ÜZVİ BİRLƏŞMƏLƏRİN TƏSNİFATI
Üzvi birləşmələr karbon zəncirinin quruluşuna görə 2 qrupa bölünür:
Açıq zəncirli birləşmələr (atsiklik və ya alifatik birləşmələr)
Qapalı zəncirli birləşmələr (tsiklik birləşmələr)
K arbohidrogen molekulundan bir, iki və ya üç H atomu qopardıqda qalan qalıq karbohidrogen radikalı adlanır. Qoparılan hidrogen atomunun sayından asılı olaraq radikallar birvalentli (R-), ikivalentli (R ) və üçvalentli (R ) olur.
Sərbəst valentliyi olan karbon atomunun birləşdiyi digər karbon atomlarının sayından asılı olaraq radikallar birli, ikili və üçlü olur.
K arbohidrogen radikalı ilə birləşən və aid olduğu sinfin ümumi xassələrini müəyyən edən atom və ya atomlar qrupuna funksional qrup deyilir:
-ОH, -SО3H, - C , -CООH və s.).
Halogenli törəmələr
|
R-X ; X- F. Cl. Br. J.
|
Oksigenli birləşmələr:
|
Spirtlər
|
R-OH
|
Aldehidlər
|
R-COH
|
Ketonlar
|
R1-CO-R2
|
Sadə efirlər
|
R-O-R1
|
Karbon turşuları
|
R-COOH
|
Mürəkkəb efirlər
|
R-COOR1
|
Azotlu birləşmələr: Nitrobirləşmələr, Aminlər, azobirləşmələr və s.
|
Kükürd üzvi birləşmələr
|
Fosfor üzvi birləşmələr
|
Silisium üzvi birləşmələr
|
Metal üzvi birləşmələr
|
Funksional qruplara görə üzvi birləşmələr aşağıdakı siniflərə bölünür.
Halogenli birləşmələr;
Oksigenli birləşmələr:
а) spirtlər, sadə efirlər və fenollar, б) aldehidlər, ketonlar, c) karbon turşuları və mürəkkəb efirlər;
Azotlu birləşmələr:
а)nitrobirləşmələr b) aminlər c) azobirləşmələr
4. heterobirləşmələr;
5. Müxtəlif funksional qrupu olan birləşmələr (oksiturşular, aminturşular);
6. Element üzvi birləşmələr. Məsələn R-Ме, R2Ме, R-SiH3 və s.
Dostları ilə paylaş: |