Мцгяддимя

Aytən Quliyeva

 

 

18 

onun  janrı,  üslubu  mübahisələrə  səbəb  olmuşdur.  Ə.Hüseynov  

məqaləsində həmin tənqidi fikirlərə münasibət bildirir və haqlı 

ola

raq yazır: “Bu əsərin “elmi fantastik”, “fantastik”, “elmi şər-

ti-

metofarik” janrda yazıldığını sübüt etməyə çalışanların gətir-

dik

ləri  arqumentlər,  irəli  sürdükləri  ehtimallar  “yarımçıq  əsər” 

dam

ğasına urcah olunmuş povestin forma əlamətlərini əvvəlcə-

dən  hazırlanmış  janr  qəlibinə  sığışdırmaqdan  başqa  heç  nəyə 

xid

mət etmirdi... Orijinal sənətkarın bədii dünyası onun hansısa 

qa

nunauyğunluqlara,  yaradıcılıq  normalarına  kor-koranə  riayət 

et

məsi ilə yox, həyata, ənənəyə, sözün bədii gücünə yeni müna-

si

bəti ilə şərtlənir”(48). Və bu mənada “Əlaqə” bədii xüsusiyyət-

ləri ilə nəinki Anarın öz yaradıcılığında, hətta Azərbaycan nəsri 

fonunda öz orijinal

lığını qoruyur. 

Povest obrazlar s

isteminin orijinallığı, zaman-məkan ölçüləri-

nin,  vəziyyətlərin  qeyri-adi  xarakteri  ilə  yazıçının  digər  qələm 

məhsullarından seçilir. Əsərdə yaradılan məkan, hadisələrin axa-

rı  o qədər bitkin, təsiredicidir ki, oxucu sanki təsvir olunan və-

ziyy

ətləri bir kino kadrı kimi gözü önündə canlandıra bilir. Bu-

ra

da yazıçının sözün gücü ilə təsvir yaratmaq, obrazların hiss və 

həyəcanlarını,  daxili  dünyalarını  açmaq  məharəti  xüsusi  olaraq 

diq

qətəlayiqdir. Bu əsəri ilə Anar insanın yaşadığı mühitlə qarşı-

lıqlı əlaqələrinin ahəngdarlığı üçün ünsiyyət tarazlığının vacibli-

yi probleminə toxunur.  

Əlaqə,  ünsiyyət  həyatın,  ümumiyyətlə,  mövcudluğun  ilkin 

şərtidir. Əlaqənin mürəkkəbliyi, bu problemə donuq, cansız me-

yarlar

la yanaşmağın nəticələri tələbənin aqibəti fonunda gerçək-

ləşir. Povestin baş qəhrəmanı olan tələbə cəmiyyətdən, ünsiyyət-

dən kənara çəkilmiş bir insandır. Hadisələrə duyğusuz, emosiya-

sız, yalnız soyuq məntiqlə baxmaq onun rahatlığını pozmuş, ən 

adi vəziyyətlərdə belə dərkedilməzlik burulğanına salmışdır. Bu-

na görə də o, hər şeydən xoflanır, şübhələnir, müəyyən bir çətin-

lik qarşısında özünü itirir. Tələbənin gördüyü bütün qarabasma-

lar, qeyri-

adi proseslər, əşyalar arasındakı uyğunsuzluqlar onun 

in

tellektual tamlığını itirmiş beyninin məhsuludur. Bu qarışıqlı-

---