Mental Arifmetika

Qo’shimcha uslub
Ikki raqamli ikkita sonni ko’paytirish uchun qo’shish usulini ishlatishda siz faqat “2- dan 1-gacha” turidagi ko’paytirish masalasini hal etishingiz va natijalarni kiritishingiz kerak. Masalan;

Bu yerda siz 42 sonini 40 ga va 2 ga osongina ko’paytirish mumkun bo’lgan ikkita raqamni ajratasiz, keyin 40 x 46 ko’paytirasiz, bu faqat 4 x 46 yoki 1840 bo’ladi. Keyin siz 2 x 46- 92 sonini ko’paytirasiz va nihoyat, yuqorida ko’rsatilgandek 1840+ 92 = 1932 ni qo’shasiz. Mana yana bitta topshiriqni yechishning usuli :
Mana bu ham topshiriqni yechishning bir usuli birinchi vazifada bo’lgani kabi , 2 x 46 ni ko’paytirishda tabiyki 6 x 42 ni ko’paytirish qiyinroq. Bundan tashqari 1680+252 ni qo’shish 1840+92 dan ko’ra qiyinroq shuning uchun raqamlarning qaysi qismlarga qanday bo’linishini bilib olishimiz kerak. Men bunda oddiy raqamlarni qo’shishga harakat qiladigan harakat qiladigan raqamlarni tashlashga harakat qilaman. Ko’p hollarda ammo har doim ham emas balki ohirida eng kichik raqam bilan raqamni buzishni xoxlaysiz chunki bu odatda qo’shilishi uchun kichikroq songa olib keladi.
Hozir bo’lsa siz kuchingizni bundan ham qiyinroq misolda sinab ko’ring:

Oxirgi misol, nima uchun oxirida 1 raqamlari ikkiga bo’linishini ko’rsatadi. Har ikki raqam ham bir xil sonda tugasa, quyida ko’rsatilgandek katta miqdordagi qismlarni qismlarga bo’lishingiz kerak:

Agar raqamlardan biri boshqasidan ko’ra kattaroq bo’lsa unda uning bo’linishi ko’pincha oqilona bo’ladi, hatto ohiridagi son ham. Quyidagi muammolarni ikki hil usulda hal qilishda nimani nazarda tutishni tushunasiz.

Ikkinchidan tezroq birinchi yo’lni topdingizmi? Menga tuyulardi. Qoidaga yana bir istisno; “ sonni oxirida eng kichik son bilan ajratib oling”. Agar bir nechta 50> turdagi sonni juft raqam bilan ko’paytirsangiz siz 50< sonly turdagi sonni aniq ajratmoqchisiz:

84 raqami oxiridagi raqam 59 sonidan kichik. Agar siz 59-bo’limga bo’lingansiz, ko’payish natijalari yuqoridagi misoldan 4200 kabi ko’paytiriladi. Bu ko’pchilik uchun qo’shimcha vazifalarni bajaradi.
Endi boshqa oson ishni sinab ko’ring:

Yuqorida ko’rsatilgan hisob kitoblar juda soda bo’lsada raqamni 11 marta ko’paytirish tezroq va osonroq. Bu matematikadagi shon shuhrat: buni o’z ko’zingiz bilan ko’rsangiz ishonmaysiz(agar siz albatta 0-bobni unutgan bo’lsangiz). Bu qanday ishlaydi. Jami 9 yoki undan kam bo’lgan ikki honali sonni tasavvur qiling. Bunday raqamni 11 ga ko’paytirish uchun bu ikkita sonni qo’shing natijada ikki asl raqam o’rtasida qo’shing . Misol uchun 42 x 11ni ko’paytirish uchun avval 4 + 2= 6 ni qo’shing agar siz 6 va 4 oraliqda bo’lsa, 462 bo’ladi, ya’ni bu yechimdir!

Ushbu usul yordamida 54 x 11 ni chiqaring:


Agar siz birinchi yoki ikkinchi marta tog’ri javobni qabul qilsangiz o’zingizni orqada qoldim deb hisoblayvering. Aslida, “2 dan 2 gacha” turnini ko’paytirish uchun bu muammo yanada qiyinlashishi mumkin emas. Agar darhol javob olmasangiz tashvishlanmang. Kelgusi ikkita bobda sizlarga bunday muammolarni hal qilishning eng oson yo’lini o’rgataman. O’qishni davom ettirishdan oldin quyidagi ko’paytma va zifalaridagi qo’shimcha metodni amalda qo’llang: