Microsoft Word icf metin doc

 
4 
yaklaşımlarından  da  farklıdır.  Belirleyiciler  ya  da  risk  etmenleri  ile  ilgili  çalışmaları  kolaylaştırmak  için,  ICF 
içinde, kişilerin yaşadıkları çevreyi tanımlayan çevresel etmenler listesi de yer almaktadır. 
 
 
2. ICF’nin Amaçları 
ICF,  çeşitli  disiplinler  ve  farklı  sektörlere  hizmet  etmek  amacıyla  tasarlanmış  kapsamlı  bir  sınıflandırmadır. 
Özel amaçları şu şekilde özetlenebilir: 
• 
Sağlık  ve  sağlıkla  ilgili  durumların,  sonuçlarının  ve  belirleyicilerinin  anlaşılması  ve  araştırılması  için 
bilimsel bir temel oluşturmak; 
• 
Sağlık  çalışanları,  araştırmacılar,  siyasetçiler  gibi  ve  yetiyitimi  olanlar  da  dahil  olmak  üzere  toplumda 
farklı  kullanıcılar  arasında  sağlık  ve  sağlıkla  ilgili  durumlarla  ilgili  iletişimi  arttırmak  amacıyla ortak bir 
dil oluşturmak; 
• 
Ülkeler,  sağlıkla  ilgili  disiplinler,  hizmetler  ve  zaman  açısından  verilerin  karşılaştırılmasına  olanak 
sağlamak; 
• 
Sağlıkla ilgili bilgi sistemleri için sistematik kodlama şemaları sağlamak. 
 
ICF’ye  duyulan  gereksinim  ve  ICF’nin  kullanımı  farklı  kültürlerde,  sağlık  politikaları,  kalite  güvencesi  ve 
sonuçların  değerlendirilmesinde  farklı  tüketiciler  tarafından  kullanılacak  anlamlı  ve  uygulanabilir  bir  sistemin 
oluşturulmasını gerektirdiği için söz konusu amaçlar birbirleriyle bağlantılıdır. 
 
2.1 ICF’nin Uygulama Alanları 
ICIDH, 1980 yılında deneme baskısının yayımlanmasından bu yana bir çok amaç için kullanılmıştır, örneğin: 
• 
statistiksel  araç  olarak  –  verilerin  toplanmasında  ve  kaydedilmesinde  (örneğin  nüfus  çalışmalarında 
ve araştırmalarda veya bilgi sistemlerinin yönlendirilmesinde); 
• 
Araştırma  aracı  olarak  –  yaşam  kalitesi  veya  çevresel  etmenlerin  ve  sonlanış  değişkenlerinin 
ölçümünde; 
• 
Klinik  araç  olarak  –  değerlendirme,  tedavi  ile  özel  durumların  eşleştirilmesi,  mesleki  değerlendirme, 
rehabilitasyon ve sonuç değerlendirmeleri; 
• 
Sosyal politika aracı olarak – sosyal güvenlik planlamaları, tazminat sistemleri ve politika tasarımları ile 
uygulamaları; 
• 
Eğitim  aracı  olarak  –  müfredat  programı  geliştirmede  ve  sosyal  hareket  oluşturmak  ve  farkındalığı 
arttırmak için. 
ICF, doğası gereği sağlık ve sağlıkla ilgili konuların bir sınıflandırması olduğu için, sigortacılık, sosyal güvenlik, 
çalışma, eğitim, ekonomi, sosyal politika gibi farklı sektörler tarafından, yasaların hazırlanmasında ve çevresel 
düzenlemelerde  de  kullanılır.  ICF,  bir  Birleşmiş  Milletler  sosyal  sınıflandırması  olarak  da  kabul  edilir  ve 
Yetiyitimi  Olanlar  için  Fırsat  Eşitliğinin  Standart  Kuralları’na
7
  gönderme  yapar.  Bu  nedenle  ICF,  hem  ulusal 
mevzuat hem de uluslararası insan hakları hükümlerinin yerine getirilmesi için uygun bir araçtır. 
 
ICF,  farklı  kullanımlar  için  geniş  bir  yelpaze  sunar,  örneğin  sosyal  güvenlik,  sağlık  hizmetlerinde 
değerlendirme,  yerel,  ulusal  ve  uluslararası  düzeyde  nüfus  incelemeleri  gibi.    Toplumsal  engelleri  ortadan 
kaldırarak  veya  hafifleterek  sosyal  destek  ve  kolaylıklar  hakkındaki  hükümleri  teşvik  ederek  korunma,  sağlık 
koşullarının  geliştirilmesi  ve  katılımın  arttırılması  da  dahil  olmak  üzere  kişisel  sağlık  bakımına  uygulanan 
kavramsal bir bilgi çerçevesi sunar. Gerek değerlendirme, gerekse politika oluşturma açısından sağlık bakım 
sistemleri araştırmalarında da kullanıma elverişlidir. 
 
 
3. ICF’nin Özellikleri 
                                                 
7
 
Yetiyitimi Olanlar için Fırsat Eşitliğinin Standart Kuralları .  20 Aralık 1993 tarihinde, Birleşmiş Milletler Genel Meclisi tarafından 48. 
oturumda kabul edilmiştir (karar 48/96).  New York, NY, Birleşmiş Milletler Kamu Enformasyon Departmanı, 1994. 

