Microsoft Word 02 Orhan Bey doc

52 • TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 

 

dir. Anlaşõldõğõ kadarõyla da söz konusu bu şiirler arasõnda kendisinin bizzat 

cönklerden  ve şiir mecmualarõndan tespit etmiş olduğu tek bir şiir yoktur, on-

dan bundan toplama şiirlerdir. Bu 500 şiir ister Sadettin Nüzhet Ergun’dan, is-

ter Müjgan Cunbur’dan, ister Cahit Öztelli’den isterse M. Necati Karaer’den… 

alõnsõn artõk Sakaoğlu’nun malõ olmuştur. Burada şunu da belirtelim ki Doğan 

Atlay’dan alõnan 8 şiir de 500 şiir içerisinde yer almaktadõr. 

Şiirlerde görülen mana, hece, durak ve kafiye bozukluklarõnõ Sakaoğlu’nun 

“Şiirlerin imlâsõnda karşõlaşõlan farklõlõklar tarafõmõzdan giderilmeye çalõşõlmõştõr. De-

ğerli araştõrõcõlarõmõzca yayõna hazõrlanan bu şiirler zamana ve hazõrlayõcõnõn anlayõşõ-

na uygun olarak farklõlõklar göstermiştir. Aynõ şiirin değişik sayõda dörtlükten oluşma-

sõnõn yanõnda kelime yapõlarõnda da önemli farklõlõklarõn görülmesi işimizi son derece 

güçleştirmiştir. Ancak otuz yõla yakõn bir zamandõr Karaca Oğlan’la ilgilenmemiz, son 

birkaç yõldõr yaz aylarõnda Karaca Oğlan coğrafyasõnda yaşamamõz güçlüklerin yenil-

mesinde önemli rol oynamõştõr. Bu arada Çukurova’nõn bu coşkun âşõğõna gönül veren 

eski öğrencim, Kadirli Lisesi edebiyat öğretmeni İrfan Can’õn yardõmlarõnõ asla unuta-

mam. Gerçek bir Karaca Oğlan hemşehrisi olarak kelime ve mõsra dünyasõnõn kapõlarõnõ 

açanlarõn başõnda o gelmektedir. Sağ olsun.”  şeklindeki paragrafõndan (s.365-366) 

benim de arkadaşõm olan Kadirlili İrfan Can’õn da yardõmõyla gidermeye çalõş-

tõğõ anlaşõlmakta, ayrõca İrfan Can’õn “gerçek bir Karaca Oğlan hemşehrisi” olduğu 

açõkça belirtilmiş olmaktadõr. 

Yukarõdaki paragrafõ kitabõn 128. sayfasõnda yer alan “Biz diyoruz ki Karaca 

Oğlan, ülkemizin, doğuda; Kahraman Maraş-Gazi Antep-Nizip çizgisi ile batõda Erme-

nek-Silifke çizgisi arasõndaki (Bu kelimeyi Sakaoğlu “arasõnda” olarak düzeltirse 

cümle düzelir.) kalan coğrafyanõn âşõğõdõr. Bu çizgilerin kuzeyi ise Kahraman Maraş-

Göksun-Feke-Kozan-Mut-Ermenek çizgisiyle birleşmektedir. Ayrõca Kilis-Dörtyol çiz-

gisinin güneyinde kalan bölge de Karaca Oğlan için yurt sayõlmaya pek elverişli değil-

dir.” cümleleriyle karşõlaştõrõnca Karaca Oğlan’õn coğrafyasõ, memleketi husu-

sunda Sayõn Sakaoğlu çelişkiye düşmüş oluyor. 

Şimdi Sayõn İrfan Can’la birlikte kitabõn sahibi Sakaoğlu, Karaca Oğlan’õn 

şiirlerini ne kadar düzeltebilmişler, tamir edebilmişler onu görelim. Bu kõsõmda 

düzeltilmesi gereken şiirler verilirken ilk rakam şiir numarasõnõ, 2. rakam dört-

lük sõrasõnõ, 3. rakam da dize sõrasõnõ gösterecektir. Aşağõda verilenler, sayfa 

sõrasõ dikkate alõnarak yüzlercesi arasõndan rast gele alõnmõştõr. 

183- 1/2/3. Karaca Oğlan çar (dört) kelimesini kullanmõş olamaz. Kelime 

“dört” olarak düzeltilmelidir. 

---

TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ • 53  

 

184- 4/1/2   

 

 Alõp avlan(a)madõm kol kenarõnda 

 

şeklinde olan dize mana, hece ve durak açõsõndan  

 

 Alõp eğlenmedim göl kenarõnda 

 

olarak düzeltilmeliydi. Bu dizeyi eski harflerden aktaran mana bir tarafa kaf ile 

kef’i birbirine karõştõrmõştõr. 

