Microsoft Word Avropa v? Amerika olk?l?ri tarixcavablar Benovse doc
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
30. ngiltərənin Şimali Amerikadakı müstəmləkələrində metropoliyaya qarşı azadlıq hərəkatının başlanması. 1775-ci ildə 13 ingilis koloniyasında 2.5 milyon adam yaşayırdı. Şimal şərqdə yerləşən ingilis müstəmləkəsi Yeni ngiltərədə əhali bir sıra istehsal müəssisələri yaratmışdı. Cənub koloniyalarda əhali başlıca olaraq kənd təsərrüfatı ilə məşğul idi. Ş
müstəmləkələrində fermer təsərrüfatı, sənaye istehsalı inkişaf edir, nüfuzlu burjuaziya təbəqəsi formalaşırdı. Cənub müstəmləkələrində isə iri torpaq sahibləri olan plantatorlar ağalıq edirdilər. 1763-cü ildə verilmiş fərmana görə kolonistlərə Qərbə tərəf köçmək qadağan edilirdi. ngiltərə parlamentinin qəbul etdiyi Dönər Pul Qanununa görə bütün koloniyalarda buraxılan kağız pullar ödənc vasitəsi olmaq hüququndan məhrum edilirdi. Möhür Qanunu şərt qoyurdu ki, bütün qəzetlərə, plakatlara, lisenziyalara, müqavilə və digər sənədlərə vergi möhrü vurulsun və rüsum alınsın. Bununla barışmayan müstəmləkələr 1765-ci ildə öz nümayəndələrini Nyu-Yorka qurultaya göndərdilər. Konqres Britaniyadan gətirilən bütün malları boykot elan etdi. Konqresin qəbul etdiyi qətnaməyə görə ngiltərə parlamenti müstəmləkələrin razılığı olmadan onlara vergi qoya bilməzdi. Bundan qorxuya düşən Britaniya parlamenti Gerb rüsümunu ləğv etdi. Silahlı mübarizə 1775-ci il aprelin 19 da başladı. Vətənpərvərlərlə kralın buradakı tərəfdarları Loyalistlər arasında vətandaş müharibəsi alovlanmaqda idi. 1775-ci ilin mayında Filadelfiyada bütün müstəmləkələrin nümayəndələrinin ikinci kontinental Konqresinin açılışı oldu. Konqres ngiltərə ilə bütün əlaqələri kəsməyi qərara aldı və partizan dəstələrindən ibarət ordunu öz ordusu hesab etdi. Konqres Virciniya plantatoru Corc Vaşinqtonu bu ordunun baş komandanı təyin etdi. 1776-cı il iyulun 4-də Konqres Filadelfiyada stiqlaliyyət Bəyannaməsini qəbul etdi. Bu sənəd yeni bir dövlətin yarandığını elan etdi. Ş imali Amerikada ngiltərənin koloniyalarının birləşərək özlərini müstəqil dövlət elan etmələri, ngiltərənin xarici siyasətdə olan maraqlarına ciddi zərbə vurdu. Yeni yaranmış dövlətlə mübarizə aparmaq məqsədi ilə qısa bir zamanda ngiltərədən qoşunlar toplandı.
1775-ci ilin mayında Filadelfiyada bütün müstəmləkələrin nümayəndələrinin ikinci kontinental Konqresinin açılışı oldu. Konqres ngiltərə ilə bütün əlaqələri kəsməyi qərara aldı və partizan dəstələrindən ibarət ordunu öz ordusu hesab etdi. Konqres Virciniya plantatoru Corc Vaşinqtonu bu ordunun baş komandanı təyin etdi. Bu zaman Şimali Karolinada loyalistlər öz malikanələrindən qovuldular. Nyu-Yorkda və digər şəhərlərdə isə toqquşmalar davam edirdi. 1776-cı il iyulun 4-də Konqres Filadelfiyada stiqlaliyyət Bəyannaməsini qəbul etdi. Bu sənəd yeni bir dövlətin yarandığını elan etdi.
Ş
elan etmələri, ngiltərənin xarici siyasətdə olan maraqlarına ciddi zərbə vurdu. Yeni yaranmış dövlətlə mübarizə aparmaq məqsədi ilə qısa bir zamanda ngiltərədən qoşunlar toplandı. Əsasən ngilislərin üstünlüyü özünü daha çox dəniz donanmalarında göstərirdi. 1776-cı ildə Vaşinqtonun ordusu Bostonu azad edir. Lakin ingilislər Nyu-Yorku ələ keçirirlər. Tərəflər arasında ilk həlledici döyüş, 1777-ci ildə baş vermiş Saratoqa döyüşüdür. Üsyançılar ngilisləri məğlub etdilər, bu qələbə üsyançıların gücünü daha da artırdı, Fransa və spaniyanın müharibəyə qoşulmasına təkan verdi. Konqres Fransa və spaniyanı müharibəyə cəlb etmək üçün Bencamin Franklini Avropaya göndərdi. Franklinin diplomatik səyləri nəticəsində həmin dövlətlərlə müqavilə imzalandı. Fransa və spaniyanın müharibəyə girməsi
ingilislərin vəziyyətini çətinləşdirdi. Saratoqa məğlubiyyətindən sonra ingilislər hərbi əməliyyatı cənuba keçirdilər. 1781-ci ilin oktyabrında Corc Vaşinqtonun orduları ingilisləri Yorktoun ərtafında mühasirəyə alaraq, onları təslim olmağa məcbur etdi. Bir il sonra ngiltərə müharibəni dayandırdı və sülh danışıqlarına başladı. 1783-cü il sentyabrın 3-də Versalda sülh müqaviləsi imzalandı. ngiltərə ABŞ-n müstəqilliyni tanıdı. Alleqan dağlarından Missispi çayına qədər olan ərazi ABŞ-ın sərhədlərinə daxil edildi. 36.
1777
-ci ildə tamamilə müflisləşmiş adamların rəsmi sayı 1100 min nəfər müəyyən edilmişdir. Kəndli kütlələri müflis olurdu. Kiçicik quraqlıq aclığa səbəb olurdu. Ac kəndlilərin kütlələri şəhərlərə axışırdı. O biri tərəfdən, harınlamış zadəganlar illik yüzminlərlə gəlirlərini eyş-işrətə israf edirdilər. Zadəganların bir çoxu da müflisləşməkdə idi, ama onlar bunu birüzə verməmək üçün daha da çox eyş-işrətə qapılırdılar. Lakin ə yalətlərdə vəziyət ikili idi, bəzi kəndlilər əksinə, öz yoxsullaşan qonşularının hesabına varlanırdılar. Kəndlərdə kənd burjuaları yaranırdı, və məhz onlar inqilab ərəfəsində feodal qayadalara qarşı birinci etiraz etdilər. Məhz onlar feodal hüquqların, zadəgan mülklərinin müsadirəsi və bölünməsi yolu ilə, təmənnasız ləğvini tələb edirdilər. 1786
-cu ildən kəndli üsyanları getdikcə çoxalmaqda idi. Taxta çıxmasında iki ay sonra XVI Lüdovik
, yazıçı-iqtisadçı Türqonu
nazirliyə cəlb etdi, bir aydan sonra isə onu maliyənin ə sas nəzarətçisi təyin etdi. İlk vaxtlar kral hətta israfçı zadəganlara qarşı Türqonun mövqeyini müdafiyə edti. 1774
-cü ildə azad çörək ticarətinin elan olunması, 1776
-cı ildə isə biyarın və şəhərlərdə sex korporasiyalarının ləğv edilməsi xalqda müəyyən ümid yaratmalı idi. Daha varlı kəndlilər isə vergi yığılmasında qarşılıqlı məsuliyətin ləğv edilməsinə xüsusi ilə
sevinirdilər. Nəhayət
1779 -cu
ildə kralın
xüsusi mülklərində mortmayn və təhkimçilik hüququ,sonrakı ildə isə 1670 -ci ildən cinayət işlərində tətbiq olunan işkəncə praktikası ləğv edildi. Lakin Türqo
əyalət təmsilçilik yığıncaqları və karlı zümrələrdən seçilənlərin parlamenti haqqında danışmağa başlayanda kral onu istefaya göndərdi. Amma konstitusiya məsələsindən qurtulmaq artıq mümkün deyildi və 1777 -ci ildə Nekkerin nazir təyin edilməsi ilə bu məsələ yenə gündəmə gəldi. Nekker
qüvvələr arasında müvazinat saxlamağa çalışdı.O,parlament məsələsini uzaq gələcəyin işi olduğunu vurğulayaraq, ilk növbədə əyalət təmsilçiliyi Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|