Мцгяддимя

Anar – 75  

 

15 

yarlardan 

uzaq  olan,  həyatla  nəfəs  alan  təbii,  adi,  sadə  qəhrə-

man

ları etibarilə gerçək həyatın özüdür. Povestdə o vaxta qədər 

ədəbiyyatımızda görmədiyimiz, alışmadığımız, həyat həqiqətləri 

bü

tün sərtliyi, çılpaqlığı ilə qələmə alınır. “Ağ liman” azəri top-

lumunun 60-

cı illərdəki bir kəsimini təqdim edir. Anar toplumun 

öz içindəki çözülmə prosesini dilə gətirərkən müxtəlif zümrələr-

dən  səhnələr  alaraq  bu  hərəkətin çeşidli  tərəflərini  göstərməyə 

ça

lışır. Dolayısıyla toplumun keçirdiyi dəyişmə prosesində fər-

din taleyi

ni araşdırır. Tərcüməçi Nemətin dünyasının məhvərin-

də adi kimi görünən həyatının arxa planını bu get-gəllər içində 

təsvir edir... İş mühiti, insan ünsiyyətinin sistemi, yaşanılan eşq-

lər, peşmançılıqlar, bağlılıqlar... Romanda bir yandan bunlar önə 

çıxarkən  o  biri  tərəfdən  də  azəri  toplumunun  gerçəkliyi  gözlər 

önü

nə sərilir”(13). 

Əsərin  qəhrəmanlarından  olan  Təhminə  və  Zaur  öz  daxili 

dün

yaları,  əxlaq  qanunları,  normaları  haqqında  düşüncələri  ilə 

həmkarlarından, ətrafdakı insanlardan  fərqlənirlər. Onların mə-

nəvi yaxınlığı, bir-birinə olan münasibəti o qədər səmimidir ki, 

Anar sonradan bu obrazlara bir də qayıdaraq “Beşmərtəbəli evin 

al

tıncı mərtəbəsi” romanını yazır və onların taleyindəki yeni qat-

la

rı oxucularına təqdim edir.   

“Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi” əhatə etdiyi dərin mə-

nəvi-əxlaqi problemləri ilə seçilir. Süjet boyu müxtəfil əxlaq dü-

şüncəsinə malik insanların qarşılaşması, mübarizəsi verilir. Təh-

mi

nə obrazı  povestdə davranışı, sərbəstliyi ilə ilk baxışda meş-

şan bir obraz kimi görünür. Lakin bu surətə bir qədər dərindən 

diq

qət yetirdikdə, onun həyata, ətrafındakı adamlara olan qeyri-

adi, müdrik münasibətinin şahidi oluruq. Təhminə əxlaqi paklı-

ğı, saflığı əsərdə ona qarşı olan surətlər kimi zahirdə yox, batin-

də, insanın təbiətində, xarakterində axtarır. Və bu mənada onun-

la əhatə olunduğu mühit arasında dərin bir uçurum yaranır. Bu 

uçurum o

nun həyatda yeganə təsəllisi, yaşama səbəbi olan Zauru 

itir

məsinə  gətirib  çıxarır.  Təhminə  sona  qədər  öz  mübarizəsin-

dən əl çəkmir. Bu yolda ona qüvvət verən  Zaurun inamı, sevgi-

---