Kitab new indd
Yüklə 2,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hiperkaliyemiyanın müalicəsi
- Metabolik asidozun müalicəsi
- Dehidratasiyanın müalicəsi
- Xronik böyrək çatışmazlığının müalicəsi 84 Dializ
- Hiperfosfatemiyanın və hipokalsiyemiyanın müalicəsi
82 Dializ tezliyi, tənəffüsün 1 dəq-də sayı, bədən temperaturu dinamikada yoxlanılır və nəzarət edilir. Gün ərzində bədənə yeridilən mayenin miqdarı, gündəlik diurez və əlavə 300–500 ml miqdarında olmalıdır. Hiperkaliyemiyanın müalicəsi Eyni vaxtda bir neçə istiqamətdə aparılır: – Kaliumun qana daxil olmasını azaltmaq, yaraların təmizlənməsi, MBT-də qan olduqda onu təmizləmək, hiperkaliyemiya yara dan dərmanların qəbulunu saxlamaq (QSİƏP, heparin, APFİ, spirono- laktonlar, beta-blokatorlar, miorelaksantlar), hiper kata boliz
min azaldılması; – Kalium antaqonistlərinin tətbiqi: kalsium qlükonat məh- lu
lunun (10%-li 5 ml, v/d) yeridilməsi, EKQ dəyişikliklərinin itməsinə qədər təkrarlamaq. Gün ərzində 50–80 ml istifadə oluna bilər. Hiperkaliyemiyanın güclü kardiotoksik təsiri aşkar edildikdə natrium xloridin hipertonik məhlulu (200 ml 5%-li məhlul, v/d, 1 saat ərzində) yeridilir; – Kaliumun qan plazmasından hüceyrə daxilinə salınaraq onun qanda səviyyəsinin endirilməsi: metabolik asidozun korreksiyası kaliumu hüceyrə daxilinə keçirir. Hidrokarbonat natrium məhlulu (5%-li 200 ml məhlul), qlükozanın hipertonik məhlulu ilə (50 ml) və 10–15 BV insulin istifadə olunur. Beta-2-adrenomimetriklər (dopamin, alupent, fenoterol) kaliumun hüceyrəyə daxil olmasını stimulyasiya edir. Kaliumun qaraciyərdə birləşdirilməsi qlükoneoqenez hesabına əldə olunur. Bu məqsədlə 1 saat ərzində 500 ml 20%-li qlükoza məhlulu v/d infuziya olunur və 30–40 BV adi insulin d/a yeridilir. Sonra 50 ml 5%-li qlükoza məhluluna keçilir. Yüksək doza furosemid (2000 mq/gün, v/d) və mannitol kaliumun sidik ilə ekskresiyasını artırır. MBT-dən K ionunun çıxarılması üçün işlədici dərmanlar, sorbentlər, iondəyişən qətran (polistirensulfonat natrium), sorbit, yaxud ksilit istifadə olunur. 83 Metabolik asidozun müalicəsi Yüngül metabolik asidozda daxilə hidrokarbonat natrium və ya sitrat natrium təyin edilir. Dekompensasiya olunmuş metabolik asidozda qələviləşdirən məhlullar v/d yeridilir və miqdarı xüsusi formula ilə hesablanır. 8,4%-li natrium hidrokarbonat üçün: 8,4%-li NaHCO 3 miqdarı=BE×0,3×bədən çəkisi (kq) BE – bufer əsasların yerdəyişməsi. 1 ml 8,4%-li məhlulda 1,0 mekv HCO
3 vardır.
