4
- Regionu dövlətlərində yeni geosiyasi situasiyanın doğurduğu amilləri təhlil
etmək;
-
Regionda beynəlxalq birbaşa xarici investisiya qoyuluşlarının dinamikası və
meyllərinin araşdırılması;
-
Region ölkələri ilə Azərbaycanın investisiya əlaqələrinin təhlili;
-
Investisiya əlaqələrinin müasir durumunun və sahəvı vəziyyətinin
öyrənilməsi;
-
Inkisaf etmiş investor ölkələrlə beynəlxalq birbaşa xarici investisiya
qoyuluşları sahəsində əlaqələrin müqayisəli təhlili;
-
Regional və beynəlxalq lahiyə və proqramlar çərçivəsində investisiya
fəaliyyəti göstəricilərinin giymətləndirilməsi;
-
Qarşılıqli ticarət və infrastruktur əlaqələrinin təkmilləşdirilməsi
kontekstində investisiya proseslərinin araşdırılması;
-
Beynəlxalq investisiya əməkdaşlığı proseslərinin regional əhəmiyyətinin və
rolunun qiymətləndirilməsi;
-
Beynəlxalq investisiya əməkdaşlığı sferasının infrastruktur inkişaf
istıqamətləri aspektində qiymətləndirilməsi.
Dissertasiya tədgigatının elmi yeniliyi. Dissertasiya işində tədgigatın əsas
elmi yeniliyini aşagıdakılar təşkil edir:
Neft qiymətlərinin enməsi və milli valyutanın devalvasiyası amilinin
investisiya əməkdaşlığı sferasina təsiri;
Avrozanada iqtisadi staqnasiyanın birbaşa investisiyaların hərəkətinə təsiri
araşdırılmışdır ;
Beynəlxalq ınvestisiyaların iqtisadi təhlükəsizlik problemi ilə qarşılıqlı
bağlılığı istiqamətləri araşdırılmışdır;
MDB regionunda energetika və A istiqamətində tranzit infrastruktur
sistemin müasir cəhətləri müəyyənləşdirilmiş və qiymətləndirilmişdir;
5
Müasir iqtisadi inkişafda əsas rol oynayan xidmət sahələrinin
yaradılmasında investisiya əməkdaşlığı formalarının dəstəklənməsi
mexanizmləri təklif olunmuşdur;
Geoiqtisadi cəhətdən investisiya əlaqələrinin potensial imkanları və
təmayüulləri araşdırılmışdır;
Regionda investisiya mühitinin yaxşılaşdırılması yolları və perspspektivləri
müəyyən edilmişdir;
Azərbaycanın biznes strukturlarının müasir iqtisadi üstünlükləri əsasında
yeni ınvestisiya əməkdaşlığı istiqamətləri təklıf olumuşdur.
Dissertasiya isinin informasiya bazası. Dissertasiya işinin informasiya
bazasını Avrostatın və MDB Hökümətlərarası Statistika Komitəsinin, Rusiya FSK
VƏ Azərbaycan Respublikası DSK-nın məlumatları, BMT nkisaf Proqramının və
Dünya Bankının hesabat materialları, Avrasiya nkişaf Bankının və Asiya inkişaf
Bankının məlumatları, Azər
baycan Respublikası Xarici şlər Nazirliyinin
normativ- hüquqi müqavilə münasibətləri üzrə vəlumatları və s. təşkil edir.
Dissertasiya isinin nəzəri və praktiki əhəmiyyəti.
Dissertasiya tədqiqatinin
nəticələri nəzəri və praktiki əhəmiyyətə malikdir. MDB regionu dövlətlərinin
birbaşa xarici investisiyalar sahəsində
iqtisadi əməkdaşlıgının
sistemli təhlilinin
nəticələrinin ümümiləşdirilməsi və beynəlxalq institutların analitik informasiya
mənbləriidən geniş istifadə əsasında alınan nəticələrin əsaslandırılması baxımından
dissertasiya tədgigatı
nəzəri və praktiki əhəmiyyət daşıyır.
