Mənim dünyaya öyrədəcək yeni bir sözüm yoxdur
Yüklə 1,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
24 bulunmuşdu: “Biz Güney Afrikada çalışırıq və müəssisəmiz çox böyükdür. Oranın məhkəməsində 40 min məbləğində bir dava açmışıq. Bir sürədir bu dava sürməkdədir. Ən yaxşı hüquq danışmanları və vəkilləri işə almışıq. Siz də qardaşınızı ora göndərsəniz həm bizə həm də sizə çox yararlı olar. O, bu işdən yaxşı para qazana bilər, ayrıca, dünyanın fərqli bir yerini görməsi üçün də bir fürsət əldə etmiş olur.” • Mən oraya bir vəkil kimi deyil, müəssisənin bir təmsilçisi kimi göndərildim. Ancaq Hindistandan uzaqlaşmaq istəyirdim. Ayrıca, yeni bir ölkəni görüb fərqli təcrübələri yaşama düşüncəsi də məni bu işə təhrik edirdi. Bunun yanı sıra 105 pund qardaşıma yardım edərək ailənin ağır xərcinə yardımda buluna biləcəkdim. Bu üzdən də heç bir etiraz etmədən önərini qəbul edərək Afrikanın güneyinə yola düşdüm. • Afrikanın güneyinə doğru hərkət edərkən, İngiltərəyə getdiyim kimi ayrılıq acısını hiss etmirdim. Çünkü artıq anam ölmüşdü. Xarici ölkələrə səfər haqqında təcrübələrim var idi. Rackutdan Bəmbəiyə getmək də mənim üçün artıq çətin iş deyildi. Bu dəfə, yalnız xanımımdan ayrı qalma acıları içimi doldururdu. İngiltərədən dönəndən sonra başqa bir evladımız da olmuşdu. Bizim sevgimiz hələ şəhvətdən arınmamışdı. Ancaq zaman keç dikcə daha da təmizlənirdi. Mən Avropa dan döndükdən sonra bir yerdə çox az olurduq. Çünkü artıq həm də xanımımın öyrətməni olmuşdum. Bir az laqeyd davransam da ona bəzi bilgiləri öyrətməyə çalışırdım. Hər ikimizdə inanırdıq ki, bu islahatların gerçəkləşməsi üçün 25 daha çox bir yerdə yaşamalıyıq. Ancaq Güney Afrikanın cazibəsi ayrılıq acılarına üstün gəlirdi. • Afrikaya varışımızda bizi qarşılamağa bir sürü adam gəlmişdi. Onlara baxdığımda gördüm ki, hindililərə hörmətləri yoxdur. Məni görənlər çox maraqla mənə baxırdılar. Mənim paltarım digər hindlilərin paltarından fərqli idi. Əyinimdə yaxası düyməli pencək və başımda əmmaməyə bənzər sarıq var idi. • Afrikaya varşımın üçüncü günündə Durban şəhrindəki bir məhkəmə duruşmasını izləməyə getdim. Bizi Afrikaya aparan Abdulla Şit adında patron məni bir adama təqdim edib öz vəkillərinin yanında oturtdu. Məhkəmənin hakimi diqqətlə məni baxırdı. Sonunda üzünü mənə tutub başımdan sarığımı çıxarmamı istədi. Məhkəmənin qanunlarına görə başı sarıqlı ya da papaqlı məhkəmə salonunda olmaq hörmətsizlik sayılırmış. Mən Qazinin bu istəyini qəbul etməyib oranı tərk etdim. • Varışımın yeddinci ya da səkkizinci günü idi. Durbandan Perturya´ya h ərəkət etdim. Qatarda bir dərəcəli yer mənə rezerv edilmişdi. Gecə saat 9-da Qatar Natalın başkəndi Martizburqa çatdı. Genəldə yolçular yataq ləvazimatını bu dayanacaqda təmin edirdilər. Dəmiryolu işçilrindən biri içəriyə girib yataq istəyib istəmədiyimi sordu. Mən də “Yox, mən özümlə yataq ləvazimatını götürmüşəm” dedim. Adam dışarı çıxdı. O çıxdıqdan onar içəriyə başqa birisi girib məni başdan ayağa süzdü və mənim “rəngli” bir müsafir olduğumu gördü. Bu durumdan adam rahatsız görünürdü. Dışarıya çıxıb bir sürə onar rsəmi iki 26 görəvli ilə geri dönüb mənə “Çıx dışarı, sən