Trisamin üçün: 8,3 ml 0,3 M məhlul × bədən kütləsi Ağır asidozda izotonik qələviləşdirici məhlulun v/d yeridilməsi sürəti 50–75 damcı/dəq (200–300 ml/saat), trisamin üçün 100–120 damcı/dəq (300-600 ml/saat) seçilir. Na hidrokarbonat məhlulu hiperhidratasiyanı və hipertoniyanı artıraraq ürək çatışmazlığını yarada və ya dərinləşdirə bilər, odur ki, bunları nəzərə almaq vacibdir. Laktat məhlulları şok, qaraciyərin zədələnməsi və ürək çatışmazlığı zamanı əks göstəriş hesab olunur. Trisamin süd turşusunu qanda artırmadığı üçün şokda istifadə oluna bilər, həmçinin Na və suyu bədəndə ləngitmir, amma anuriya halında və hamiləlikdə istifadəsi əks göstərişdir.
Dehidratasiya zamanı onun növündən asılı olaraq v/d natrium xloridin izotonik, hipertonik və ya hipotonik məhlulu, 5%-li qlükoza məhlulu ilə birlikdə itirilmiş məhlul həcmində və natrium çatışmazlığı miqdarında yeridilir. Bəzən bədənə yeridilən mayenin həcmi 4–10 l/gün qədər ola bilər. Suyun və Natrium qıtlığının hesablanması formulu: Su qıtlığı (l)=0,2×bədən kütləsi (kq)×(Nah-Nan/Nan) Natrium qıtlığı (mmol/l)=0,2×bədən kütləsi (kq)× (Nan-Nah) Nah – xəstədə olan Na-nın həqiqi miqdarı; Nan – nominal normal Na miqdarı.
84 Dializ Hiperhidratasiyanın müalicəsi Hiperhidratasiya XBÇ zamanı xəstənin vəziyyətini pisləşdirən ən əsas patogenetik faktordur. Bu zaman dehidratasiya terapiyası təyin olunur. Müalicə tədbirləri aşağıdakı dörd istiqamətlərdə aparılır: – bədənə daxil olan mayenin miqdarı məhdudlaşdırılır; – saluretiklərin dozası tədricən artırılaraq 1000–2000 mq/gün çatdırılır (furosemid, etakrin turşusu); – diareya yaradılır (sorbit ya ksilitin 75%-li 150 ml məhlulunu xəstə 1 saat ərzində daxilə qəbul edir). Diareya zamanı xəstə 3–4 l su itirir; – hemodiafi ltrasiya, yaxud izolə olunmuş ultrafi ltrasiya.
Fosfor-kalsium mübadiləsi pozğunluqlarını korreksiya etmək və renal osteodistrofi yanı (ikincili hiperparatireoz) aradan qaldırmaq üçün kalsium karbonat və başqa fosfat–birləşdirən preparatlar istifadə olunur. Bəzi hallarda, xüsusən kanalcıqların zədələnməsi ilə gedən xəstəliklərdə XBÇ-nin dializönü mərhələsində ikincili hiperparatireoz inkişaf edir. Vitamin D-nin aktiv forması (kalsitriol, alfakalsidol) istifadə olunur. Müalicə parathormonun qanda səviyyəsinin normaya nisbətən 3–4 dəfə artıq olduğu zaman başlanılır. Bu müalicə zamanı mütləq kalsium-fosfor hasilinə nəzarət edilir və parathormonun səviyyəsi yoxlanılır. D vitaminin aktiv preparatlarının nəzarətsiz istifadə olunması ürəyin və damarların kalsifi kasiyası qorxusu və başqa ağırlaşmaların yaranması təhlükəsini ortaya çıxarır. Hiperfosfatemiyanın aşağı salınması üçün (qanda fosforun səviyyəsi 5 mq%-dən çox olmamalıdır) pəhriz tədbirlərindən əlavə fosfatların bağırsaqdan sorulmasının qarşısını alan preparatlar (fosfat birləşdiriciləri) məs., kalsium karbonat 3–6 q/gün daxilə verilir. Hipokalsiyemiya və uremik hiperparatireozun profi laktikası üçün vitamin D preparatları (Kalsium D 3 nikomed, 22-oksakalsitriol, parikalsitol, falekalsitriol) istifadə olunur. Yüklə 2,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|