MüNDƏRİcat ramazan ayi – İlahi TƏqva üZƏRİNDƏ İradəNİn təRBİYƏ olunmasi ayi
Yüklə 5,24 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A) FƏCR (DAN YERİNİN AĞARMASI) HADİSƏLƏRİ
- 1. FƏCRİ-KAZİB (YALANÇI DAN)
- “İki fəcr (dan) vardır; birinə qurd quyruğu deyilir, fəcri-kazibdir (yalançı dandır), dikinə olur, üfüq xətti boyunca yayılmaz. İkinci
- 2. ASTRONOMİK DAN (ASTRONOMIKAL TVAYLAYT)
- 3. DƏNİZÇİ DANI (NOTİKAL TVAYLAYT)
- 4. FƏCRİ-SADİQ (HƏQİQİ DAN, YAXUD İMSAK DANI, SÜBH NAMAZININ VƏ ORUCUN BAŞLADIĞI VAXT)
- 5. MÜLKİ DAN (SİVL TVAYLAYT)
- “Günəş şərq üfüqünə 21,5o yaxınlaşdığı vaxt imsak vaxtının (yəni orucun) başlanması barəsində fikir birliyi
- Cəhd bizdən, müvəffəqiyyət isə Allahdandır! Ölkədə buraxılan təqvimlərə görə sübh namazının və orucun başlandığı vaxt.
MİLLİ GÖRÜŞ 55
Oruc dan yerinin ağarmasından (fəcri- sadiqdən) günəşin batmasına qədər Allah rizası üçün yeməyi, içməyi, cinsi münasibəti və orucu batil edən digər amilləri tərk etmək deməkdir. Qədimdə ancaq gözlə baxar, üfüq boyunca işığın çoxaldığını gördükdə yeməyi və içməyi saxlayıb oruca başlayardılar. Artıq bu cür müşahidələrin yerini təqvimlər tutmuşdur. Lakin təqvimlər xətalı olduğu üçün Türkiyədə (həmçinin digər İslam ölkələrində) ən az 40 dəqiqə əvvəl oruca və namaza başlayırlar. Ekvatora yaxın bölgələrdə bu müddət azalsa da, şimal bölgələrində bir neçə saata çatır. Buna işa namazının vaxtı ilə əlaqədar xətalar da əlavə olunduqda ciddi sıxıntılar yaranır.
Təqvimlərdəki xətanın səbəbi Günəşin doğmasından əvvəl beş ayrı fəcr (dan) arasında aparılan yanlış seçimdir. Bunlar, fəcri-kazib (yalançı dan), astronomik dan, dənizçi danı, fəcri-sadiq (həqiqi dan, yaxud imsak danı) və mülki danlardır.
Bu, sübhə yaxın şərqdə yuxarıdan aşağıya doğru dikinə (şaquli, vertikal) peyda olan, üstü parlaq, altı üfüq xəttinə enməyən bir sabah parıltısıdır. Bir müddət görünüb sonra gözdən itir 2 . Onun görünməsinin yeməyə və içməyə heç bir maneçiliyi yoxdur. Bilal Həbəşi həmin vaxtda azan oxuduğu üçün Allah Rəsulu belə demişdir: “Bilalın azanı və dikinə peyda olan dan səhər yeməyinizə mane olmasın, lakin tttüfüqdə eninə yayılan dan elə deyildir!” 3
Peyğəmbərimiz belə demişdir: “İki fəcr (dan) vardır; birinə qurd quyruğu deyilir, fəcri-kazibdir (yalançı dandır), dikinə olur, üfüq xətti boyunca yayılmaz. İkinci fəcr (dan) üfüq xətti boyunca yayılar, dikinə getməz”.
Fəcri-Kazib Qurd quyruğunu xatırladır. 2. ASTRONOMİK DAN (ASTRONOMIKAL TVAYLAYT) Bu isə atmosferin üst təbəqəsində meydana gələn və ulduzların müşahidəsinə mane olan bir dandır. Səhər vaxtı günəş üfüqə 18o-dən artıq yaxınlaşdığı vaxt başlayır, axşam isə 18o üfüqün altına endiyi zaman sona çatır. Bu dan astronomların danıdır. Bu vaxt üfüq qaranlıqdır, çünki Günəş işıqları yerdən təxminən 400 km yuxarıdadır.
