Nəsirova Aytən Vaqif qızının “Separatizm və şovinist millətçiliyin beynəlxalq münasibətlərə təsiri”
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.2. Erməni xalqının şovinist siyasəti
40
heç bir elmi təmələ əsaslanmır. Ən əhəmiyyətli metodu demaqoqluq, ən yetkin silahı irqçilik və antikomunizmdir 58 . Şovinizm termini 1831-ci ildə Fransada yazılmış komediyalardan birinin qəhrəmanı - Napoleonun işğalçılıq siyasətinin pərəstişkarı Nikola Şovenin adından yaranmışdır. Napoleonun ordusunda əsgər olan bu Fransız, 17 dəfə yaralandı və yenə də Fransa üçün döyüşməyə davam etdi. Özünü ölkəsi uğruna fəda etməkdən qaçınmayan Napoleonun əsgəri Chauvinin təcavüzkar vətənpərvərliyinə şovinizm deyilməyə başlandı. Bu dövrdən etibarən də həddindən artıq dərəcədə başqalarına həyat haqqı tanımayan növdən bir milliyyətçilik anlayışı "şovinizm" olaraq adlandırılmışdır.
Şovinizm sözü ilə millətçilik eksterminizmin müxtəlif təzahürlərini ifadə edirlər. XIX əsrin 70-ci illərində Böyük Britaniyada Şovinizm xüsusi ad - cinqoizm adını almışdır. Şovinizmin digər təzahürləri sosial-şovinizm, hakim millətçilik şovinizmidir. İrqçi-faşist düşüncənin qaynağı şoven duyğularda yatar. Şovinizm çox vaxt irqçi görüşlərlə eynilik təşkil edir. Bu istiqamətləri ilə təcavüzkar və mürtəce xüsusiyyətlər daşıyır. Bu yolla "yurdunu, vətənini sevmə" bəhanəsiylə imperialist döyüşlər haqlı göstərilə bilər. Necə ki Birinci və İkinci Dünya Döyüşlərində kütlələri döyüşə sürmək üçün istifadə edilən şovinizm ən həddindən artıq formasını Hitler Almaniyası və Mussolini İtalyasının faşizminin ideologiyasını və siyasətində tapmışdır 59 .
şovinizm”. Sosial şovinizm, proletariat enternasyonalizmini, xalqçılıq adına yaxınlıq mənasını verir. Leninin məşhur əsəri “Dövlət və İnqilabın ön sözündə ictimai şovinizm”. Sözdə sosialist, praktikada şovinist olan öz dövlətlərinin maraqlarına alçaqca ayaq uydurma rəftarı olaraq təyin olunar.
58
Mansbridge, Jane; Katherine Flaster (2005). "Male Chauvinist, Feminist, Sexist, and Sexual Harassment: Different Trajectories in Feminist Linguistic Innovation". American Speech (Harvard University) 80 (3): 261
59 Utku Kızılok “Özerklik Tartışmaları ve Şovenizm” May 2014
41
Bu sözdə sosialist praktikada şovinist olan kəslər xalqların öz müqəddəratını təyin haqqını sözlə tanıdıqları halda, bir ulusun əzilməsi, "şəxsən öz" xalqlarının etdiyi bir iş olduğu zaman, o ulusun azadlığı istiqamətində heç bir xəbərdar və təbliğat etmək səyi göstərməzlər 60 . Yaxın tarixdə Şovenizm termininə yeni bir ölçü daha qazandırılmaq istənildi və "Erkək şovinist", "Dişi şovinist" kimi bir ayrı-seçkilik edilib və bu termin qarşı cinsə üstünlük göstərmək məqsədiylə istifadə edilməyə başlandı. Ancaq bilinməlidir ki, bu istifadə səhvdir və şovenizmin dişilik və erkəklik ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Başqalarına həyat haqqı tanımayan növdən bir milliyyətçilik anlayışı olan şovinizm kapitalizmin işçi sinifi üzərində ayrı-seçkilik etmə, xalqları bir-birinə qırdırmaq məqsədiylə istifadə etdiyi bir silahdan ibarətdir 61 . Eyni zamanda şovinizm öz milli üstünlüyünü vurğulayan və davamlı olaraq bu üstünlüyü təhdid edən düşmənlər təyin edən, yaradan və bu "düşmənlərə" qarşı təhrik edici bir dil istifadə edərək ictimai fikir yaratmağa çalışan bir suveren sinif fikridir. Şovinizm ən başından bəri işğalçı bir motivə sahib olan sərmayənin ehtiyaclarını bütün xalqın ehtiyacları olaraq anlatmasının ən vəhşi ideologiyası olaraq ayrı-bir xüsusiyyətə sahibdir 62 .
