Microsoft Word qurbanov veis docx
Yüklə 1,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
18
Oktyabr 1 19 60 19 1
Belə havalar isə ən isti ay olan iyulda Zaqatala 15, Şəkidə 13, Qəbələ 6, Qubada isə cəmi 5 gün müşahidə edilir. Cədvəl 5-də göründüyü kimi Şəki Zaqatalaya nisbətən bir qədər sərindir. Zonanın daha yüksək sahələrində Quba və ondan yuxarılarda yerləşən zolaqda EET-nin kəmiyyəti daha aşağı olub yay istirahətinin keçirmək üçün əlverişlidir. stər sutkalar arası gedişinə, istərsə də amplituduna görə hər iki rayonda temperatur dəyişmələri azdır. Cədvəl 6-nın təhlili göstərir ki, Zaqatala temperaturun sutkalararası dəyişkənliyi Şə kiyə nisbətən az olsa da burada kəskin temperatur amplitudaları daha tez-tez müşahidı olunur. Rayonların səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri də burada güclü küləklərin az olmasıdır. Küləklərin orta aylıq sürəti Şəkidə 1,7 – 2,7 m/san, Qubada isə bəzi aylarda 3,5 m/san-yə çatır. lin isti dövründə istirahət və müalicə tədbirlərinin məhdudlaşdıran başlıca amil ilin keçid – aprel, oktyabr aylarında dumanla müşayiət olunan yağıntılı havalardır. Belə havalarda yağış çox vaxt 4 – 6 saat, bəzi hallarda isə 24 saat və daha çox davam edir. Cədvəl 6 Aylar
Rayonlar ndifferent Keçid Hiss olunan Kəskin d a
d a
d a
d a
< 2°
< 4° 2 - 4° 5 - 8° 4 - 6° 9 - 12° > 6° > 12° Şə
Aprel May
yun yul
Avqust Sentyabr Oktyabr
62 74
75 79
80 80
68
8 3 2
- 0
8 10
30
22 22
18 12
18 23
27
30 18
19 11
30 39
6
3 3
3 1
1 5
47
56 71
69 71
46 40
2
1 0
- 1
1 4
18
11 9
12 18
16 11
Zaqatala Aprel
May yun
yul Avqust
Sentyabr Oktyabr
70 81 82
81 87
87 82
5 2 4
0 1
9 11
25
17 15
17 10
13 12
29
24 17
21 10
22 31
4
1 2
2 2
0 5
38
56 60
62 67
50 41
1
1 1
- 1
0 1
28
18 19
17 22
19 17
Zonanın 700-1000 m zolağında qış nisbətən qarlı və sakit keçdiyinə görə gəzinti istirahəti üçün əlverişlidir. Bu tədbiri vaxtaşırı (ayda 10-12 gün) dağ yamaclarını bürüyən duman məhdudlaşdıra bilər.
19
Hər iki rayonda əlverişli mikroiqlimi olan və estetik zövq verən təbiət güşələri olduqca çoxdur. Bütün cənub yamac boyu uzanan məhşur qoz ağacları alleyası, Vena meşələrini xatırladan düzənlik meşələri (Qax rayonu), Qatexçay şəlalələri (Balakən rayonu), Car kəndi mənzərələri (Zaqatala rayonu), Marxal, Gələrsən Görərsən qalasının ətrafları (Şəki rayonu), Xalxal və Filfili meşələri (Oğuz rayonu), Göy-gölü xatırladan Hohur dəryaçası, Duruca bulağı (Qəbələ rayonu) ildən ilə məhşurlaşan Qalaaltı mineral suyu, Quba rayonundakı Qəşrəş meşəsi və onlarla belə mənzərəli obyekt və amillər iqlim-kurort ehtiyatlarını tamamlayır, daha da zənginləşdirir. Bu obyektlərdən sanotoriya və istirahət evlərinin yaradılması, bir çox əsəb xəstəliklərinin tənəffüs yolları vı qan dövranının funksional pozulmalarının, həddən artıq yorğunluğun müalicəsi üçün istifadə edilə bilər. Ilisu – Qonaqkənd zonası. Landşaftının əsasını mülayim termik şəraiti olan orta dağ meşələri təşkil edir. Əsas iqlim ünsürlərinin təhlili göstərir ki, burada qısa müddətli yay və qış istirahətinin keçirmək üçün şərait vardır. Bir sıra məntəqələrdə (Şəki, Qəbələ, smayıllı və s.) çətin keçilən dərə və yamaclar üzərində yaylaqlara doğru kanat yollar salınsa buranı rekreasiya əhəmiyyəti daha da artar. Zonaya düşən bir sıra məntəqələrdə ( lisu, Xalxal, Şamaxı qrupu, Qonaqkənd qrupu, Xaltan qrupu) termal və soyuq mineral bulaqları müxtəlif profilli (iqlim – bolneoloji) kurortların yaradılmasına imkan verir. Qış sakit, qarlı və tez-tez günəşli keçdiyinə görə kütləvi gəzinti, o cümlədən xizək və konkisürmə tədbirləri həyata keçirilə bilər. Soyuq iqlimli yüksək dağ zonası. qlimin yay dövründə qısa müddətli istirahət, alp və subalp çəmənliklərində turist gəzintilərin və kütləvi ekskursiyalar keçirmək üçün əlveriçlidir. Hündürlük amili onun sanatoriya müalicəsi məqsədləri üçün istifadə edilməsini məhdudlaşdırır. Böyük Qafqaz vilayəti. Soyuq hava kütlələrinin qarşısında nəhəng təbii maneə kimi bir neçə yüz kilometr məsafədə uzanan Baş Qafqaz silsiləsi özünün cənub yamacları və Zaqafqaziya düzənliklərində nisbətən əlverişli qışlama şəraiti yaradır. Yamacların ekspozisiyasına görə burada Cənub, Şimal-şərq və Abşeron- Qobustan yarımvilayətləri, onların daxilində isə bitkilərin isti və rütubətli təmin olunma dərəcəsinə görə müvafiq aqroiqlim rayonları verilir. Bu vilayətdə üç aqroiqlim yarımvilayəti yerləşir. Bunlar Cənub yamac, Şimal-Şərq yamac və Abşeron-Qobustan regionudur. I.Cənub yamac 8 aqroiqlim rayona bölünür. Hipsometrik fərqlər səbəbindən yarımvilayət aqroiqlim göstəricilərinin ölçülərində fərqlənir böyük olması ilə seçilir. Nisbətən aşağıda yerləşmiş rayonlarda 10%-dən yuxarı fəal temperaturun illik miqdarı 4500°-ə çatır. Dağ ətəyində yerləşmiş rayonlarda taxıl, bostan və faraş tərəvəz məhsulları yığımından sonra da kifayət qədər istilik ehtiyatı qalır. Vilayətdə yağıntıların illik miqdarı 250-1400 mm arasında tərəddüd edir. Yağıntıların 50%-ə qədəri dağlıq hissədə bitkilərin vegetasiyası dövrünə düşür. Nəticədə vilayətin Car-Qəbələ rayonu kifayət qədər, lisu-Lahıc rayonuna isə izafı miqdarda yağıntı düşür. Odur ki, bu rayonlar vegetasiya dövründə atmosfer yağıntıları ən yaxşı təmin olunmuş ərazilərə aid edilirlər. Bununla belə həmin
Yüklə 1,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|