Microsoft Word qafqaz albanlar-duzelishli doc

 
69
ф. 39, оп. I, ед. хр. 37 (4322); 
ф. 39, оп. I, ед. хр. 40 (4326); 
ф. 39, оп. I, ед. хр. 158 (4327); 
ф. 39, оп. I, ед. хр. 41 (4328); 
ф. 39, оп. I, ед. хр. 42 (4428); 
ф. 250, оп. 3, ед. хр. 32 (əvəllər – ф. 228, оп. 1, ед. хр. 89). 
 
Lvov şəhəri: 
 
ф. 9, оп. I, ед. хр. 381, səh. 1901-1906; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 136, vərəq 421-423; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 136, л. 426; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 863, л. 2; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 863, л. 3; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 863, л. 4; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 863, л. 5-6; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 863, л. 7; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 863, л. 8-9; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 863, л.10; 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 863, л.11 52, оп. I, ед. хр. 889, л.15: 
ф. 52, оп. I, ед. хр. 889, л.22; 
ф. 52, оп. 2, ед. хр. 177, səh. 229; 
ф. 52, оп. 2, ед. хр. 177, səh. 1196-1198; 
ф. 52, оп. 2, ед. хр. 545, səh. 357-360; 
ф. 52, оп. 2, ед. хр. 545, səh. 357-360; 
ф. 52, оп. 2, ед. хр. 546, səh. 374-375; 
ф. 52, оп. 2, ед. хр. 546, səh. 1099-1102; 
ф. 52, оп. 2, ед. хр. 546, səh. 1186-1187; 
ф. 52, оп. 2, ед. хр. 546, səh. 1194-1197;  
ф. 52, оп. 2, ед. хр. 548, səh. 101-104. 
 

---

 
70 
Ukrayna MEA – nın Lvovdakı Elmi Kitabxanası, Bavorov 
Fondu: 
 
əlyazma. 1660 III, л. 6-9; 
əlyazma. 1658 II, лл. 11-12; 
Lvov Dövlət Universiteti, Elmi Kitabxana, Əlyazmalar Fondu: 
əlyazma. вірм. 51 I. 
 
Lvov Dövlət Tarix Muzeyi: 
 
ед. хр. Д 435/1. 
 
İtaliya 
 
İtaliyada qorunan bütün albandilli əlyazmalar Venesiyanın Mü-
qəddəs Lazar adasında yerləşən Erməni Mxitaristləri Təşkilatında 
saxlanılır. Onların yalnız çox cüzi bir hissəsi elm adamlarının 
üzünə açıqdır. 
11 №-li əlyazma. 1629 – 1632–ci illərdə müqəddəs ata Zəkə-
riyyənin oğlu Murad tərəfindən daha qədim “Zəbur”  əlyazma-
larının üzü köçürülərək bir qədər redaktə edilmiş variantıdır. Ehti-
mal ki, Lusiqin üzünü köçürdüyü əlyazmadan köçürülüb. 
Əlyazmaya sonradan erməni dilində edilmiş kiçik bir qeyddə bil-
dirilir ki, guya bu əlyazma “Zəbur”un erməni dilindən tatar dilinə 
tərcüməsidir. Fəqət bu qeydin erməni saxtakarlığından başqa bir 
şey olmadığını eyni mətnin bir neçə daha qədim variantının olması 
sübut edir. Təbii ki, onların heç birində erməni dilindən tərcümə 
olması barədə bircə kəlmə də söylənmir. 
Əlyazma 316 vərəqdən ibarətdir. Sonda bir neçə vərəq çatmır. 
 
*** 
 
446  №-li  əlyazma. 1562–ci ildə keşiş Mikayıl Kosta oğlu 
tərəfindən daha qədim alban əlyazmasından köçürülmüşdür. 

---

 
71
Burada  Əhdi – Cədidə daxil olan həvvari Pavelin məktublarının 
tam külliyatı yer alır. Mirzə  əsasən daha qədim mətnə müdaxilə 
etməsə də anlaşılmayan və pozulmuş yerləri bərpa etmişdir. 
172 vərəqdən ibarət olan əlyazmaya 1788–ci ildə erməni dilin-
də edilmiş bir qeyddə iddia edilir ki, guya bu mətn erməni dilindən 
tatarcaya tərcümədir. 
Ətraflı məlumat üçün bax:   
Tryjarski E. Der zweite Brief des Paulus an die Korinther in 
armeno-kiptschakischer Version und seine Sprache // Altaica 
Collecta. Wiesbaden, 1976c. 267-344 pp. 
 
