MüNDƏRİcat ramazan ayi – İlahi TƏqva üZƏRİNDƏ İradəNİn təRBİYƏ olunmasi ayi
Yüklə 5,24 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TƏRKİBİNDƏ SPİRT VƏ UYUŞDURUCU MADDƏLƏR OLAN DƏRMANLAR
- “çətinliyi aradan qaldırmaq”
- “Allah sizin şəfanızı sizə haram etdiyi şeylərdə qərar verməmişdir!”
- “Kim şərabla müalicə edərsə, Allah ona şəfa verməz!”
- “... Lakin naəlac vəziyyətdə qaldıqda başqasının haqqına təcavüz etmədən və həddi aşmadan bunları yeməyə məcbur olan
- ORQAN BAĞIŞLANMASI ... VƏ ŞƏRİ RƏY
- “İnsan sağlığında öz orqanlarını bağışlaya və ya sata bilər. Lakin o orqanları sata, yaxud bağışlaya
- Həmçinin varisin öz miras qoyanının cəsədindən müalicə məqsədilə (çarə kimi) bir şey götürülməsinə icazə verməsi caizdir
MİLLİ GÖRÜŞ 60
Lakin burada bir çox diqqət yetiriləsi məsələlər var ki, həmin məsələlərdə təbizə icazə vermirəm ki, təbiz 6 fitvanı hörmətdən salan hiyləyə icazə verməyə çevrilməsin 7 . TƏRKİBİNDƏ SPİRT VƏ UYUŞDURUCU MADDƏLƏR OLAN DƏRMANLAR İnsanlar arasında istehlak etdikləri (istifadə etdikləri) bəzi dərmanların tərkibində spirt və uyuşdurucu maddələrin olması ətrafında söz-söhbətlər gedir. Belə olan halda şəri baxımdan bu maddələri qəbul etməyin düzgünlüyü sualı ortaya çıxır. Fiqhi akademiyalardan biri şəriətin əhatə etdiyi “çətinliyi aradan qaldırmaq” (“rəful- hərəc”) və “məşəqqəti uzaqlaşdırmaq” (“dəful-məşəqqə”), “zərərin öz qədərində
uzaqlaşdırmaq”) prinsiplərinə əsasən
tərkibində spirt və uyuşdurucu maddələr olan dərmanlar haqqında yuxarıda deyilən tədqiqatları müzakirə etdikdən sonra belə fikir ortaya qoyublar ki, sırf şərabı (eyni zamanda başqa sərxoşedici içkiləri) heç bir halda dərman kimi qəbul etmək icazəli deyil, çünki Allah Rəsulu buyurmuşdur:
tərkibində spirt olan dərmanların müəyyən nisbətdə istifadə olunması icazəlidir. Bir şərtlə ki onları ədalətli bir həkim yazsın. Habelə spirtdən yaralar üçün bədənin xaricini təmizləmək, mikrobları öldürmək məqsədilə, həmçinin kremlərdə və dəriyə sürtülən yağlarda istifadə etmək icazəlidir. Seyid Mühəmmədhüseyn Fəzlullahın mövzu ilə bağlı rəyi budur ki, az bir nisbətdə olsa da, tərkibində spirt olan dərmanların qəbul edilməsi icazəli deyil. Lakin xəstəliyin müalicəsi onsuz mümkün olmadıqda bu hal istisnadır. Şərabın özünə gəlincə onun qəbul edilməsi mütləq şəkildə icazəli deyildir, hətta müalicə xarakterli olsa belə. Belə bir hədis var: “Kim şərabla müalicə edərsə,
Bəli, belə təsəvvür edək ki, həyatın qorunması haram bir şeyin qəbul edilməsinə bağlıdır, bu vəziyyətdə zərurət halında o, icazəlidir. Ayədə buyurulur: “... Lakin
Lakin unudulmamalıdır ki, biz şərabın dərman olduğu mövzular haqqında danışırıq. Bu barədə ekspert rəyinə ehtiyac vardır. Lakin spirtin bədənin xaricində istifadə olunmasına gəldikdə isə bu iş icazəlidir. Seyid Fəzlullahın rəyi budur ki, spirtin daxilə qəbul edilməsi haram olmasına baxmayaraq, o, pakdır. Bu maddələr dezinfeksiya etmək və s. üçün tibbi məqsədlə istifadə olunur. Bu halal bir faydadır. Uyuşdurucu maddələrin daxilə qəbul edilməsi mütləq şəkildə icazəli deyildir. Əgər onların tibbi cəhətdən istifadəsinə ehtiyac olarsa, bu, ekspertlərin müəyyənləşdirdiyinə və tibbi təcrübə qanunlarına uyğun formada olmalıdır.