185- 5/1/1 dizesindeki “çõğrõşõp” kelimesi durak açõsõndan “çõğõrõşõp” ya-

põlmalõ, daha sonraki “dallarda ötüşür” kelimelerinde de ulama yapõlarak söyle-

yiş düzeltilmelidir. 

186- 5/2/3’te “serilmiş” kelimesi mana göz önüne alõnõrsa “verilmiş” olarak 

düzeltilmeye muhtaçtõr. 

187- 6. şiirdeki 4. ve 5. dörtlükler ayrõlmalõdõr. 

188- 7/1/1.  Bu şiirde anlatõlan sadece bir sevgilidir. Bu açõndan yani mana 

bakõmõndan şiirin tamamõ göz önüne alõnõnca “Bir çift” kelimelerinin “Ben bir” 

şeklinde değiştirilmesi uygun olur. 

189- 8/6. dörtlükteki son dize göz önüne alõnõrsa, mana açõsõndan önceki 

dizelerin sonundaki (n) harfinin kaldõrõlmasõ gerekmektedir. 

190- 8/8/3. “Hasan Dağ’õn” ibaresi “Hasan Dağ’nõn” olarak düzeltilmelidir. 

191- 10/2/1’de “çakmak” kelimesi sözlüğe alõnmamõş. Manasõ nedir? 

192- 13/2/3’te “ey(i)lik” kelimesi hece açõsõndan “”eylik” yapõlmalõdõr. 

193- 13. şiirde ârif kelimesi 2. ve 4. dörtlüklerde farklõ olarak yazõlmõş. 

194- 13/5/2. 

 

  

 Size 

lâyõk olan anõ dinlemek 

 

dizesi 

 

 Size 

lâyõk olanõnõ dinlemek 

 

şeklinde düzeltilmelidir. 

195- 15/4. dörtlükte iki defa geçen “eydür” kelimesinden ikincisi “söyler” 

yapõlmalõdõr. 

196- 16/3/2. dizedeki “önüne” kelimesinin, anlam açõsõndan bakõlõnca “ar-

kana” olmasõ gerektiği görülecektir. 

---

54 • TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 

 

197- 19/1/2. Kafiyelere bakõnca dizedeki “in” kelimesinin “gel” olmasõ ge-

rektiği anlaşõlacaktõr. 

198- 20/3/3. dizedeki “gezdi” kelimesi mana bakõmõndan “gezer” yapõlma-

lõdõr. 

199- 20/4/1. Metinde “eydür” kelimesi onlarca defa “eder” alõnmõş. Daha 

önce de temas ettiğimiz gibi kelime, bütün geçtiği yerlerde “eydür” veya “söy-

ler” olarak düzeltilmelidir. 

200- 22/4/3’teki “Dost ettiğin” ibaresi mana açõsõndan “Dost’ettiğin” olarak 

düzeltilmelidir. Mana “Dosta ettiğin” olmalõdõr. 

201- 24/1/2. dizede geçen ve “sevgililer, güzel kõzlar” anlamõna gelen “ma-

ya” kelimesine sözlükte “Dişi deve” manasõ verilmiş. 

202- 25/2/1’de dörtlük bir bütün olarak ele alõnõr ve kafiyenin de dikkatle 

üzerinde durulursa  

 

 Yenem 

dedik 

yenemedim 

 

dizesinin 

 

 

Yatam dedim yatamadõm 

 

olarak düzeltilmesi gerektiği görülecektir. “Yenemedim” kelimesi diğer dizeler-

deki “tutamadõm” ve “katamadõm” kelimeleriyle kafiye oluşturmamaktadõr. Bu 

hususlarõ Sayõn Sakaoğlu’nun düzeltmesi gerekirdi. 

203- 28/2/3. dizedeki “bir” kelimesi gereksizdir. Hece de dikkate alõnõrsa 

Sakaoğlu’nun mutlaka bu kelimeyi dizeden çõkarmasõ gerekirdi. 

204- 30/4/3. Kafiye ve anlatõm açõsõndan dizenin  

 

 Memelerin 

turuncumuş 

 

şeklinde olmasõ gerekir. 

205- 31/1/3. dizede hece eksikliği vardõr. Bu eksiklik “Kazandan” kelime-

sinden sonra “da” edatõ getirilerek giderilmelidir. Aynõ  şekilde 32/1/2’de de 

böyle bir hece hatasõ vardõr. Dizedeki “da” edatõ bir kelime öne alõnõrsa hata 

giderilir. 

206- 32. şiirin 2. dörtlüğünde kafiye problemi vardõr. 32/4/3’te de “hey” ke-

limesi “sana” olarak düzeltilmelidir. 

207- 35/2/4’te kafiye ve mana açõsõndan bakõnca dizenin 

 

---