---

 
5 
Herhangi  bir  sınıflandırma  sisteminin  neyi  gruplandırdığı  açık,  anlaşılır  olmalıdır:  evreni,  kapsamı, 
sınıflandırma  birimi,  organizasyonu,  bunların  birbirleriyle  nasıl  bağlantılı  oldukları  anlaşılır  olmalıdır.  Aşağıda 
yer alan bölümlerde ICF’nin bu özellikleri açıklanacaktır:
 
 
3.1 ICF’nin Evreni 
ICF,  insan  sağlığının  bütün  alanlarını  ve  iyilik  halinin  sağlıkla  ilgili  bazı  bileşenlerini  kapsar.  Bunları  sağlık 
alanları ve sağlıkla ilgili alanlar
8
 
açısından tanımlar. Bu sınıflandırma sağlıkla ilgili geniş bir bağlam içinde yer 
alır  ve  sosyoekonomik  etmenler  nedeniyle  ortaya  çıkan  koşullar  gibi  sağlıkla  ilgisi  olmayan  durumları 
kapsamaz.    Örneğin,  insanlar  ırkları,  cinsiyetleri,  dinleri  veya  diğer  sosyoekonomik  özellikleri  nedeniyle 
bulundukları çevrede görevleri yerine getirmede sınırlandırılabilirler, fakat bunlar ICF’ de sınıflandırılan sağlıkla 
ilgili katılım kısıtlılıkları değildir. 
ICF’nin sadece yetiyitimi bulunan kişilerle ilgili olduğuna dair yanlış bir kanı vardır; aslında ICF tüm insanlarla 
ilgilidir.  Bütün  sağlık  koşulları  ile  bağlantılı sağlık ve sağlıkla ilgili durumlar ICF kullanılarak tanımlanabilir. Bir 
başka deyişle, ICF’nin kullanımı evrenseldir.
9
 
 
3.2 ICF’nin Kapsamı 
ICF,  insanın  işlevselliği  ve  kısıtlılıklarla  ilgili  durumların  tanımını  sağlar  ve  bu  bilginin  düzenlenmesi  için  bir 
çerçeve oluşturur. Bilgiyi, anlamlı, bağlantılı ve kolay ulaşılır bir biçimde yapılandırır. 
ICF,  bilgiyi  iki  bölüm  halinde  düzenler:  1.Bölüm  şlevler  ve  Yetiyitimini,  2.Bölüm  ise  Bağlamsal  Etmenleri 
kapsar. Her bölüm iki bileşenden oluşur: 
 
1. şlev ve Yetiyitimi için Bileşenler 
 
Vücut  bileşeni,  biri  vücut  sistemlerinin  işlevleri  ve  diğeri  de  vücut  yapıları  olmak  üzere  iki  sınıflandırmadan 
meydana gelir. Her iki sınıflandırmayı anlatan bölümler vücut sistemlerine göre düzenlenmiştir. 
Etkinlikler ve Katılım bileşeni gerek bireysel gerekse toplumsal bakış açısından işlevsellik anlamına gelecek 
bütün alanları kapsar. 
 
2.Bağlamsal Etmenler için Bileşenler 
 
Çevresel  Etmenler  listesi,  Bağlamsal  Etmenlerin  ilk  bileşenidir.  Çevresel etmenlerin, işlevler ve yetiyitiminin 
bütün bileşenleri üzerinde etkisi vardır ve kişinin yakın çevresinden başlayıp, genel çevresine doğru giden bir 
sıralama ile düzenlenmiştir. 
 
Kişisel  Etmenler  de  Bağlamsal  Etmenlerin  bir  bileşenidir.    Ancak,  Kişisel  Etmenlerle  bağlantılı  geniş  çaplı 
sosyal ve kültürel farklılıklar olduğundan ICF’de sınıflandırılmamışlardır. 
 
ICF’de 1.Bölüm’de  şlevler ve Yetiyitiminin bileşenleri iki şeklide açıklanabilir. Bir yandan problemleri belirtmek 
için  kullanılabilirler  (örneğin,  geniş  bir  yelpazeyi  kapsayan  yetiyitimi  terimiyle  özetlenen  işlev  bozukluğu,  yapı 
bozukluğu  etkinlik  sınırlılığı  veya  katılım  kısıtlılığı);  öte  yandan,  yine  geniş  bir  yelpazeyi  kapsayan  işlev 
terimiyle, sağlık ve sağlıkla ilgili durumlarda bir sorun olmadığı koşulu (doğal) belirtebilirler. 
şlevler  ve  yetiyitiminin  bileşenleri  dört  ayrı,  ancak  birbirleriyle  ilintili  yapılar  aracılığı  ile  yorumlanırlar.  Bu 
yapıların, ölçütler kullanılarak işevuruk tanımları yapılabilir. Vücut işlevleri ve yapıları, fizyolojik sistemler veya 
anatomik yapılardaki değişiklikler yoluyla açıklanır. Etkinlikler ve Katılım bileşeni için iki yapıdan söz edilebilir: 
kapasite ve performans (bkz Bölüm 4.2). 
Kişinin işlevselliği ve yetiyitimi, sağlık koşulları (hastalıklar, bozukluklar (disorder), yaralanmalar, travmalar vb) 
ve bağlamsal etmenler arasındaki dinamik etkileşim
10
 şeklinde ifade edilir. Yukarıda belirtildiği gibi, Bağlamsal 
                                                 
8
 
Sağlık alanları ile ilgili örnekler görme, işitme, yürüme, öğrenme ve hatırlamayı içerir, öte yandan sağlıkla ilgili alanlar bir yerden bir yere 
gitme, eğitim ve sosyal etkileşim gibi örnekleri içerir.   
9
 
Bickenbach JE, Chatterji S, Badley EM, Üstün TB.  Yetiyitimi, evrensellik ve ICIDH modelleri, Social Science and Medicine, 1999, 
48:1173-1187. 
10
 
Bu etkileşim, kullanıcılara bağlı olarak süreç veya sonuç anlamına gelebilir. 

---