A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XII nömrə
Habelə mülki prosessual məcəlləsinin 150‐ci maddəsinin tələbinə uyğun olaraq, məhkəmə işə yeni
hallar üzrə yenidən baxarkən, ya öz təşəbbüsü ilə və ya maraqlı tərəfin vəsatəti əsasında Avropa
Məhkəməsinin qərarının tərcüməsinin təmin edilməsi barədə Səlahiyyətli nümayəndəyə müraciət
edə bilər.
Ona görə də, əgər maraqları pozulmuş şəxs tərəfindən milli məhkəmələrə işə yenidən baxılması ilə
bağlı müraciət olunarsa və bu müraciətdə Avropa Məhkəməsinin istinad olunan qərarının tərcüməsi
mövcud deyildirsə, milli məhkəmələr işə baxmaqdan imtina edə bilməz və işin baxışa hazırlandığı
vaxtda Səlahiyyətli nümayəndəyə tərcümənin təmin edilməsi barədə müraciət etməlidir.
Ümumiyyətlə isə, tərcümənin təmin edilməsi Səlahiyyətli nümayəndənin öhdəliyidir.
HAKİM AYAĞININ MASA ÜZƏRİNDƏ NƏ İŞİ VAR?!
Bu yaxınlarda Rusiya hüquq sistemində maraqlı bir
hal baş vermişdir. Belə ki, Beloqlinskiy Rayon
Məhkəməsindəki
hakim
vəzifəsindən
sosial
şəbəkələrdə “yüngül” fotolar paylaşdığına görə
uzaqlaşdırılan
59
yaşlı
sabiq
hakim
İrina
Parfyonovanın işi Krasnodar Əyalət Məhkəməsinə
çıxarılacaqdır. Hazırda Rostov əyaləti Vəkillər
palatasının vəkili olan bu xanım RF Cinayət
Məcəlləsinin 291.1.5‐ci maddəsi (xüsusilə külli
miqdarda rüşvət verməkdə vasitəçilik etdiyi üçün – 7 ilədək azadlıqdan məhrumetmə) üzrə təqsirli
bilinir.
Təhqiqat materiallarına əsasən, Parfyonova narkotik maddələrin qanunsuz dövriyyəsində təqsirli
bilinən müttəhimin müdafiəçisi olmuşdur. 05.05.2016‐cı il tarixdə o, icraatı aparan müstəntiqlərə
işi dayandırmaları üçün 2,5 milyon rubl rüşvət verməyi təqsirləndirilən şəxsə təklif etmişdir.
Müttəhim onun bu qədər vəsaiti olmadığını bildirdikdə vəkil məbləği 1,5 milyona endirmişdir.
Halbuki müstəntiqlərin hadisə barədə xəbərləri yox imiş. Məsələ ilə bağlı vəkil Federal Təhlükəsizlik
Xidməti tərəfindən həbs olunmuşdur.
Vəkilin vaxtilə hakimlik fəaliyyətinin dayandırılmasının başlıca səbəbi isə onun sosial şəbəkələrdə
hakim kürsüsündə şəkilini paylaşmasıdır. O, ayaqlarını masanın üzərinə qoymaqla şəkil çəkmiş və
onu sosial şəbəkədə yaymışdır. O, 10 ildən artıq idi ki, hakimlik edir və bundan əvvəl prokurorluq
orqanlarında çalışmışdır. Maraqlıdır ki, barəsində aparılan cinayət işinə vaxtilə Parfyonovanın
işlədiyi məhkəmədə baxılacaqdır.
59
60
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XII nömrə
“Sualınıza vəkil cavab versin!” rubrikası
*
Sual 1. Mənzil atam və anamın sağlığında atamın adına özəlləşdirilmişdir. Bir müddət sonra
anam vəfat etmişdir. Atam ikinci dəfə ailə qurmuşdur.
İkinci nikahdan uşağı olmamışdır. Biz isə iki bacıyıq.
Atam bu yaxında vəfat etmişdir. Mənzilin vərəsəlik
qaydasında bölüşdürülməsi zamanı atamın həyat
yoldaşı (belə desək, ögey anamızla) mübahisə
yaranmışdır. Belə ki, ögey anamız mənzilin yarısının
ona verilməli olmasını iddia edir. Onun mənzilin
yarısını istəməsi haqlıdırmı?
Cavab. Azəbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin
1133.1ci ("1133.1. Ölmüş şəxsin (miras qoyanın) əmlakı
başqa şəxslərə (vərəsələrə) qanun üzrə və ya vəsiyyət
üzrə və ya hər iki əsasla keçir.") və 1159.1.1‐ci ("Qanun
üzrə vərəsəlik zamanı birinci növbədə—ölənin uşaqları,
miras qoyanın ölümündən sonra doğulmuş uşaq, arvad
(ər), valideynlər (övladlığa götürənlər) bərabər pay hüquqlu vərəsələr sayılırlar.") maddələrinin
tələbinə müvafiq olaraq, atanızdan miras qalmış əmlak qanun üzrə vərəsəlik qaydasında hər
üçünüzün (Siz, bacınız və ögey ananız) arasında bərabər paylar şəklində (hər birinizə
1/3 pay olmaqla) bölüşdürülməlidir. Başqa sözlə, ögey ananız miras əmlakın yarısını tələb etməkdə
haqlı deyildir.
