Nebevî YÖntem eğitim, Yapılanma, Hareket

Nebevî Yöntem

80

ve  ihsan  edicilere  değil!  Çünkü  bazı  Müslümanlar,  şehadet 

getirmek, namaz kılmak ve bunların dışında daha başka zahi-

ren görünen amelleri yerine getirmekle birlikte münafıktır. İşte 

böyle bir kimse dini dosdoğru tutmak için muhatap alınmaz. 

Diğer  taraftan  ihsan  da  özel  bir  derecedir  ve  bir  seçilmedir. 

Her mü’minin bunlara şevk ve özlem duyması gerekir. Fakat 

bu özel derecenin ve seçilmişlerin muayyen olarak tespit ve 

tayini ise insanların yapabilecekleri bir iş değildir. 

Bu sebeple geriye mü’minler kalmaktadır. Mü’minlerin ise, 

kendisiyle tanınacakları birtakım niteliklerinin, onları Allah’ın 

emrini yerine getirmenin sorumluluğunu taşımaya hazırlaya-

cak bir eğitimlerinin, uygulama kudretine sahip erleri ortaya 

çıkartacak bir örgütlenmelerinin ve cihad yolundakilerle işleri-

ni disiplin altına alacak yasalarının bulunması zorunludur. 

İmanın şubeleri ile ilgili Nebevî hadis, “Lâ ilahe illallah”ın 

kalbi terbiye yolunu göstermekte, imanın ahlâktaki semeresi-

nin hayâ etmek olduğunu ortaya koymakta ve imanın delili 

olan  hususları  en  kolay  ve  en  basit  olan  amellerde  -yoldan 

rahatsızlık veren şeyleri kaldırmak gibi- bulup görmeye kadar 

aşağılara inmektedir. 

İşte bunlar Rabbanî ve nuranî yaşayışın üç örneğidir: Lâ 

ilahe illallah ve onun aydınlığı, vicdanî arınma için ve her tür-

lü hayrın kendisiyle birlikte geldiği hayâ, ayrıca toplumsal ha-

yata/kamu hayatına fiilen katılımı ifade eden Müslümanların 

yolundan rahatsızlık verecek şeyleri kaldırmak… 

İmam Hafız Ebu Abdullah el-Halîmî ile İmam Hafız Ebu 

Abdullah el-Beyhakî ve onların dışında pek çok kimse “İma-

nın Şubeleri”ne (Şuabu’l-İman’a) dair eserler yazmışlardır. -Al-

lah hepsinden razı olsun.- Biz de onların izinden giderek eğitim, 

örgütlenme ve cihad için Nebevî yöntemi ve imanın şubelerini 

---

Dinin ve Imanın Yenilenmesi

81

toplayıp bir araya getirme, onları sıralayıp düzene sokma yo-

lunu izlemek istediğimiz için Allah bizden de razı olsun. 

Onlar,  hadis  ve  fıkıh  âlimleri  olarak  kendi  maksatlarına 

uygun  bir  surette  imanın  şubelerine  dair  eserlerini  telif  etti-

ler. Onların bu maksatları ise Rasûlullah sallallahu aleyhi ve 

sellem’in  (bu  husustaki)  hadislerini  bir  araya  getirip  takdim 

etmek  suretindeydi.  Nitekim  el-Halîmî,  son  zamanlarda  ba-

sılan  kitabında  böyle  yaptığı  gibi  ilim  adamlarımız  da  nesil-

ler boyunca ondan çokça nakillerde bulunmuşlardır. Nitekim 

mü’minin kalbinde, kalıbında ve toplumda imanî hayatı tasvir 

eden ve dinine bağlı olan herkes de böyle yapar. 