Bəzi ölkələrdə ölüm halında orqanlarını bağışlayanların siyahısı tutulur. Bu siyahı evlərə gələn poçt blankından ibarətdir. 12 yaşından yuxarı hər kəs özünü ölüm halında orqan bağışlayıcısı kimi yazdıra bilər. ... Orqan bağışlamaq çox həssaslıq tələb edən və mühüm mövzulardandır. Şəriətdə bu mövzuya xüsusi qayğı və diqqətlə yanaşılmışdır, çünki onun canın qorunması və ona ehtiram edilməsi müstəvisində nəticələri vardır. Habelə bu məsələdə ictimai, psixoloji və tibbi tərəflər vardır. İslam fiqh akademiyalarından biri orqan bağışlamaq mövzusunu mükakirə etmiş və bu qərara gəlmişdir ki, insan bədəni daxilində (yəni bədəndaxili) orqanların bir yerdən başqa bir yerə köçürülməsi icazəlidir. Burada əmin olmaq lazımdır ki, bu əməliyyatdan əldə olunan fayda meydana çıxacaq zərərdən daha üstündür. Əgər köçürülən bədən üzvü qan və dəri kimi öz-özünə (avtomatik) MİLLİ GÖRÜŞ 61
bərpa olunan üzvdürsə, onun bir insanın bədənindən başqa bir insanın bədəninə köçürülməsi icazəlidir. Bu əməliyyatda orqan bağışlayanın tam qabiliyyətli olmasına və mötəbər şəri şərtlərin həqiqət tapmasına riayət edilməlidir. Ölünün bir orqanının, həyatı bu orqana bağlı olan, yaxud ondakı əsas vəzifənin salamatçılığı buna bağlı olan dirinin bədəninə köçürülməsi də icazəlidir. Əsas şərt odur ki, ölmüş şəxs ölümündən qabaq buna razılıq vermiş olsun, yaxud onun ölümündən sonra varisləri buna icazə vermiş olsunlar. Yaxud da vəfat edən şəxsin şəxsiyyəti məlum deyildirsə və ya varisləri yoxdursa, müsəlman icmasının rəhbərindən icazə alınsın. İnsan orqanlarının satışı hər bir halda icazəli deyildir. Lakin faydalanan şəxs tərəfindən orqan bağışlayan şəxsə mükafat və hörmət əlaməti olaraq bir mal verilməsi barədə fiqhi akademiyanın gəldiyi nəticəyə uyğun olaraq bu məhəlli-nəzər və ictihaddır. Yəni müəyyən fiqhi ictihada əsasən icra olunmalıdır. Diri şəxsin öz orqanlarından hər hansı birinin başqalarına bağışlamağın icazəli olması barəsindəki suala yenilikçi dini rəhbər Seyid Mühəmmədhüseyn Fəzlullah belə cavab verir: “İnsan sağlığında öz orqanlarını bağışlaya və ya sata bilər. Lakin o orqanları sata, yaxud bağışlaya bilər ki, onlar olmadan sonra yaşamaq imkanı olsun. İstər o orqanın oxşarı olsun ki, insan öz fəaliyyətini onunla yerinə yetirə bilsin, məsələn bir böyrək kimi, istərsə bəzi sümüklər və venalar kimi bədəndə artıq olan bir şey olsun, istərsə də bəzi mayelər və toxumalar kimi bərpa olunan bir üzv olsun. Orqanın bağışlandığı şəxs müsəlman və ya qeyri-müsəlman ola bilər. Bəli, ...Əgər qara ciyər kimi cismin onsuz yaşaya bilməyəcəyi həyati anlam daşıyan üzvlərdən olarsa, bu vaxt onun bağışlanması icazəli deyil”. Öləndən sonra orqanların bağışlanması hökmü haqqında Seyid buyurur: “Ürək,
Yüklə 5,24 Mb. Dostları ilə paylaş:
|