Microsoft Word 111 md makroiqt proses Pul ve mezenne siyaseti 2015 \352\356\357\350. doc
Yüklə 0,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
84 idxal-ixrac əməliyyatları üzrə hər hansı bir dotasiya ləğv edilmişdir. Mərkəzləşdirilmiş qaydada sifariş edən və bölüşdürülən məhsulların xarici xarici ticarət dövriyyəsində xüsusi çəkisini azaltmaq lazımdır.
3.3. Azərbaycan Respublikasında pul və məzənnə siyasətinin ə
Mərkəzi Bank dinamik iqtisadi artım, dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyanın dərinləşməsi və qlobal proseslərin ölkə iqtisadiyyatına təsirinin artması şəraitində öz səlahiyyətləri daxilində məzənnə sabitliyi, inflyasiya səviyyəsinin azaldılması və maliyyə sabitliyinin qorunmasına yönəldilmiş pul-məzənnə siyasəti yeridir. Qeyri-neft sektorunun isə əvvəlki illərdə formalaşmış dayanıqlı templə artması gözlənilir. Makroiqtisadi proseslərin əvvəlki ildən kəskin fərqlənməsi, başqa sözlə, pula tələbin genişlənməsi, kapital axınlarının güclənməsi və məcmu tələbin yüksək templə artdığı halda pul siyasəti qarşısında duran məqsədlər öz irsiliyini saxlayır. Bu siyasətin əsas kompanentlərini inflyasiyanın aşağı salınması, qeyri-neft sektorunun rəqabət qabiliyyətini qoruyub saxlamaq üçün manatın məzənnəsinin 85 kəskin möhkəmlənməsinin qarşısının alınması və maliyyə sistemində sabitliyin təmin olunması təşkil edir. Mərkəzi Bank əvvəlki illərdə olduğu kimi, növbəti il də pul kütləsinin artımını optimal səviyyədə saxlamaq məqsədilə özünün qısamüddətli notlarından istifadə etməklə aktiv təkrar sterilizasiya əməliyyatları aparacaqdır. Maliyyə Nazirliyi ilə dövlət qiymətli kağızlarının həcminin artırılması da sterilizasiya ə məliyyatlarının effektivliyinə müsbət təsiri nəzərdə tutulur. Faiz dəhlizinin parametrləri, о cümlədən uçot dərəcəsi ölkədəki və maliyyə bazarlarındakı vəziyyətdən asılı olaraq çevik tənzimlənməlidir. Bununla yanaşı, kapitalın ölkədən çıxması rejiminin liberallaşdırılması tədbirləri davam etdiriləcəkdir. Bu tədbirlər baza inflyasiyasının birrəqəmli səviyyədə saxlanılmasına hədəflənəcəkdir. Qəbul edilmiş makroiqtisadi çərçivə və ölkənin xarici investisiyalar üçün cəlbediciliyinin artması manatın məzənnəsinin möhkəmlənməsi ilə bağlı təzyiqlərin qalmaqda davam edəcəyini gözləməyə əsas verir. Belə şəraitdə Mərkəzi Bank üzən tənzimlənən məzənnə rejimini dəyişməz saxlamaqla bu çərçivədə manatın məzənnəsiin kəskin tərəddüdlərinin qarşısını almaq üçün aktiv steriliizasiya əməliyyatlarını həyata keçirməlidir. Məzənnə siyasətin tətbiqi mexanizminin təkmilləşdirilməsi çərçivəsində manatın ABŞ dollarına nəzərən məzənnəsinin dəyişməsinin hədəflənməsindən valyuta səbəti dəyərinin hədəflənməsinə keçirilməsi nəzərdə tutulur. Məzənnə siyasətindəki bu dəyişiklik Mərkəzi Bankın manatın ticarət tərəfdaşı olan ölkələrin valyutalarına nəzərən orta dəyişimini xarakterizə edən nominal effektiv məzənnəyə təsir göstərmək imkanlarını artıracaqdır. Nominal effektiv məzənnəyə təsir vasitəsilə Mərkəzi Bank qeyri-neft sektorunun rəqabət qabiliyyətinin qorunmasına dəstək verəcəkdir. Məzənnə sabitliyini qorumaq üçün Mərkəzi Bankın aparacağı aktiv müdaxilə əməliyyatları valyuta ehtiyatlarının sürətli artımını şərtləndirəcəkdir. Bunu nəzərə alaraq valyuta ehtiyatlarının idarə olunmasının səmərəliliyinin artırilması xüsusi diqqət mərkəzində saxlanılacaq. Yeni investisiya siyasətinə 86 uyğun olaraq ehtiyatların saxlanılma məqsədlərinə uyğun idarəetmə strategiyasının seçilməsi nəzərdə tutulur. Bu idarəetmə srategiyasının əsas kompanenti kimi həyata keçirilmiş valyuta diversifıkasiyası ehtiyatların bir valyutadan asılılığının azaldılmasını və bununla ehtiyatların mütləq dəyərinin saxlanılmasını təmin edərək ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin daha da möhkəmlənməsinə dəstək vermis olacaq. Son illərin təcrübəsi göstərir ki, keçid şəraitində valyuta tənzimlənməsinin geniş miqyasda həyata keçirilməsi pozitiv xarakter daşıyır və bütövlükdə makroiqtisadi tarazlığın təmin olunmasında müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Valyuta tənzimlənməsinin əsas aləti olan Mərkəzi Bankın valyuta müdaxilələri həm manatın ABŞ dollarına nisbətən məzənnəsinin sabitliyinin təmin olunması, həm də pul kütləsinin həcminə nəzarət olunmasına imkan vermişdir. Yaxın perspektivdə neft dollarlarının irihəcimli axınını nəzərə almaqla valyuta müdaxilələrinin ə həmiyyəti daha da artacaqdır. Çünki Azərbaycanın pul sektoruna bu miqyasda maliyyə axınları şəratfində manatın yüksək templə revalvasiyasına yol verilməməsi üçün Mərkəzi Bankın aktiv valyuta müdaxiləsi həlledici amil olacaq. Valyuta tənzimlənməsinin mühüm istiqamətlərindən biri də bankların açıq valyuta ilə mövqeyinin tənzimlənməsidir. Mərkəzi Bank real situasiyadan çıxış edərək bankların formalaşdırdıqları aktiv və passivlər üzrə məzənnənin dəyişməsi ilə bağlı risklərin minimuma endirilməsi məqsədilə və valyuta bazarındakı situasiyadan asılı olaraq onların valyuta mövqelərini çevik tənzimləməlidir. Bank sisteminin real sektorla inteqrasiyasının sürətləndirilməsi, pul-kredit bazarının inkişafı üçün kommersiya banklarının aktiv və passivlərinin strukturunun müvafiq iqtisadi normativlər sistemi ilə məqsədyönlü tənzimlənməsi də mühüm ə həmiyyət kəsb edir. Bankların istehsal sferaları üzrə formalaşdırdıqları aktivləri üzrə (məsələn uzunmüddətli kreditlər, lizinq və s) həvəsləndirici normativ əmsal- larının tətbiq olunması məqsədə uyğun olardı. Qeyd etmək lazımdır ki, zəruri fövqəladə hallarda valyuta məhdudiyyətləri də istisna edilməməlidir. Xüsusilə də bu xarici valyuta vasitələrinin məcburi qaydada satışı mexanizminə aiddir. Hazırda dünyanın bir çox dövlətbri todiyyə
Yüklə 0,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|