Bizim çağımıza ve ondan sonrasına ait önemsediğimiz hu-

suslar vardır. Bizler, insanların, dinleri olan İslâm’ı bilmemeleri 

gerçeğiyle karşı karşıyayız. Bundan dolayı bizim telif tarzımız 

onların  telif  tarzından  farklıdır.  Biz  bid’at  türünden  yeni  bir 

şey  ortaya  koymuyoruz.  Biz  yalnızca  eğitim,  örgütlenme  ve 

cihad aşamalarını sıraya koyuyoruz. Bizim kanaatimize göre 

basamak basamak yükselen ve birbirini tamamlayan yetmiş 

yedi mertebede Allah’ın Kitabı ile Rasûlü sallallahu aleyhi ve 

sellem’in sünneti dışında tek bir harf dahi bulunmamaktadır. 

Bunları yalnızca eğitici ve örgütleyici maksatlarla sıralamış bu-

lunuyoruz. O hâlde bunların şer’î bir siyaset olduklarında en 

ufak bir tereddüt de yoktur. 

Bizler bu yetmiş yedi şubeyi on gruba ayırdık. Bu on gru-

ba, on haslet adını verdik. Ve bunları iki binden fazla hadis 

ihtiva  eden  bir  kitapta  toplayıp  bir  araya  getirdik.  -Yüce  Al-

lah bunun tahkik ve basımını kolaylaştırsın.- Burada da Yüce 

Allah’a  imanın  şubeleri  üzerindeki  düşüncelerimizin  sonucu-

nu açıklayacak ve bunları Nebevî yöntemin iskeleti ve delili 

olarak ortaya koyacağız. 

---

Nebevî Yöntem

82

Sözünü ettiğimiz on haslet, Kur’ân-ı Kerîm’in insana hita-

bından, o yokuşu aşmaya teşvik edip iman eden, salih amel-

ler işleyen ve birbirlerine sabrı ve merhameti tavsiye edenler-

den olmaya doğru basamak basamak ilerlemektedir. İnsanın, 

cemaatin  sıcaklığını,  karşılık  beklemeden  fedakârlık  yapan 

ve şefkatli olan kardeşliğini keşfedip cemaatin merhamet ve 

rahmet ortamına katılmasıyla birinci haslet olan arkadaşlık ve 

cemaat hasleti hâsıl olur. Bundan sonra bir hasletten diğerine 

yükselerek sonunda onuncu haslet olan cihad hasletini elde 

eder.  Böylelikle  eğitimi  tamamlanmış  olan  Allah’ın  erlerinin, 

örgütlenmede üyeliği sağlamlaşmış olur. Allah’ın erleri, cema-

at  hâlinde  imanın  şubelerinin  fezailini  elde  etmeleriyle  artık 

örgütlenmede Allah’ın yardımına mazhar olacak ve galip ge-

lecek  Allah’ın  hizbinin  özelliklerini  de  tam  anlamıyla  yerine 

getirmiş olurlar. 

“Şube” lafzının lügavî anlamının delalet ettiği üzere, ima-

nın  şubeleri,  kendilerinden  iman  ırmağının  oluştuğu  dereler 

manasına  gelir.  Bu  şubeleri,  kulu  Rabbine  bağlayan  ipler 

olarak düşünebiliriz. Bu durumda bu ipler, bükülüp ahlâkları 

Kur’ân olana kadar birbirleriyle kaynaşmalarının sağlanması 

hâlinde,  Allah’ın,  yeryüzüne  rahmet  olmak  üzere  semadan 

uzanan  sapasağlam  ipi  olarak  ortaya  çıkar.  Çünkü  Kur’ân, 

sağlam  bir  amel  ve  yenilenip  duran  bir  cihad  olarak  yeryü-

zünde ortaya çıkar. İşte o zaman da yeryüzünde Müslüman 

cemaate  sımsıkı  sarılmak,  kopması  mümkün  olmayan  sapa-

sağlam kulpa yapışmak olur. 

Yüce Allah’ın izniyle eğitim ve örgütlenmeye dair genel 

hususlar  hakkındaki  iki  bölümden  sonra  beşinci  bölümde 

imanın şubeleri ve on hasletini yeniden ele alacağız. 

---