Anar – 75
17
ta”dan gələn xeyir-şər dualizmi, ikili (binar) model du-
rur”(20,11).
Əsər qeyri-adi üslubu, aşıladığı vətən sevgisi, onun
ta
leyindən narahatlıq hissinin yüksək bədii sənətkarlıqla ifadəsi
cəhətindən əvəzsizdir.
Anarın mənəvi-əxlaqi problemləri ən çox qabartdığı əsərlə-
rin
dən biri “Dantenin yubileyi” povestidir. Əsərin qəhrəmanı
Kəbirlinski gənc yaşlarından teatra gəlmiş, uzun illər bu sənətin
məşəqqətlərinə qatlaşmış, teatr sənətinin yüksək tələblərinə ca-
vab verə bilməsə də, ömrünün axırınadək ondan ayrıla bilməmiş
əsl sənət vurğunudur. Səhnəni özünün həyatı sayır, səhnə isə
onu qəbul etmir. Kəbirlinski öz yerində olmayan və yerini itir-
mək təhlükəsinin ağrısını yaşayan obrazdır. O, hər yerdə təhqir,
dan
laq görsə də, heç bir vəchlə teatrdan ayrıla bilmir, bütün bun-
la
rı teatr sənətinin tələb etdiyi qurbanlar kimi qəbul edir. Oxucu
Kəbirlinskini daxilən saf, təmiz bir insan kimi görür. Çünki Kə-
bir
linski paxıl deyil, gənc istedadların teatra gəlməsinə ürəkdən
sevinir, ata-
anası vəfat etmiş Eldarı doğma övladı kimi böyüdüb
boya-
başa çatdırır.
Sonda naqis əxlaqlı Məcidin yersiz hərəkəti ilə qarşılaşsa da,
ye
nə də sınmır, arvadı Həcərin dəstəyi ilə baş verənləri unudur.
Po
vestdə yazıçı həyatın dərin qatlarını və insanın daxili aləmini
da
ha da yaxından görmək və göstərmək imkanını nümayiş etdi-
rir. “Qəhrəmanı duymaq, onun qayğılarını, həyəcanlarını başa
düşmək, qəlbinə yol tapmaq, onunla həssas, səmimi davranmaq
ba
xımından bu nəsrdə yeni mənalı təsiredici cizgilər özünü gös-
tərir. Elə buna görə də Anarın “Dantenin yubileyi” hekayəsi bizi
mü
təəssir edir... Qəhrəmanın canlı və dolğun təsviri maraq do-
ğurur. Feyzulla Kəbirlinski müasir nəsrimizdə sıravi adamların
bəlkə də ən təbii, ən tipik nümunəsi kimi canlıdır... Feyzulla bir
akt
yor kimi istedadsız olsa da, insan kimi onda gözəl keyfiyyət-
lər var və yazıçı bu keyfiyyətləri görməyə bizi çağırır”(47,132).
Anarın maraqlı əsərlərindən biri ilk dəfə 1977-ci ildə “Ulduz”
jur
nalında çap olunan “Əlaqə” povestidir. “Əlaqə” çap olunduğu
ilk dövrlərdən tənqidçilər tərəfindən birmənalı qarşılanmamış,
|