qopmaz bir parçası olan bütün döyüşlərdə, şovinizm hərəkətə keçirici təməl fikir olaraq işləyir 63 . Sol içində öz suveren sinifinin maraqlarını müdafiə mənasını verən ictimai şovinizm ictimaiyyətin şovenizmin praktik nəticələrinə razı edilməsində bir sıra "günahsız" fikirlərdən istifadə edir. Sosial şovinizm suveren sinifin şiddət, ayrı-
60 Əhməd Şahidov “XXI əsrin ideal tələbəsi ifrat dini və şovinist ideyalardan uzaq olmalıdır” 12.05.2012 61 Jenkins, B. L., & Phillis, S. (1976). Black separatism: a bibliography. Westport, Conn: Greenwood Press 62 Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism (New York: Verso, 1983)
63 Suavi Aydın, Modernleşme ve Milliyetçilik, Gündoğan Yayınları
42
seçkilik, döyüş, vəsvəsə tələb edən şovenizmindən yalnız tək bir vurğuyla ayrılır: vətənpərvərlik 64 . Vətənpərvərlik sosial şovenizmin arxasına gizləndiyi maskadır. I Dünya Döyüşünün başlanğıcında işçi sinifinin birləşmiş təşkilatı olan II Enternasyonalın bölünməsində açar rolu oynamışdır 65 . Almaniyada sosialistlər, Almaniyanın döyüşə girməsi lehinə mövqe aldıqlarında, işçi sinifinin beynəlxalq həmrəyliyi və hər ölkənin işçi sinifinin öz suveren sinifini devirməsi yerinə, fərqli ölkələrdəki işçilərin milli üniformalarla döyüş meydanlarında bir-birini boğazlamasını müdafiə başladı. "Yurd müdafiəsi" işçilərin bir-birini qətl etmək üçün o dövrün sosial şovenistlərinin ən çox müraciət etdiyi iddia oldu.
2.2. Erməni xalqının şovinist siyasəti 1917-ci il fevral inqilabından sonra baş verən hadisələrə nəzər saldıqda bu qənaətə gəlmək olur ki, ermənilər bölgədə baş verən dəyişikliklərdən məharətlə istifadə etməyə davam etmiş, cəfəng, 66 avantürist istəklərini həyata keçirmək üçün ilhamlanmışdılar. Bu dövrdə Avropa ölkələrində «erməni məsələsi»nin siyasət aləminə daхil olunması təmin edilmiş, erməni «Daşnaksütyun» partiyasının əsas qüvvələri Cənubi Qafqaza, хüsusilə Bakıya yığılmış və onlar «Böyük Ermənistan» yaradılması üçün yeni taktikaya keçmişdilər 67 . Rus, eləcə də ingilis, fransız hökumətləri ilə bağlı olan və onlara хidmət edən «Daşnaksütyun» partiyası «Böyük Ermənistan» хəritəsini əllərində gəzdirərək, millətlər arasında, хüsusilə
64 Aktürk, Şener. “Etnik Kategori ve Milliyetçilik: Tek-etnili, Çok-etnili ve Gayri-Etnik Rejimler”, Doğu Batı, Cilt 9, No. 38, Ağustos-Ekim 2006, ss. 23-53. 65 Alan, Remezan. “Ulusal edebiyatın önündeki çalılık” (Kürtçeden çeviren: Serhat Resul Çaçan), Birikim, 195, Temmuz 2005, ss. 66-70. 66 Alonso, Sonia. “Enduring Ethnicity: The Political Survival of Incumbent Ethnic Parties in Western Democracies”, American Political Science Association (APSA), 1-4 Eylül 2005, ss. 1-30 67 Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism (New York: Verso, 1983) Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|