Мцгяддимя

Aytən Quliyeva

 

 

20 

göz

lərini gördüm... Mənə elə etibarla, inamla baxırdılar ki... Mə-

ni

m  ömrümün  çoxu  gedib,  azı  qalıb.  Amma  onların  axı  bütün 

həyatları qabaqdadır. Onların etibarını qırmaq olmaz... Əgər on-

la

rın inamı qırılsa, elə fikrə gəlsələr ki, dünyada ədalət, düzgün-

lük deyilən bir şey yoxdur və həyata da məhz bu fikirlə qədəm 

qoy

salar onda nə gözləyir bizi, ilahi?”(11,95). 

Qiyas  əsl  ziyalı  kimi  təkcə  bu  günü  ilə  yaşamır,  o,  gələcək 

nəsillərin, cəmiyyətimizin qayğısına qalır. Sabahımızın saf mə-

nəviyyatlı,  təmiz  əxlaqlı  insanlar  yetirməsi  üçün  bu  gündən 

möh

kəm  zəmin  hazırlayır.  Heç  bir  mənafe  naminə  haqsızlığa 

gü

zəştə  getməyərək,  yalnız  həqiqətin  gücünə  arxalanır.  “Qiyas 

təmiz, tələbkar, namuslu müəllimdir... Şamxal kimi xalqın hesa-

bına piylənmiş, yağlanmış müstəntiqlər yaxşılıqdan, nəcabətdən, 

milli 

xarakterdən  danışanda,  Bəhram  kimi  professorlar bir çox 

xari

ci  ölkələrdə  olmasından,  ən  çox  bəzək  şeyləri,  maqnitofon 

növ

ləri ilə maraqlanıb, mətləbsiz söhbətlər açanda, Qiyas ağıllı 

və  sərt  məntiqli  sözlərilə  onları  yandırıb-yaxır,  qəzəbləndi-

rir”(51,347). 

Qiyas yaşadığı cəmiyyətdə naqis əxlaqlı insanlarla qarşılaşsa 

da, namu

slu  adamların  varlığına  da  inanır.  Bu  onun  Əjdər  ilə 

söh

bətində açıq-aşkar özünü büruzə verir. 

Əsərdə vicdanı ləkə götürməyən obrazlardan biri də Əjdərdir. 

Bu 

mənada o, maddi anlamda varlı, mənəvi mənada isə çox ka-

sıb və çirkin olan Ağarəfi ilə qarşılaşdırılır. Əjdər Qiyasa başına 

gələn  bir  əhvalatı  danışır:  “İki-üç gün bundan qabaq simenam 

qur

tarıb, parka gedirəm. Gördüm ki, bir kişi əlini qaldırdı, saxla-

dım, dedim bəlkə yolumun üstüdür, apararam... Deyir, apar mə-

ni Buzovnaya, iyirmi manat verərəm sənə. Buzovnaya da bilir-

sən də, çetçik beş manat vurur. Yox, deyirəm, pulun-zadın mənə 

la

zım deyil, smenam qurtarıb, evə gedirəm. Birdən nə desə yax-

şıdır. Mən deyir, mütləq sənin maşınında gedəcəm, özü də sənə 

yüz manat pul verirəm... Otur deyirəm, getdik. İndi gedirik yolu, 

mən yenə öz-özümə fikir eləyirəm. Deməli, bu məndən artıq kişi 

çıxdı, dediyini elədi, mənim, demək, kişiliyimi, qeyrətimi pulla 

---