sizlərə özəl vaqona minməli idin. Burası sizlərə aid deyil.” Mən dedim: Ancaq mənim biletim buranı göstərir. Hamısı bir səslə dedi: Biletin haranı göstərməsi önəmli deyil. Sənə dedik ki, başqa vaqona getməlisən. “Rəngli”lərə məxsus olan vaqona. Mən dedim: Mən də sizə deyirəm ki, Durbanda mənim buraya minməyimə izn verdilər. Bu vaqonda oturmuşam və başqa vaqona da getməyəcəyəm. Çünkü bura mənim yerimdir. Məmur dedi: Yox, gedəcəksən. Getməsən polisi çağıracam səni burdan dışarı atacaq. Dedim: Siz polisi çağıra bilərsiniz. İstərsəniz çağırın. Ancaq mən öz istəyimlə buranı tərk etməyəcəyəm. Çünkü burası mənim yerimdir. Polisi çağırdılar. Polis mənim əlimdən tutub zorla dışarı atdı. Yolçuluq əşyalarımı da dışarı atdılar. Mən bir başqa vaqona getməyi qəbul etmədim. Qatar yola düşüb getdi. Sadəcə əlçantamı alıb bəkləmə odasına getdim. Digər əşyalarım orada dağıldığı kimi qaldı. Dəmiryolu işçiləri əşyalarımı toparlamışdılar. Qış fəsli idi. Güney Afrikanın yüksəkliklərində qış çox sərt olur. Yüksəklikdə yerləşən Maritzburq da çox soyuq idi. Paltovumu çamadanıma qoymuşdum. Təkrar aşağılanmaq qorxusundan paltomu istəyə bilmirdim. Çarəsiz olaraq orada soyuqdan titrəyərək gözləməli idim. Otaqda nə işıq var idi nə də çıraq. Gecəyarısı içəriyə bir müsafir gəldi. Sanki mənimlə danışmaq istəyirdi. Ancaq danışmağa həvəsim yox idi. O an öz görəvim haqda düşünürdüm: Burada qalıb öz haqqımı savunmalı idim, yoxsa Hindistanamı dönməli idim? Ya da bu aşağılanmaya aldırış etmədən Perturyayamı getməli və oradakı 27 araşdırmamı tamamlayıb gerimi dönməli idim? Görəvimi bitirmədən Hindistana dönmək qorxaqlığın göstərgəsi olacaqdı. Qarşılaşdığım çətinliklər çox ciddi deyildi, sadəcə irqçiliyin bəlasına tuş olmuşdum. Bu bəla ilə savaşmalı idim. Savaş üçün də çətinliklərə qatlaşmaq gərəkirdi. Bu üzdən də bir sonrakı qatarla Perturyaya getməyə qərar verdim. • İlk görəvim Perturyada yaşayan hindliləri toplayıb onlara irqçiliyin kötülükləri haqda danışmaq idi. Onları bu yöndə aydınlatmaq gərəkirdi. • O mitinqdəki nitqim demək olar ki, bir toplantıdakı ilk qonuşmam sayılırdı. Durum haqqındakı söhbətimi öncədən çox diqqətlə hazırlamışdım. Hər zaman tacirlərin və alverçilərin ticarətdə doğruluğun olmayacağı söyləntilərini eşitmişdim. Mən bu sözləri qəbul etmirdim və yenə də qəbul etmirəm. İndinin özündə də doğruluqla ticarətin uyuşmayacağını savunan dostlarım var. Bunlara görə ticarət əməli və doğruluq isə, məzhəbi bir işdir. Bunlara görə əməli işlə məzhəbi işlərin sahələri başqadır. Bu üzdən doğruluğun ticarətdə keçərli olmayacağına inanırlar. Mən öz qonuşmamda şiddətlə bu tür baxışa qarşı çıxdım. Tacirləri və alverçiləri dürüst və doğru olmağa səslədim. Bu işin iki baxımdan Hindistan üçün yararlı olacağını savundum. Birincisi doğruluğun zəruri olmasını düşünmək gərəkirdi və ikincisi də bu ki, onların yabancı bir ölkədə doğru olmamalarının görüntüsü milyonlarca vətəndaşlarının hesabına yazılacaqdı. • Yol ke çidlərindən yararlanmaq da bir neçə kərə m ənə sorun çıxardı. Mən genəldə Prezident xiyabanından keçirdim. Prezident Kruqerin evi bu Yüklə 1,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|