MİLLİ GÖRÜŞ 56
Ərəb Çöllərində Astronomik Dan Üfüqdə heç bir işartı yoxdur. 3. DƏNİZÇİ DANI (NOTİKAL TVAYLAYT) Günəşin 12o üfüqün altında olduğu vaxtdır. Normal atmosfer şəraitində cisimlərin xarici xətləri tam şəkildə olmasa da, seçilə bilir, lakin üfüq qeyri-müəyyən vəziyyətdə olur. Dənizçilər istiqamətlərini ulduzlarla müəyyənləşdirdikləri üçün həm ulduzu, həm də üfüqü görməlidirlər. Qaranlıqda ulduz görünər, lakin üfüq görünməz. Günəş 6o üfüqün altında olduqda bu dəfə üfüq görünər, lakin ulduzlar görünməz. Buna görə də müşahidəni (izləməni) dənizçi danı ilə mülki dan arasında aparırlar. Müşahidə üçün ən uyğun vaxt isə Günəşin 10o üfüqün altında olduğu vaxtdır; ona rəsəd (müşahidə və izləmə) danı deyirlər. 4. FƏCRİ-SADİQ (HƏQİQİ DAN, YAXUD İMSAK DANI, SÜBH NAMAZININ VƏ ORUCUN BAŞLADIĞI VAXT) Bu, çoxalan Günəş işıqlarının şərq üfüqü boyunca yayılaraq aydın bir görüntü verdiyi zamandır . Gur işıqlar üfüqün üst tərəfində ağ bir xətt meydana gətirir. Müşahidəçi ilə üfüq arasındakı torpaq parçası isə qara bir xətt kimi görünür. Oruc tutacaq şəxs bu iki xətti gözlə dəqiq və aydın olaraq ayırd etdikdən sonra oruca başlamalıdır. Müşahidələrimizə görə bu vaxt Günəş 10o üfüqün altında olur. Allah-Taala buyurur: “…Sizin üçün fəcrin ağ sapı qara sapından fərqlənincəyə qədər yeyib-için!...”
Sübh Namazının və Orucun Başlanğıc Vaxtı 5. MÜLKİ DAN (SİVL TVAYLAYT) Günəş 6o üfüqün altında olduğu vaxtdır. Bu vəziyyətdə çevrədəki cisimlər açıq-aydın görünə bildiyi kimi ən parlaq ulduzlar da görünə bilir. Fiqhdə buna “isfar vaxtı” deyilir
MİLLİ GÖRÜŞ 57
1.“Bəqərə”, 187 2. Fəcri-kazib iki tərəfdən qaranlıqla əhatə olunmuş ağ sütun kimi yuxarıya doğru uzanıb uzunsov forma alan sabah parıltısıdır. S. M. Fəzlullah. “Əhli-Beyt məzhəbində namaz və oruc”, s. 120 3. “Müslim”; “Siyam”; 8 4. Fəcri-sadiq üfüqi yayılma ilə başlayıb üfüq boyun- ca uzanan ağ sapa bənzər şəkildə olan və uzununa və eninə yayılmaqda davam edən sabah parıltısıdır. S. M. Fəzlullah. “Əhli-Beyt məzhəbində namaz və oruc”, s. 119 5. “Bəqərə”, 2/187 B) TƏQVİM FƏALİYYƏTLƏRİ Qədimdə adi gözlə aparılan müşahidələrlə oruca və namaza başlayardılar. Artıq müşahidələrin yerini təqvimlər almışdır. Qazi Əhməd Muxtar Paşa (1839-1919) təqvimlərin astronomik dana görə hazırlandığını belə ifadə etmişdir: “Günəş şərq üfüqünə 21,5o
18o olan astronomik dan, 19o-yə çıxarılmış, sonra ehtiyat üçün buna 2,5o əlavə edilib gecənin ortasında oruca başlanılmışdır. Bu vaxt fəcri-kazib belə olmadığı üçün bürclərdən gələn şüalara (zodiak şüaları) fəcri-kazib deyilmiş, onların axşam da görünməsi mümkün olduğu üçün bir də şəfəqi-kazib (yalançı şəfəq) icad edilmişdir. T.R. Dini İşlər İdarəsi 1983-cü ildə ehtiyatları ləğv edərək oruca başlama vaxtını 18o-yə endirmişdir. Etirazlara əsasən bizim də iştirak etdiyimiz müşahidələr aparılmış, astronomik danın fəcri-sadiq sayılmayacağı (diqqət edilsin) hər dəfə sübut olunmuş, lakin bunlar təqvimlərdə öz əksini tapmamışdır. Astronomik dan yalnız kosmosla əlaqədar tədqiqat aparanları, dənizçi danı da dənizçiləri maraqlandırır. Fəcri-sadiq fərqli bir anlayışdır. Onun tərifi, səbəbi və nəticələri də fərqlidir. Ona görə də dərhal bu böyük səhvdən üz döndərmək, müsəlmanlara və İslama olunan bu zülmə son qoymaq lazımdır.
Yüklə 5,24 Mb. Dostları ilə paylaş:
|