Microsoft Word buldurma M. Zeki Aydýn doc

konunun bir bütünlük içinde, kendisini oluşturan ögelerin birbirleriyle olan ilişkilerinin 

görülecek  şekilde sıralanması ve işlenmesi gerekir. Bu yöntemde bilgiler, çoğu zaman 

tümevarım yoluyla buldurulur. Konunun özelliğine göre kavram, ilke ve genellemelere 

örnekler ve açıklamalar yoluyla ulaşılır. Bunun yanında ilke, genelleme ve kavramlar önce 

verilerek, bunlara bağlı olarak ayrıntılar ve örnekler öğrenciye buldurulabilir. Söz konusu 

yöntemin en önemli özelliği bu noktadadır. Öğretmen soru cevap tekniğini ustaca ve bilinçli 

bir  şekilde kullanarak öğrenciyi düşünmeye ve yeni bilgiler keşfetmeye sevk etmektedir. 

Çağdaş  öğretimde de önemli olan, öğrencinin pasif bir alıcı durumda olmaması bizzat 

öğrenmeye katılmasıdır. Bu yöntemde öğrenme ve öğretme, öğrenci ve öğretmenin ortak 

çalışmaları sonucunda gerçekleşmektedir. 

 

Buldurma yöntemiyle ders yapmak isteyen öğretmen ,dersin başında basit ve daha 

önce verilen bilgileri hatırlatıcı bir soru ile öğrencinin dikkatini derse çekebilir. Öğrenciler, 

öğretmenin yönelttiği sorularla, daha önce gözlem ve tecrübeleriyle elde ettikleri bilgiler 

arasında ilişkiler kurarak bazı tahminlerde bulunmaya teşvik edilirler. Burada önemli 

olan,konunun akışı içinde öğrenciyi, iyi plânlanmış ve sorulmuş sorularla düşünmeye ve yeni 

bilgiler bulmaya yönlendirmedir. Öğrenci soruyu düşünürken veya cevaplandırırken hatalar 

yapabilir. Bu durumda öğretmen tarafından verilen iyi seçilmiş bir örnek ya da bir başka soru 

öğrenciyi aydınlatır. Böylece yanlış anlamalar önlenebilir, eksikler tamamlanabilir, yeni 

öğrenmeler için ortak temeller oluşturulabilir. Soru sormanın temel amacı da budur. 

 Buldurma 

yönteminde, 

öğrencilerin içinde yaşadığı toplum içinde ve diğer derslerde 

edindiği  bilgileri ve tecrübeleri kullanmaları söz konusudur.  Buldurma yönteminde; 

öğrencinin evi, ailesi, sınıfı, arkadaş çevresi, iletişim araçları ve diğer derslerde edindiği 

bilgiler; yeni bilgileri, ilkeleri, kavramada ve yorumlamada bir köprü vazifesi görecektir. 

Öğrencinin bütün bu tecrübeleri, başlangıç noktası olarak alınabilir. 

 

Bu yöntem kavramların, ilkelerin, genellemelerin öğretimine uygundur. Ancak, tarihî 

olayların öğretimine uygun değildir. Bilindiği gibi direkt olarak gözlenebilen, işitilen ve 

okunan, benzersiz, tekrarı söz konusu olmayan bir kerede meydana gelen tarihî oluşum ve 

buluşlar, ancak sunuş yoluyla öğretme yaklaşımıyla öğretilebildiğinden, buldurma yöntemiyle 

öğretimi söz konusu olamaz. Ancak öğrencinin daha önce, farklı zaman veya farklı konularda 

öğrendiği olayların hatırlatılması mümkündür. Bu hatırlatma  şekli bu yöntemde sürekli 

kullanılır. 

 

Buldurma yönteminde öğrenciye yeni bilgiler buldurulurken onun daha önce öğrendiği 

bilgileri diğer alanlara transfer etmesi, analiz, sentez, değerlendirme yapması sağlanmaktadır. 

Bu sebeple, bu yöntemle, bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme 

seviyelerinde öğrenme sağlanabilir. Ayrıca öğrenilen bilgiler öğrencinin kendisi tarafından 

bulunduğu için, öğrenmeler daha kalıcıdır. Çünkü insanlar duyduklarından daha çok kendi 

söylediklerini hatırlarlar ve geç unuturlar. 

 

 

BULDURMA YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİNDE GÖZ ÖNÜNDE 

BULUNDURULACAK NOKTALAR 

 

 

Buldurma yöntemiyle işlenecek bir dersi plânlamadan önce aşağıdaki hususların göz 

önünde bulundurulmasında fayda vardır. 

 

1- Konu: 

 

Buldurma yöntemiyle ders işlemek istediğimizde konuya bakmak durumundayız. 

Çünkü her konu bu yöntemle öğretilemez. Buldurma yönteminde esas ,olan öğrencilerin daha 

önce öğrendiği bilgilerden hareketle yeni  bilgilere ulaşmalarıdır. Öğrencinin hiç duymadığı, 

görmediği, bilmediği konularda bu yöntem uygulanamaz. Yani önceden bilinmeyen tarihî 

olaylar öğretilemez. Ancak daha önce çevresinde gördüğü, öğrendiği konularda ilkelere, 

kavramlara, genellemelere ulaşılabilir. 