*** 
 
1126 №-li əlyazma. Əlyazmanın yazıldığı yer və zaman, eləcə 
də mirzənin adı məlum deyil. 239 səhifəlik dua kitabıdır. 1-10, 23-
41, 66-78, 95-100, 170-175, 238–ci səhifələr erməni dilində, 11-22, 
42-66, 78-95, 100-169, 175-237–ci səhifələr isə alban (qıpçaq – 
qarqar) dilindədir. 
Ətraflı məlumat üçün bax: 
Deny J., Tryjarski E. La litterature armeno-kiptchak // Philo-
logiae Turcicae Fundamenta.– Wiesbaden, 1964b. Bd. 2. S. 805-
806. Dodatek Tygodniowy przy Gaziecie Lwуwskiej. 1857, N 44, 
Str. 182; N 45, Str. 186; N 46, Str. 190. 
 
*** 
 
1270  №-li  əlyazma. Gizli saxlanılır. Erməni “Bibliya”sı (?) 
olduğu iddia edilir.Bu barədə bəzi məlumatları aşağıdakı mənbədən 
almaq olar: 
Deny J., Tryjarski E. La litterature armeno-kiptchak // Philo-
logiae Turcicae Fundamenta.– Wiesbaden, 1964b. Bd. 2. S. 805-
806. Dodatek Tygodniowy przy Gaziecie Lwуwskiej. 1857, N 44, 
Str. 182; N 45, Str. 186; N 46, Str. 190. 

---

 
72 
*** 
 
1700  №-li  əlyazma. 1610-1652–ci illər. Kamenets – Podolsk. 
Əlyazmanın 1 – 88–ci səhifələri gizli saxlanılır. 7-73–cü səhifələrin 
erməni dilində olduğu iddia edilir. Fəqət Q. Alişan əlyazmanın 68 – 
110–cu səhifələrini nəşr etdirib. Onlar alban (qıpçaq – qarqar) di-
lindədirlər.  
89–169–ci səhifələr yerli albanların tərəfindən yaradılmış ori-
jinal  əsərdir. XVII əsrdə Avropada baş vermiş tarixi hadisələrin 
salnaməsidir (Kamenets salnaməsi). Hansısa başqa bir salnamənin 
davamı kimi qələmə alınıb. Məlumat üçün bax: 
Schütz E. An Armeno-Kipchak Chronicle on the Polish-
Turkish Wars in 1620 1621. Budapest, 1968. 
Vasary S. Armeno-Kipchak Parts from the Kamenets Chronicle 
// Acta Orientalia Hungarica. 1969. T. 22, fasc. 2. 139-189 pp. 
 
*** 
 
1750  №-li  əlyazma. 1630–cu ildə  tərtib edilib. Mirzə  məlum 
deyil. 149 vərəqdən ibarətdir. Alban və qismən də erməni dilində 
dualar toplanıb. 35-40, 45-48, 57-58, 65-78, 113-114, 144-148–ci 
vərəqlər boşdur. 1-29 və 41-112–ci vərəqlərin hər iki üzü alban 
(qıpçaq – qarqar), 51-54–cü vərəqlər isə erməni dilindədir. Alban 
dilində  tərtib edilmiş imanın  əsaslarına aid bilgilər və dini 
hekayələr böyük maraq kəsb edir. Bu əlyazmanın dəyəri həm də 
ondadır ki, orada müəllifin adı  çəkilməsə  də, Kirakos Gəncəlinin 
“Tarix” kitabının II fəslinin alban variantı da yer almaqdadır. 
 
Ətraflı məlumat üçün bax:  
Deny J., Tryjarski E. La litterature armeno-kiptchak // Philo-
logiae Turcicae Fundamenta.– Wiesbaden, 1964b. Bd. 2. S. 805-
806. Dodatek Tygodniowy przy Gaziecie Lwуwskiej. 1857, N 44, 
Str. 182; N 45, Str. 186; N 46, Str. 190. 
 

---