Microsoft Word 111 md makroiqt proses Pul ve mezenne siyaseti 2015 \352\356\357\350. doc
Yüklə 0,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
78 kreditin ödənilməsi sazişdə razılaşdırılmış digər valyutada, ödəniş günündə sazişə danışılmış daha möhkəm valyutada münasibətdəki kursu müvafiq məbləğdə həyata keçirilsin; 2 - sazişdə razılaşdırılmış valyutada малын malın qiymətinin və ya kreditin məbləğinin dəyişilməsi haqda düzəlişlər, sazişin bağlandığı və ya kredit razılaşması anı ilə müqayisədə ödəniş anında tərəflər arasında razılaşdırılmış sazişin valyuta kursunun dəyişilməsi nisbətində olmalıdır. ndiki zamanda kredit razılaşmalarına, xarici ticarət müqaviləsinə, akkreditivlərə,bank təminatlarına daxil edilən multivalyuta düzəlişləri geniş yayılmışdır. Dezəlişlərin əsası kimi bir möhkəm valyutanın və ya valyutalar dəstinin tətbiqi mümkündür. Düzəlişlər bir-birindən kredit valyutasının cari kursunun bazis kursundan kənarlaşma ölçülərinin hüdudlarını müəyyən edən şə rtlərlə fərqlənirlər. Şərtlər həm də tarixin seçilməsindən asılı olaraq dəyişdirilir. Tarixdən asılı olaraq bazis kursu təsbit edilir. Ticarət müqaviləsinin və ya kredit sazişinin imzalandığı tarix– kreditin istifadə olunmasının növbəti ilinin başlanğıcı və ya digər hesabat nöqtəsidir. ndiki dövrdə ixracatçı (kreditor) həm saziş üzrə, həm də ümumilikdə hər valyutanın müddət və məbləğı üzrə öz akti və passivlərinin balanslaşdırılmasına münasibətdə valyuta riskindən müdafiəni təmin etməyə çalışır. Bununla bağlı olaraq hər bir konkret ixracatçının valyutası ilə hesablaşmaların quruluşunu əks etdirə biləcək multivalyuta düzəlişləri «səbətinin» belə tərkibi məqsədəuyğundur. Lakin belə növ düzəlişlərin tətbiqi, onların hesablaşmalrı və kontragentlərlə razılaşmaların mürəkkəbliyi üzündən çətinləşmişdir. Valyuta riskindən qorunmaq üçün tətbiq edilən təcili valyuta sazişinin nümunəsi kimi, tərcümədə mübadilə mənasını verən, nağd valyuta ilə təcili sazişlər zamanı valyuta itkilərindən qorunmanın çox yayılmış üsullarından biri də depozit ə məliyyatlarının uyğunluğu xidmət edə bilər. Svop – sazişin bağlandığı zaman təyin edilən kurs üzrə müəyyən müddətə satılması ilə eyni zamanda nəğd 79 valyutanın alqı sazişidir.Bu – qısa müddətə xarici banklarda əmanətə qoyulmuş kapitalın mümkün qiymətdən düşməsinin sığortalanma formasıdır. Valyuta sazişlərinin səmərəliliyi müqavilə üzrə ödənişlərin dəqiq və vaxtında yerinə yetirilməsindən asılıdır. Kreditin valyuta kursunun hərəkətindən asılı olaraq borc alan ödənişləri tezləşdirərək və ya gecikdirərək bu göstəriciyə təsir edə bilər. Lakin istənilən halda kreditorun itkiləri aşağı olacaq, nəyinki müdafiyə üçün valyuta düzəlişinin olmaması haqda. Bəzi ölkələrin qanunvericiliyi kredit üzrə çox valyuta risklərindən sığortalanmanın digər vasitələrindən istifadəyə hətta kredit üzrə faiz stavkasının artırılmasına və ya müqavilələrdə malın qiymətinin yüksəldilməsinə məcbur edir. Bu da şirkətin rəqabət qabiliyyətinə mənfi təsir göstərir. Xarici ticarət və ya kredit sazişinin valyuta səmərəliliyi məsələsi sazişin növündən: ixracat, idxalın və ya mal mübadiləsi: qısamüddətli və ya orta müddətli olmasından, yaxud da uzunmüddətli olmasından asılı olmayaraq gərək daimi bankların və ya xarici iqtisadi kompleks iştirakçılarının diqqət mərkəzində olsun. Valyuta risklərinin azaldılması və idxal-ixrac əməliyyatlarının səmərəliliyinin artırılması üçün xarici ticarət sazişləri üzrə xarici iqtisadi və digər təşkilatların bütün müqavilələri gərək müqavilə valyutasının dəyərdən düşmədən qorunmasını təmin edən şərtlərə malik olsun. Xarici ticarət sazişlərində istehsal riski və alıcının riski ilə yanaşı valyuta kursunun dəyişməsi riski də mühüm rol oyanayır. Xarici ticarət əməliyyatlarının son maliyyə nəticəsi əhəmiyyətli dərəcədə beynəlxalq bazarlarda rəqabət mübarizəsinin elementi olan valyuta kursunun dinamikasından asılıdır. Müəyyən olunmuş valyuta kursları şəraitində kursun dəyişməsi müəyyən çərçivədə məhdudlaşır. Banklar və sənayə kompaniyaları təcili valyuta əməliyyatlarının aparılmasının köməyi ilə valyuta risklərini sığorta etməyə çalışırlar. Eyni zamanda "valyuta kokteyl"lərindən də istifadə olunur. Bu o deməkdir ki, müxtəlif
80 valyutaların kurslarının artması və azlması meylinin bərabərləşməsi güman edilərək, sazişlər eyni zamanda bir neçə valyutada bağlanır. Beynəlxalq hesablaşmalrın xarakterinə uyğun olaraq bütün ölkələr üçün ümumi qəbul olunmuş ödəniş vasitələrinin mövcudluğu vacibdir. Bütün bunlara görə də xarici ticarət, хidmətlər, kreditlər, investisiyalar, dövlətlərarası ödənişlərdə ən vacib şərt bir valyutanın dıgər valyutaya mübadiləsidir. Bu mübadilə isə valyuta bazarları vasitəsilə həyata keçirilir. Funksional və yaxud fəaliyyət istiqaməti baxımından valyuta bazarları aşağıdakıları təmin edir: - beynəlxalq hesablaşmaların vaxtında həyata keçirilməsi - valyuta risklərinin sığorta edilməsi - dövlətin, bankların, müəssisələrin valyuta ehtiyatlarının tərkibinin müxtəlifliyinin təmin edilməsi; - valyuta kurslarının tənzimlənməsi; - valyuta kursları fərqi formasında bazar iştirakçılarının spekulyativ mənfəət əldə etməsi. Beynəlxalq hesablaşmalarda valyutanın çevrilməsi zəruriliyi obyektiv şərtlə - bütün dövlətlərdə qəbul edilə bilən vahid valyutanın olmaması ilə əlaqədardır. Xarici ticarət sövdələşmələri müxtəlif valyuta, maliyyə və ödəniş şərtlərini ə ks etdirir. Bu şərtlərə aşağıdakı əsas elementlər daxildir: Ödəmə valyutası, ödəmə şərti, hesablaşma formaları, ödəmə vasitələri və s. Beynəlxalq cari hesablaşmalarda aparıcı inkişaf etmiş ölkələrin valyutaları uzun müddətdir ki, istifadə edilir. xracatın səmərəliliyini artırmaq, onun inkişafını stimullaşdirmaq Dünya Bazarının tələblərinə müvafiq məhsulun texniki səviyyəsi və keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq, səmərəsiz idxalın qarşısını almaq məqsədi ilə differensasiya edilmiş valyuta əmsalları hazırlanmışdır. Eyni zamanda əvvəllər fəaliyyətdə оlan topdansatış qiymətlərə ixrac əlavələri sisteminin ləğvi nəzərdə tutlmuşdur. Amma differensasiya edilmiş valyuta əmsalının tətbiqinə ilk hazırlıq mərhələsində əvvəlki
Yüklə 0,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|