---

 

Bu yöntemle soyut konuların işlenmesi de bazen zor olabilir.  O halde bir öğretmen, 

buldurma yöntemi ile işleyeceği bir dersin konusunu incelemeli ve bu yönteme uygunsa 

uygulamalıdır. 

 2- 

Öğrencinin Hazırbulunuşluğu (Giriş Davranışları): 

 

Bu yöntemde bilgiler öğrencinin daha önce öğrendikleri üzerine bina edileceğinden 

öğrencinin hazır bulunuşluğu dikkate alınarak uygulanmalıdır.  Şayet işleyeceğimiz konu ile 

öğrencinin hazır bulunuşluğu birbirlerine uyuyorsa bu yöntemi uygulayabiliriz. 

 3- 

Öğrenci Sayısı: 

 

Öğretmen buldurma yöntemini seçerken, sınıftaki öğrenci sayısını göz önünde 

bulundurmalıdır.  Şayet öğrenci sayısı 40'tan fazla ise bu yöntemi kullanmak oldukça zor 

olabilir. Buldurma yöntemini uygulamada ideal sayı 30 öğrencidir. Bununla beraber. 

öğretmen biraz daha fazla yorulmayı göze alırsa 50-60 kişilik sınıflarda da uygulanamayacağı  

söylenemez. 

 4- 

Zaman: 

 

Bu yöntemde tanımlar, ilkeler, genellemeler, hükümler öğrenciye hazır 

verilmediğinden bilgileri buldurmak uzun zamanı gerektirebilir. Bu sebeple,  bu yöntem 

kullanılmaya karar verilirken bu husus dikkate alınmalıdır. Her konu bu yöntemle 

buldurulamaz. Konunun durumuna göre şayet bazı bilgileri buldurmak çok zor olacaksa, bu 

yöntem seçilmemelidir. Ancak konunun bir bölümü böyle ise, öğretmen o bölümü başka 

yöntem ve tekniklerle işlemelidir. 

 5- 

Sınıfın Düzenlenmesi: 

 

Buldurma yönteminin başarılı bir  şekilde uygulanması için öğrencilerin "U" ya da 

hilal biçiminde oturmaları uygundur. Böyle bir oturma düzeninde tüm öğrenciler birbirlerini 

ve öğretmeni rahatça görüp, duyabilirler. Öğrenci ve öğretmenin birbirlerini rahat bir şekilde 

görmeleri iletişimin daha iyi olmasını sağlayabilir. 

 6- 

Öğretmenin Kişiliği: 

 

Bu yöntemde öğretmenin kişiliği de etkili değişkenlerden biridir. Bazı  öğretmenler 

oldukça yumuşak, hoş görülü, sabırlı iken, bazıları ise bu özelliklere sahip olmayabilirler. 

Aslında her öğretmen böyle olmak durumundadır. Ancak buldurma yönteminde ise 

öğretmenin sabırlı ve hoşgörülü olması şarttır. Çünkü bu yöntemin uygulanışında öyle anlar 

olabilir ki, öğrenciler çok basit bir bilgiyi bulamayabilirler. Böyle durumlarda öğretmen 

sabırla, ipuçları vererek konuyu ilerletmek zorundadır. 

 7. 

Öğretmenin Konuyu Çok İyi Bilmesi: 

 

Öğretmen, buldurma yöntemi ile işleyeceği bir dersin içeriğini çok iyi bilmelidir. 

Çünkü konuyu öğrencilere buldurtabilmesi için buna ihtiyaç vardır. Öğrenciye buldurtmayı 

düşündüğü konuyu öğretmen, en ince ayrıntısına kadar bilmiyorsa bu yöntem yerine başka 

yöntemleri tercih etmelidir. 

 

 

BULDURMA YÖNTEMİNİN PLÂNLANIŞI 

 

 

Öğretim, plânlı eğitim faaliyetleri olduğuna göre, plânsız, gelişi güzel ve düzensiz, bir 

ortamda ders yapılamaz. Bilindiği gibi plânsızlık, kalitesizliği davet eder. Buldurma 

yönteminde ise plânlama daha da önemlidir. Bu sebeple, bu yöntemle yapılacak bir öğretim, 

nitelikli plânlamaya dayandırılmalıdır. 

 

 

 

Buldurma yönteminin plânlamasında dikkat edilecek noktalar şunlardır: 

 1- 

Öğrencilerin neleri bilmesi, neleri yapabilir duruma gelmesi istenmektedir? 

Öğrenciler dersin sonunda hangi davranışları kazanmalıdır? ilk olarak bu soruların 

cevaplarının verilerek dersin amaçları ve davranışları tespit edilmelidir. 

 

2- Belirlenen amaçları gerçekleştirmek için muhteva (konu) tespit edilmelidir. Dersin 

konusu öğrencilere kazandırılacak davranışlardan çıkarılmalıdır. Yani, kazandırılacak 

davranışları, konu hem nitelik hem de nicelik yönünden kapsamalıdır. 

---