’tiborni qaratish lozim. O‘zbekiston
Respublikasi Xalq ta’limi vaziri Sh. Shermatovning fikricha, bugungi
kunda maktablarda amalga oshirilayotgan “tarbiya jarayoni umumxalq
xususiyatiga ega bo‘lmoqda”
6
. Buning ma’nosi shuki, umumta’lim
maktablarida o‘qitilayotgan “Tarbiya”
fani umumxalq xususiyatiga,
ya’ni xalqimizga xos bo‘lgan fazilatlar, odatlar va turmush-tarz
madaniyati asolariga tayanishi lozim.
“Boshlang‘ich ta’limda “Tarbiya” fanini o‘qitish metodikasi”
fanining
ilmiy-tadqiqot
metodlarini
shakllantirish
va
uni
o‘zlashtirish tizimlarini belgilashda quyidagilarga asoslanish maqsadga
muvofiq bo‘ladi:
-
davlat ta’lim standartlari va malaka talablarida belgilangan
vazifalarni birlamchi bilish;
-
pedagogik tadqiqotlarda tajriba-sinovdan o‘tgan metodlarni qabul
qilish;
-
innovatsion va integratsion xususiyatlarga
ega yondashuvlarni
ilmiy ishlanmadan o‘tkazgan tarzda ilmiy muomalaga kiritish;
-
o‘zining ilmiy maktabiga ega bo‘lgan pedagoglarning individual
tajribalarini amaliyot sifatida qabul qilish;
-
milliy va umuminsoniy pedagogik qadriyatlarni tavsiflovchi
g‘oyalarga asoslanish.
Aynan bunday yondashuv ushbu fanning ilmiy-tadqiqot metod-
larini belgilab olishda zamonaviylikni keltirib chiqaradi.
Chunki
bugungi kunda oliy pedagogik ta’lim jarayonida o‘qitilayotgan pedago-
gik turkumdagi fanlarning umumiy va individual ilmiy-tadqiqot metod-
lari mavjud. Umuman bizning yondashuvimizga ko‘ra, “Tarbiya”
6
Шерматов
Ш.
Ижро
интизоми
–
жойлардаги
ислохотлар
самарадорлигининг асосий омили. // “Янги Ўзбекистон” газетаси 2021 йил
19 июнь сони
14
fanining ilmiy-tadqiqot metodlari o‘ziga xos xususiyatlarga ega
bo‘lishi shart.
Bularning barchasi bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari uchun
muhim kasbiy kompetensiya hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: