4
Azərbaycanda təşkilatların idarəetmə mexanizmində iqtisadi
metodların formalaşması
Heyətin maddi tələbatlarının ödənilməsində iqtisadi metodlardan
istifadə
Rəhbər və mütəxəssizlərin əməyinin idarə edilməsində iqtisadi
metodlardan istifadə
şçi heyətin idarə edilməsində iqtisadi metodlardan istifadə
Heyətin fəaliyyət nəticələrinin effektivliyinin qiymətləndirilməsi
qtisadi metodlardan istifadənin təkmilləşdirilməsi istiqamətləri
Tədqiqatın predmeti. Tədqiqatın əsas predmeti kimi təşkilatlarda idarəetmə
strukturunun formalaşması, rəhbərlik sisteminin ümumi parametrləri, heyətin
idarəetmə sisteminə müxtəlif iqtisadi aspektlərin təsiri, idarəetmə qabiliyyəti,
təşkilat daxili vəziyyətin təhlilinin müasir xüsusiyyətləri öz əksini tapmışdır.
Tə
dqiqatın obyekti
.
Tədqiqatın obyekti kimi “Apple” şirkəti
seçilmişdir.
Tə
dqiqatın nə
zə
ri və
metodoloji ə
saslarını
Azərbaycanın və xarici ölkələrin
iqtisadçı alimlərinin insan resurslarının idarə olunması sahəsində dərc edilmiş
elmi tədqiqatları, nəzəri və praktiki fikirləri, mövzuya dair idarəetmə nöqteyi
nəzərdən qəbul etdikləri normativ aktlar təşkil edir. Dissertasiyanın yazılması
prosesində ətraflı təhlil edilmiş, məntiqi araşdırma və s. üsullardan istifadə
edilmişdir.
Tədqiqatın elmi yeniliyi. Müqayisə üçün demək olar ki, tədqiq olunan sahəyə
fərqli səpkidən yanaşılmış, müasir informasiyaların daha çevik dövr etdiyi
zamanda ic-icə olan qarışıq proseslər təhlil edilərək, bir çox təkliflər verilmiş və
təkmilləşmə aparılmışdır. Bu baxımdan elmi yeniliyə aid fikirlərdən
aşağıdakıları göstərmək olar:
darəetmədə tipoloji təhlilin kriteriyaları;
ri təşkilatlarda heyətin idarə edilməsinin təşkilati struktur sistemi;
Təşkilatda iqtisadi idarəetmə prosesinin fəaliyyət prinsipinə daxil olan
mərhələlər;
5
Təşkilatda heyətin tələbatlarının ödənilməsi imkanları;
şçi qüvvəsinin şəxsi tələbatlarının aspektləri;
nsan resurslarının idarəetməsi prosesi rəhbərin hərəkətlərinin tam
məcmusunun işlənməsi;
Müəssisənin
işçi
heyətinin
idarəedilməsi
ilə
istehsal
quruluşu arasında qarşılıqlı əlaqə;
şgüzar fəallığ göstəricilərinin yaxşılaşdırılması yolları;
darəetmə heyətinin tərkibindəki vəzifəni tutmaq üçün iddiaçının şəxsi
keyfiyyətlərin qiymətləndirilməsi meyarları;
darə heyətinin əsas funksiyalarının təsnifatı;
Tə
dqiqatın tə
crübi ə
hə
miyyə
ti
. Araşdırmalar əsasında əldə edilmiş nəticələr
və irəli sürülən təkliflər tətbiq edilmə imkanlarını daha da genişləndirir.
Dissertasiya işinin strukturu. Dissertasiya işi giriş, 3 fəsil, 8 paraqraf, nəticə
və təkliflərdən ibarət olmaqla 85 səhifədən ibarətdir. Dissertasiya işində 33 adda
ə
dəbiyyat və 7 internet resurslarından istifadə edilmişdir.
6
Fəsil 1. Heyətin idarə edilməsinin nəzəri əsasları
1.1.
Təş
kilatda heyə
tin idarə
edilmə
si konsepsiyası
Ə
n geniş mənada idarəetmə sabitləşmə və ya onun vəziyyətinin
dəyişilməsi məqsədi qarşıya qoyulan hədəfə nail olmaq üçün məqsədyönlü təsiri
təşkil edir. darəetməyə ehtiyac onu miqyasının artırılması, istehsalın
ixtisaslaşma inkişafı ilə yaranır. O, istehsalatda çalışan bir çox insanların
fəaliyyətini tənzimləmək və razılaşdırmağa imkan verir.
darəetmə – bu təşkilatın məhsul istehsal prosesində əmək kollektivlərinin
və ayrı-ayrı işçilərin fəaliyyətinin təşkili və əlaqələndirilməsinə yönəldilmiş
insanların xidməti əməyinin göstərilməsidir. O hər şeydən əvvəl insanların birgə
fəaliyyətinin təşkili ilə bağlıdır. Həmçinin bu, insanların şəxsiyyət və müəssisəsi
arasında münasibətlərin qurulması ilə razılaşdırılmış fəaliyyətin tənzimlənməsi
ilə əlaqədardır.
darəetmənin hədəfi istehsalın arzu olunan və mümkün vəziyyətinin
nailiyyəti üçün iş qüvvəsinin və məhdudlaşdırılmış resursların effektiv istifadəsi
ilə nəticələnir. darəetmə vaxtı həmişə suallar yaranır: nə, kimə, harada, nə vaxt,
nə qədər, nədən? Belə məsələlərin sayı durmadan artır.
Müəssisənin idarə edilməsi iki əsas vəzifələri həll edir:
1. stehsalın normal gedişini dəstəkləmək, onun dövriliyini və sabitliyi
təmin etmək;
2. stehsalın inkişafını təmin etmək, məhsulun təkmilləşdirilməsi, texniki
və texnologiya yeniliklərinin tətbiqi.
darəetmə istehsal vəziyyəti haqqında biliklərin və məlumatların
mövcudluğunu güman edir. O müəssisənin heyətinin davranışının informasiya
proseslərinin və təsirlərin məcmusunu təşkil edir, hansı ki, icrasının nizamı
müəyyən qaydalarla və təlimatlarla tənzimlənir. nformasiyanın analizi əsasında
qabaqcadan müəyyən vəziyyətə istehsalın köçürməsi haqqında idarəetmə
qərarları müəyyən edilir.