Nəzakət səLİmova

2.2.İşgüzar üslubun leksik xüsusiyətləri 
 
Rəsmi işgüzar üslub leksik, qrammatik, morfoloji, 
sintaktik xüsusiyyətlərinə görə digər üslublardan fərqlənir. 
İşgüzar yazışmalarda ən çox istifadə olunan rəsmi işgüzar 
üslubun leksik xüsusiyyətləri elmi ədəbiyyatda aşagıdakı 
kimi xarakterizə olunur: 
1.Rəsmi işgüzar üslubun leksikası ali leksikadır. Bu 
üslubda dilimizdə işlənən bir sıra ifadə qəlibləri, ştaplaş-
mış sözlərdən və ifadələrdən istifadə olunur. (məsələn: 
6
Bax:A. Hüseynova, T.Əbdülhəsənli.” İşgüzar Azərbaycan dili. Bakı 2009.

---

34 
elan etmək, qərara almaq, sərəncam vermək, təklif ver-
mək, müzakirə etmək və s.). Bu üslub üçün xarakterik cə-
hətlərdən ən başlıcası sabit söz birləşmələrinə daha çox 
yer verilməsi və metaforaların, məcazların, epitetlərin, fra-
zaloji birləşmələrin işlənməməsidir. 
Qeyd etmək lazımdır ki, diplomatik sənədlərin və 
dövlət qanunvericiliyi sənədlərinin dilində fərqlər olsa da, 
bütün rəsmi sənədlərin dili vahid rəsmi üslubun daşıyıcı-
sıdır. Bu səbəbdən də rəsmi üslubun özünəməxsus leksi-
kası, standart ifadələri vardır. 
2. Rəsmi üslubun leksikasına ümumxalq danışıq di-
lində, bədii dildə işlənən, lakin rəsmi sənədlərdə rəsmi xa-
rakter daşıyan sözlər və frazeoloji birləşmələr daxildir. 
Məsələn: “qonaq”, “danışıq”, “görüş”, “elçi”, “söhbət”, 
“səfər”, “razılıq” və s. Lakin ümumxalq danışıq dilindən 
və bədii üslubdan fərqli olaraq, bu sözləri rəsmiləşdirmək 
üçün onların əvvəlinə “rəsmi” sifəti əlavə olunur: “rəsmi 
görüş”, “rəsmi səfər” və s. 
3. Rəsmi üslubun özünəməxsus terminləri vardır: 
bəyannamə, bəyanat, diplomatik, konsul, müqavilə, nota, 
ultimatum, fərman, əmr, xasiyyətnamə, etibarnamə, arayış 
və s. 
4. Rəsmi üslub diplomatik sənədlərin, rəsmi sənəd-
lərin gücünü, təsirini artırmağa xidmət edir. 
Qeyd olunanalarla yanaşı rəsmi üslubda danışığa 
təntənəli xarakter vermək, xüsusi hörmət ifadə etmək üçün 
“cənab”, “zati alilər” kimi xitablardan istifadə olunur. 
“Şah”, “kral”, “əlahəzrət”, “şahzadə”, “ser” kimi titul bil-
dirən sözlərin işlənməsi də rəsmi üslubun özünəməxsus 
xüsusiyyətlərindən biridir. Məsələn: