Mm-dən mühazirələrin kanspekti

Kosmik xarakterli fövqəladə hallar
Kosmik mənşəli fövqəladə hadisələr günəşdə baş verən dəyişikliklərlə, planetlərin hərəkət trayektoriyaları ilə, meteroit və asteroidlərin yerə düşməsi ilə, kosmosda atılmış lazımsız süni peyklərlə əlaqədar yaranır.

Günəş. Kainat bizi əhatə edən sonsuz varlıq olub, 100 mil­yon­larla qalaktikadan ibarətdir. Qalaktika göy cisimlərinin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəyə girərək əmələ gətirdikləri sistemdir. Bu sis­tem­lərdən biri bizim yaşadığımız yer planetinin daxil olduğu Gü­nəş sistemidir. Bu sistemə Günəş, onun ətrafında fırlanan 9 pla­net, onlarla peyk, minlərlə asteroid, komet və meteroid daxildir. Ko­met və meteroidlər daha kiçik səma cisimləridir. Meteroidlərin - asteroidlərin parçalanması nəticəsində yaranması fərz edilir.


Şəkil 2.14. Planetlərin paradı
-----------------------------------------------------...............

Mühazirə 4. Texnogen xarakterli fovqəladə hallar
Texnogen mənşəli  fövqəladə hallar dedikdə ümumilikdə, insanın sənaye və təsərrüfat fəaliyyəti ilə əlaqədar olan qəza və fə­la­kətlər nəzərdə tutulur. Bu hadisələr, əsasən,  lokal, regional, döv­­lət, dövlətlərarası və qlobal xarakterli olmaqla bir neçə növə ay­rılır.

Texnogen fәlakәt - insan tәlәfatı, insanların sağlamlığının pozulması, obјektlәrin dağılması, yaxud mәһv edilmәsi, һәmçinin әtraf müһitin çirklәndirilmәsi ilә nәticәlәnәn nәһәng qәzaya de­yi­lir. Texnogen qәza dedikdə isə nәqliyyat, tikinti, sәnaye ob­yekt­lә­rin­dә və texniki sistemlәrdә baş verәn, insan һәyatı vә sağlamlı­ğı­na tәһlükә yaradan vә texnolojı proseslәrin pozulmasına, dağın­tı­la­ra səbəb olan, һәmçinin әtraf müһitә ziyan vuran tәһlükәli һadi­sә­lər başa düşülür.

Texnogen xarakterli FH :

• 
  qəzalar;
  
• 
  yanğınlar;
  

•