-
radiasiya qəzasının nəticələrinin ləğvi üzrə fəaliyyətin növləri və miqyası
ionlaşdırıcı şüalanma dozasının maksimum azalmasını təmin etməlidirlər.
Radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün aşağıdakı tədbirlərin həyata
keçirilməsi nəzərdə tutulur [ 20]:
-
təşkilati-hüquqi, mühəndis-texniki, sanitariya-gigiyena, tibbi-profilaktik,
təlimat və təhsil xarakterli tədbirlər kompleksinin;
-
dövlət və yerli özünüidarə orqanları, ictimai birliklər, hüquqi və fiziki
şə
xslər tərəfindən radiasiya təhlükəsizliyi sahəsində qayda, norma və
normativlərə əməl olunma tədbirlərinin;
-
radiasiya şəraiti və radiasiya təhlükəsizliyi tədbirləri haqqında əhaliyə
məlumat verilməsi.
Radiasiya təhlükəsizliyinin təmin olunması sahəsində dövlət orqanlarının
səlahiyyətləri aşağıdakılardır:
-
dövlət siyasətinin müəyyənləşdirilməsi və onun həyata keçirilməsi;
-
müvafiq qanunvericilik aktlarının, digər normativ hüquqi aktların işlənib
hazırlanması, qəbul edilməsi və onlara əməl olunmasına nəzarət;
-
dövlət proqramının hazırlanması və həyata keçirilməsi;
-
radiasiya təsiri nəticəsində əhalinin sağlamlığına və əmlakına dəyə bilən
zərərin yüksək riski ilə əlaqədar kompensasiyanın növləri və miqdarının
təyin olunma qaydalarının müəyyənləşdirilməsi;
-
radiasiya qəzası baş vermə təhlükəsi yaranarsa, çevik tədbirlərin təşkili və
həyata keçirilməsi;
-
radiasiya qəzası nəticəsində əhalinin sağlamlığına və əmlakına dəyən
zərərin ödənilməsi qaydasının müəyyənləşdirilməsi;
-
əhalinin radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, o cümlədən şüalanma
dozasının uçotu və ona nəzarət sahəsində vahid dövlət idarəetmə
sisteminin yaradılması və onun fəaliyyətinin təmin olunması;
-
radiasiya qəzası nəticəsində radioaktiv çirklənmələrə məruz qalmış
ə
razilərdə iş və yaşayışın xüsusi rejiminin müəyyən edilməsi;
-
müvafiq ərazilərin radiasiya şəraiti haqqında sakinlərə informasiya
verilməsi;
-
radiasiya qəzası nəticəsində şüalanmaya məruz qalmış əhaliyə kömək
göstərilməsinin təşkili və ona nəzarət;
-
radiasiya qəzası nəticəsində radioaktiv çirklənməyə məruz qalmış
ə
razilərdə təbii qoruqların — nadir bitki və heyvan növlərinin mühafizəsi
üçün tədbirlər görülməsi;
-
strateji nüvə materiallarının, radioaktiv maddələrin və digər ionlaşdırıcı
ş
üa mənbələrinin idxal və ixracının, onların tranzit ötürülməsinin, ölkə
ə
razisində daşınmasının tənzimlənməsi və fəaliyyət növlərinə nəzarətin
həyata keçirilməsi;
-
radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində Azərbaycan
Respublikasının beynəlxalq əməkdaşlığının həyata keçirilməsi və
beynəlxalq müqavilələr üzrə öhdəliklərin yerinə yetirilməsi.
Radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində yerli özünüidarə
orqanlarının səlahiyyət və vəzifələri Azərbaycan Respublikasının müvafiq
qanunvericilik aktları ilə müəyyən edir.
Radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində dövlət idarəetməsini və
nəzarətini öz səlahiyyətləri çərçivəsində müvafiq icra hakimiyyəti orqanları
həyata keçirirlər.
Radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində dövlət idarəetməsini və
nəzarətini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının fəaliyyəti
qanunvericiliklə tənzimlənir.
Fövqəladə vəziyyətin qüvvədə olduğu müddət ərzində onun tətbiq edildiyi
ə
razidə radioaktiv məhsulları istehsal və istifadə edən təşkilat və müəssisələrin
fəaliyyəti qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada tam və ya qismən
dayandırıla bilər.
Radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində tədbirləri həyata
keçirmək üçün dövlət proqramları, o cümlədən ərazi (regional) proqramlar
hazırlanır.
Radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində dövlət proqramların
yerinə yetirilməsi tədbirlərinin maliyyələşdirilməsi dövlət büdcəsinin vəsaiti və
qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş digər mənbələr hesabına həyata keçirilir.
Radiasiya
təhlükəsizliyinin
təmin
edilməsi
sahəsində
dövlət
normalaşdırılması sanitariya-gigiyena norma, qayda və normativlərinin,
radiasiya təhlükəsizliyi qaydalarının, dövlət standartlarının, əməyin mühafizəsi,
tikinti norma və qaydalarının radiasiya təhlükəsizliyi haqqında sərəncamverici,
təlimat və başqa sənədlərin qəbul edilməsi ilə həyata keçirilir.
Radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində sanitariya norma və
qaydaları, gigiyena normativləri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə
müəyyən olunmuş qaydada müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq
edilir.
onlaşdırıcı şüa mənbələrindən istifadə edildikdə Azərbaycan Respublikası
hüdudlarında
ş
üalanmanın
aşağıdakı
ə
sas
gigiyena
normativləri
müəyyənləşdirilir [ 17]:
-
əhali üçün orta illik yol verilən doza 0,001 zivertə bərabərdir və ya
insanın bütün həyatı dövründə (70 il) yol verilən doza 0,07 zivert (zv)
qəbul olunur. Ardıcıl beş il ərzində orta illik yolverilən doza 0,001
zivertdən artıq olmamalıdır;
-
radiasiya qurğularında işləyənlər üçün yol verilən orta illik doza 0,02
zivertə və ya həyatının müəyyən fəaliyyəti dövründə (50 il) yol verilən
doza 1 zivertə bərabər götürülür. Əgər ardıcıl beş il ərzində orta illik yol
verilən doza 0,02 zivertdən böyük olmazsa, onda bu beş ilin ayrı-ayrı
illərində orta illik yol verilən doza 0,05 zivertə çata bilər.
Bu Qanunla müəyyən olunmuş yol verilən şüalanma dozasının həddinə təbii
radiasiya fonunun və ya texnogen təsirlə dəyişilmiş radiasiya fonunun yaratdığı
Dostları ilə paylaş: |