28
xiyabanda yerləşirdi. Kruqerin evi çox sadə idi və
ətrafında bağ filan da yox idi. Qonşu evlərdən heç
də fərqlənmirdi. Bir çox Perturya zənginlərinin evi
prezidentin evindən daha görkəmli görünürdü.
Prezident Kruqerin evinin bu qədər sadə olması
dildən-dilə düşmüşdü. Ancaq prezident buna aldırış
etmirdi.
Prezidentin evinin önündə bir polis
gözətçinin olması göstərirdi ki, orası rəsmi dövlət
yetkilisinin evidir.
Mən hər gün burdan keçir və
polisin durduğu nöqtənin kənarından gedirdim. Heç
bir zaman da kimsə məni bu keçidləri keçərkən
əngəlləməmişdi.
Gözətçinin
dəyişildiyini
görürdüm.
Bir gün bu gözətçilərdən biri məni
uyarmadan, hətta heç bir söz demədən məni itələyib
küçənin ortasına yıxdı. Mən dəhşətə gəlmişdim.
Mən ondan niyə böylə davranması ilə bağlı sual
sormaq istəyirdim. Bu zaman atının üstündə
təsadüfən ordan keçən cənab
Kutisi gördüm. Kutis
bağırdı:
“Qandi,
mən hər şeyi gördüm. Sən bu polisdən
məhkəməyə şikayət etsən mən tanıq olmağa
hazıram.
Çox üzgünəm ki, sənə böylə saldırdı.”
Dedim: “Üzgün olmayın. Bu yazıq adam sanır ki,
bütün rəngli adamlrın hamısı kötüdür. Öz rəngində
olmayan hər kəsi kötü görür. Mən özümə söz
vermişəm ki, öz haqqımın əzilməsi ilə bağlı heç
vaxt məhkəməyə baş vurmayacağam. Bu üzdən bu
polisdən şikayət etməyi düşünmürəm.”
•
Bu olay orada yaşayan hindlilərə məni daha çox
bağlayırdı. Demək ki, hindlilər bu şəkildə
aşağılanmalara çox məruz qalırmışlar. O gündən
başlayaraq oradakı hindlilərin durumunu dərindən
və daha yaxından öyrənməyə çalşdım. Bu araşdırma
30
Durbanda sakin olan bir avropalının əlinin altında
çalışırdı. Ağası ona qızmış və özünü kontrol edə
bilməyib Balasundaramı bərk döymüşdü. Mən onu
müalicə alması üçün doktora göndərdim. O zaman
orada, yalnız ağdərili doktorlar var idi. İstəyirdim
doktor onun döyülməsi ilə ilgili bir bəlgə versin. Bu
bəlgəni alıb və dirək olaraq Balasundaramla bir
yerdə məhkəməyə getdik. Qazi durumu
öyrəndikdən sonra sinirlənib Balasundaramı döyən
işverəni məhkəməyə çağırdı.
•
Bu xəbər qısa sürədə yayıldı və orada çalışan
hindililər məni öz yaxın dostları saymağa başladılar.
Mən də ilişkilərin bu biçim gəlişməsindən çox razı
idim.
Yüzlərcə staj yapan işçi mənim dəftərimə
uğramağa başladı. Onların dərdləri ilə tanış olmaq
üçün bu, mənim üçün yaxşı fürsət idi.
•
Heç bir zaman bunu anlaya bilmədim ki, bir insan
öz həmcinsini aşağılamaqdan necə qürur duya bilər?
•
Bütün vücudumla insanlara və topluma xidmət
etməyə çalışmağımın səbəbi özümü tanımaq idi.
Xalqa xid
mət etməyi öz məzhəbim etmişdim.
Düşünürdüm ki, yalnız xalqa xidmət edərək Tanrını
tanımaq olar. Hindistana xidmət öz-özünə ortaya
çıxırdı. Mən səfər və səyahət həm də öz şəxsi
həyatımı təmin etmək üçün Güney Afrikaya
getmişdim. Ancaq anlatdığım kimi, orada özümü
Tanrının axtarışına həsr etdim, özümü anlamağa
çalışdım.
•
İngilis yasalarını mənim kimi yaxşı bilib və ona
bağlı olan çox az adam tanıyıram. Indi anlayıram ki,
mənim doğruluğa olan inancım yasalara olan
sayqımdan qaynaqlanmış. Heç
bir zaman özümü
s
axta bir şəkildə hansısa yasalara bağlı olaraq