Azərbaycanın və MDB
regionu dövlətlərinin birbaşa xarici investisiya əlaqələrinin inkişaf proseslərinin
təmayülləri ilə bilavasitə əlagədar magistr tədgigatlarında, elmi məruzələrin
hazırlanmasında istifadə dissertasiya işinin praktiki əhəmiyyətını təşkil edə bilər.
Dissertasiya işinin strukturu.
Dissertasiya işi üç fəsildən ibarətdir:
Dissertasiya işinin birinci fəslində dünya iqtisadiyyatinda kapitalin beynəlxalq
hərəkətinin rolu və inkişafinin nəzəri aspektiləri tədqiq edilmişdir.
Dissertasiya işinin ikinci fəslində birbaşa xarici investisiyalarin cəlbində
praktiki yanaşmalar və mdb üzrə müasir vəziyyəti təhlil edilmişdir.
6
Dissertasiya işinin ücüncü fəslində Azərbaycanın iqtisadi strategiyasi və
MDB regionunda investisiya əməkdaşliginin perspektivləri tədqiq edilmişdir.
Dissertasiya işinin həcmi. Dissertasiya işi kompyuter capı vərəgi həcmində
yerinə yetirilmişdir (Times New Roman 14).
7
Giriş
MDB regionu dövlətləri iqtisadi resurs potensialı ilə dunya iqtisadiyyatının
ə
həmiyyətli dərəcədə zəngin dövlətləridir. Belə bir potensialın dunya təsərrüfatına
inteqrasiyası geosiyasi cəhətdən mürəkkəb proseslərlə baglıdır.
Neft və gaz resursları sahəsində regonda dünya iqtisadiyyatında muasir
tələbatları ödəyə biləcək zənginlik mövcuddur. Lakin onların hasilatı və emalı
getdikcə igtisadi cəhətdən çətinləşir. Keyfiyyətli məhsullar əldə edilməsi daha
effektli emal texnologiyalarının tətbigini tələb edir. Emal texnologiyalarının
təkmilləşdirilməsı öz növbəsində irimiqyaslı investisiya qoyuluşlarını və geosiyasi
stabilliyin gərarlaşmasını tələb edir. Xüsusilə, Fars körfəzi, Yaxın Şərq və Mərkəzi
Asiya regionu ölkələrində vəziyyət yeni geoiqtisadi situasiya yaratmaqla zəruri
investisiya qoyuluşlarının perspektivləri üçün qeyri-müəyyənliyə səbəb olmuşdur.
Bütün dünyada əsas təmayül giymətlərin bahalaşması istigamətində getməkdədir.
qtisadiyyatda enerji effektliyi və «enerji qənaətliliyi» ümumdunya prioritetidir.
Müasir dövrdə MDB regionu dunyada və qonsu regionlarda yaranmış siyasi
və iqtisadi situasiyanın əhatəsindədir .
Təhlkəsizlık və əməkdaşlıq şəraitində iqtisadi münasibətlər fəal, praqmatik,
perspekriv maraqların təmin edilməsinə yönələn strategiya tələb edır. Ənənəvi və
qeyri - ənənəvi maraqların uzlaşdırılması yeni situasiyanın əsas tələbini təşkil edir .
Göstərilənlərlə yanaşı Qafgaz və MDB regionu dövlətlərı arasında mövcud
olan iqtisadi əlaqələri və bir sira istiqamətlərdə qarşılıqlı tamamlanma faktorunun
rolunu da qeyd etmək lazımdır .
Investisiya əlaqələrinin coğrafiyasının genişlənməsi Avropa ttifaqı dövlətləri ilə
ticarət əlaqələrində yeni inkişaf meylləri yaratmışdır.
nvestisiya artımı faktoru MDB regionunda iqtisadi inkişafa daha çox ticarət
aspektində özünü göstərmişdir. Bütün regionun Avropa ttifaqı ölkələrindən idxal
ə
laqələrinin həcmi atmışdır. Region üzrə məcmu ticarət əlaqələri üçün mənfi saldo
xarakterik olmuşdur. Avrostat-ın məlumatlarina əsasən 2000-2012 –ci illər ərzində
Dostları ilə paylaş: |