4
prosesinin xüsusiyyətlərinin subyektlər tərəfindən anlaşılmasına yardım edir.
nformasiyanın cəmiyyətdə müşahidə edilən qeyri-müntəzəm paylanması, onun
bazarın ayrı-ayrı subyektləri üçün bərabər olmayan əlyetərliliyi, qiymətsiz
informasiya siqnallarının mövcudluğu ona gətirib çıxarır ki, müəyyən subyektlər
digər subyektlər qarşısında tədricən iqtisadi, sosial və ya siyasi üstünlüyə
tranformasiya olunan informasiya üstünlüyü əldə edirlər. Bunun da nəticəsində bazar
informasiyasının kifayət qədər əlyetər olmaması optimal qərarların qəbul edilməsinə
ə
ngəl törədir. Digər problem - satıcıların və alıcıların davranışında ciddi
deformasiyaların meydana gəlməsi nəticəsində əldə olunan informasiyanın bazarın
iştirakçıları arasında qeyri-müntəzəm paylanmasıdır. Bununla əlaqədar olaraq
informasiyanın assimmetrikliyinin nəticələrinin aradan qaldırılmasına və sahə
bazarlarının fəaliyyətinin səmərəliliyinin yüksəldilməsinə yönəldilmiş iqtisadi
mexanizmin işlənilmə zərurəti meydana çıxır. nformasiya xidmətləri bazarının
inkişafı informasiyanın assimmetrikliyinin aşağı salınması amili kimi bu cür
mexanizmin və eləcə də, assimmetrik informasiyalı bazarların sahələrində və
müəssisələrdə biznes-proseslərin səmərəliliyini yüksəldən qərarların qəbul olunması
üçün əsas ola bilər. Qərarın qəbul edilməsi üçün informasiyanın əhəmiyyətinin hər
hansı xüsusi əsaslandırmaya ehtiyacı yoxdur. nformasiyanın tamlığı haqqında
fərziyyənin bütün əsas mikroiqtisadi bazar modellərinin təhlilində mütləq qəbulu
buna bir daha sübutdur.
Tə
dqiqatın mə
qsə
di:Tədqiqatın əsas məqsədi assimmetrik informasiyanın
fəaliyyət sahələrini və yayılma üsullarını öyrənmək, assimmetriyalı informasiya
modellərini dərindən təhlil etməklə onun bazara olan neqativ təsirlərini
müəyyənləşdirmək və bu tipli bazarlarda yaranmış problemlərin həlli yollarını
araşdırmaqdan ibarətdir.
Tədqiqatın predmeti:Tədqiqat predmeti olaraq informasiya iqtisadiyyatının
inkişafına təsiq göstərən amillər, assimmetrik informasiyanın müxtəlif modellərinin
qurulması və tədqiqi çıxış edir.
5
Tə
dqiqatın nə
zə
ri ə
saslarınıiqtisad elminin klassiklərinin, müasir Qərb
iqtisadçılarının əsasərləri ilə yanaşı müasir dövr rus və Azərbaycan iqtisadiçı
alımlərinin tədqiqatları, həmçinin tədqiqatçının fərdi yanaşması təşkil edir.
Dissertasiya işinin yazılmasında iqtisadi nəzəriyyə, informasiya iqtisadiyytı,
assimmetrik informasiya nəzəriyyəsi, iqtisadiyyatın modelləşdirilməsi, informasiya
cəmiyyəti, informasiya-kommunikasiya texnologiyaları ( KT), biliklərə əsaslanan
iqtisadiyyatın elmi müddəalarından istifadə edilmişdir.
Tədqiqatın metodoloji bazasınıiqtisadelminin əsasında duran bir sıra
metodların – tarixi və məntiqi əlaqə, deduksiya və induksiya, analiz və sintez
metodlarının vəhdətində bir-biri ilə üzvi əlaqədə olan qanunauyğunluq əlaqələrinin
mahiyyəti açılmaqla alınmış ümumiləşdirilmiş nəticələr, eləcə də bir sıra iqtisadçı
alimlərin dəyərli mülahizə, təklif və nəticələri təşkil edir.
Elmi yenilik. Magistr dissertasiyanın elmi yeniliyiinformasiya iqtisadiyyatının
nəzəri müddəalarına əsaslanaraq assimmetrik informasiya modellərinin ayrılıqda
tədqiqi və onların əsas xüsusiyyətləri öyrənilməklə bazarlara olan mənfi təsir
meyillərinin araşdırılması və dünya bazarında bu sahədə ortaya çıxmış problemlərin
aradan qaldırılması məqsədilə konkret nəticə və təkliflərin formalaşmasından
ibarətdir.
Nə
zə
ri və
tə
crübi ə
hə
miyyə
tiaparılan tədqiqatın əsas nəticə və elmi
müddəalarından
təklif
və
tövsiyələrdən,
assimmetriya
və
informasiya
iqtisadiyyatından istifadə edilməsi və asimmetrik informasiya modelinin
formalaşdırılması məqsədilə perspekivləri və problemlərinin öyrəlnilməsində lazımi
modernləşdirmənin həyata keçirilməsidir.
nformasiya
mənbəyimüxtəlif
beynəlxalq
təşkilatların
dövlət
nəşrlərindən,iqtisadiyyatın müxtəlif sahələri üzrədərsliklərdən, tədqiq olunan
problemlə bağlı mətbuatda öz əksini tapmış elmi məqalələrdən və uyğun nazirliklərin
statistik materiallarından ibarətdir.
6
ş
in strukturu və həcmi. Təqdim olunan tədqiqat işi mündəricat, giriş, üç fəsil,
istifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısı, nəticə və təkliflərdən ibarətdir.Girişdə
dissertasiya işinin aktuallığı əsaslandırılmış və əsas tədqiqat istiqamətləri
müəyyənləşdirilməklə tədqiqatın istiqamətləri təyin edilmişdir.
Magistr dissertasiya işinin birinci fəsliqloballaşma şəraitində iqtisadiyyatın idarə
edilməsində informasiyanın rolunun tədqiqinə həsr edilmişdir. Bu fəsildə iqtisadi
informasiyanı
və
informasiya
iqtisadiyyatını
xarakterizə
edən
amillər
müəyyənləşdirilmiş və assimmetriyalı informasiya konsepsiyasının əsasları
öyrənilmişdir.
Magistr dissertasiya işinin ikinci fəslində asimmetrik informasiyanın rolu ilə
bağlı məsəslələrə baxılmışdır. Assimmetrik informasiyanın fəaliyyət sahələri və
yayılma üsulları haqqında məlumat verilmiş, assimmetrik informasiyanın bazarlara
göstərdiyi neqativ təsirlərin formaları izah edilmiş və assimmetrik informasiya
modellərinin özəllikləri diqqətlə araşdırılışdır.
Dissertasiya işinin üçüncü fəslində isə informasiya assimmetriyasının aradan
qaldırılmasında üçüncü sektor, nternet və sosial şəbəkələrdən istifadənin rolu tədqiq
olunmuş və assimmetrik informasiyalı bazarlarda problemlərin həlli yolları öz əksini
tapmışdır.
ş
in yekununda isə məntiqi sonluq olaraq nəticə təkliflər və istifadə olunmuş
ə
dəbiyyatların siyahısı verilmişdir.