Neoliberalizm ve Küreselleşmenin Eğitim Üzerindeki Etkisi Aynur Uçkaç
Yüklə 309,6 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Mülkiye Dergisi
, 43 (4), 785-809. Bu ana düşünceden hareketle ekonomide büyük dönüşümlerin başlangıç noktasını oluşturan 1970’ler ve bu dönüşümlerin uygulama alanını genişlettiği 1980’ler; serbest piyasa rejiminin hüküm sürdüğü, kamu kesiminin alanının daraltıldığı, özelleştirmelerin yaygınlaştığı ve her çeşit mal ve hizmetin değerinin piyasada oluşan arz ve talebe göre belirlendiği yıllar olmuştur. Bu uygulamalar beraberinde büyük toplumsal öneme sahip olan eğitim hizmetini de, piyasa temelinde yeniden biçimlendirmiştir. N eoliberalizm küresel ekonomi üzerinde sınırsız fakat toplumsal yaşam üzerinde sorunlu bir etkiye sahip olmakla birlikte, zamanın ruhuna uygun şekilde ekonomiyle uyumlu girişimci bireylerin yetiştirilmesine önem verir. Bu amacın kuramsal dayanağını ise eleştirel eğitim karşısında yer alan beşeri sermaye teorisi oluşturur. Eğitimin neoliberal sürüklenmesi, hizmetin beşeri sermaye yaratma kapasitesinin büyümesine neden olur. Bu durum, ekonomik süreçlerde içsel büyüme faktörüne katkı payının minimize edilmesi sonucunu doğuracağından, büyüme oranının gereği biçimde yükseltilmesi önünde engel oluşturur. Eğitimin ticarileşmesi, ekonomik açıdan eğitim kurumlarının ülkenin sanayileşme kapasitesi ile sınırlı kalmasına, sosyal açıdan ise gelir dağılımına bağlı olarak eğitim hizmetinden yararlanmada eşitsizliğin ortaya çıkmasına neden olur. Eğitimde eşitsizlik ilk anda sosyal sorun olarak gözükmekle beraber, bazı potansiyel kabiliyetlerin eğitimden mahrum olması nedeniyle uzun vadede toplumsal büyüme önünde engel oluşturabilir. Aynı zamanda eğitimin piyasalaştırılması öğrenciyi depolitize ederek, sistemin işleyişi ve yarattığı haksızlıkların algılanmasını engelleyen mekanizma olarak işlev görür. Böylece eğitim politik bir süreç olmaktan uzaklaştırılırken, öğrencilerin de eleştirel yetenekleri törpülenmektedir. Bu işleyişiyle, eğitimin piyasalaşması nomokrasi politikası bağlamında eğitim üzerinde kurulan sermaye hâkimiyetinin bir kanalı olmaktadır. Eğitimin piyasalaşması sürecinde bile, ekonomide sanayi yapılanmasına bağlı konuma gelmiş olacağından, geri ülke sanayi yapılanmasının ileri ekonomilerin takipçisi olması durumunda, eğitim düzeyi de ileri ülkeler seviyesine çıkamayacak, dolayısıyla ekonomik kalkınmaya da gerekli katkıyı sağlayamayacaktır. Bu sistemde, geri ülke sanayi yapısının ileri ülke sanayi yapısına bağımlı olması durumunda, geri ülke eğitiminin ileri ülke sanayi yapısı denetiminde olması nedeniyle geri ülke eğitimi de ileri ülkenin boyunduruğu altına alınmış olur. Bu açıklamalara ek olarak, piyasa koşulları araştırmayı ve yaratıcılığı engelleyip, var olan üretim koşullarına göre eğitimi şekillendirirken sadece eğitimi değil, üretim alanındaki gelişme sürecini de zayıflatır. Üretim alanının zayıflaması,
805 Uçkaç A (2019). Neoliberalizm ve Küreselleşmenin Eğitim Üzerindeki Etkisi. Mülkiye Dergisi , 43 (4), 785-809. yeni teknolojilere girişim yapma ve inovasyon sürecinin sekteye uğratılması kapitalist krizlerin aşılma yöntemi olan Schumpeter’in “yaratıcı yıkıcılık” görüşünün uygulanmasını engellediği derecede sistemin krize sürüklenme olasılığını yükseltir ve yaşanan bir krizden çıkma olasılığını zayıflatır. Yüklə 309,6 Kb. Dostları ilə paylaş:
|