Sual 2. Mənzilimi qardaşımın götürdüyü kreditə görə ipoteka qoymuşdum. Qardaşım vəfat
etmişdir. Qardaşımın yeganə vərəsəsi arvadıdır və buna görə də qardaşımın adına olan
avtomobili öz adına keçirmişdir. Bununla belə, qardaşımın arvadı bankın borcunu ödəmir.
Bank isə borcu mənim mənzilim hesabına bağlamaq istəyir. Qardaşımın ölümü şəraitin
əhəmiyyətli dəyişməsi kimi qiymətləndirilə bilərmi? Bu halda, ipoteka müqaviləsi də ləğv
edilməli deyilmi? Çünki mən qardaşıma görə mənzilimi ipoteka qoymuşdum.
Cavab. Şəraitin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişməsi ilə əlaqədar müqavilənin dəyişdirilməsi və ləğv
edilməsi ilə bağlı qaydalar Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin (bundan sonra MM)
422‐424‐cü maddələrində nəzərdə tutulmuşdur. MM‐in 422‐ci maddəsi çərçivəsində müqavilənin
ləğv edilə bilməsi üçün konkret olaraq aşağıdakı şərtlər mövcud olmalıdır: 1. Müqavilə bağlanan
zaman tərəflərin nəzərə almadığı və əvvəlcədən görülməsi mümkün olmayan bir hal meydana
çıxmalıdır (m. 422.1). Bu hala müharibə başlaması, səfərbərlik elan edilməsi, ölkənin hər yerini
əhatə edən qeyri‐qanuni tətillər, təbii fəlakətlər və sairəni nümunə göstərmək mümkündür; 2.
Yeni hal (şərait) borcludan asılı olmayan (qaynaqlanmayan) bir səbəblə meydana çıxmalıdır. Başqa
sözlə, sözügedən hal obyektiv və ümumi xarakter daşımalıdır. Borclu öz təqsirli davranışı
nəticəsində öhdəliyi icra edə bilməzsə, onda MM‐in 422‐ci maddəsinə əsaslana bilməz. 3. Meydana
çıxmış yeni hal (şərait), müqavilənin bağlanması zamanı mövcud olmuş faktları elə dəyişməlidir
ki, yeni şərtlərdə öhdəliyin icrasının borcludan tələb edilməsi vicdanlılıq və ədalət prinsiplərinə
zidd olsun (m. 422.2.2 və 422.2.3). 4. Borclu müqavilənin yeni şəraitə uyğunlaşdırılmasını və ya
ləğvini tələb etməlidir (m. 422.2). 5. Öhdəliklər icra edilməmiş olmalıdır (m. 422.1). Başqa sözlə,
öhdəlik icra edilmişsə, onda müqavilənin ləğvinin tələb edilməsi mümkün deyildir. Çünki icra,
öhdəlik və müqavilənin ortadan qaldırılması nəticəsini doğurur (m. 528: “Öhdəliyə onun
kreditorun xeyrinə lazımınca icrası (icra) nəticəsində xitam verilir”).
61
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XII nömrə
Bu mənada ortadan qalxmış öhdəlik və müqavilənin dəyişən şəraitə uyğunlaşdırılması (dəyişdirmə
və ya ləğv) mümkün deyildir.
Sizin qeyd etdiyiniz halda şəraitin əhəmiyyətli dəyişməsindən söhbət gedə bilməz. Başqa sözlə,
kredit müqaviləsi üzrə borclunun vəfatının şəraitin əhəmiyyətli dəyişməsi ilə heç bir əlaqəsi
yoxdur. Burada sadəcə olaraq, öhdəliyin borclu tərəfində universal hüquq varisliyinə söykənən
dəyişiklik olmuşdur. Kredit borcu miras passivi kimi qardaşınızın arvadına keçmişdir, yəni bankla
bağlanmış kredit müqaviləsinin tərəfi (borc alan) kimi o, miras qoyanı/ərini əvəz etmişdir (MM,
m. 1133.1, 1151.1).
Bu hal, Sizinlə bank arasında bağlanmış ipoteka müqaviləsinə xitam verilməsi üçün əsas deyildir.
Belə ki, 522.1‐ci maddəsinə görə, kreditor ilə müqaviləyə əsasən öhdəlik üçüncü şəxsə verilə bilər;
bunun nəticəsində o, əvvəlki borclunu əvəz edir. MM‐in 525‐ci maddəsinə görə, tələb üçün verilmiş
zaminlik və girov hüququ öhdəliyin verilməsi nəticəsində ləğv edilir. Əgər tələb üçün ipoteka
mövcuddursa, kreditorun ipotekadan etiraz etdiyi zaman baş verən eyni nəticələr baş verir. Əgər
zamin və ya öhdəliyin verildiyi məqamda yüklü əşyanın mənsub olduğu şəxs razılıq verərlərsə,
bu göstərişlər tətbiq edilmir. Bu mənada, kredit müqaviləsi üzrə əvvəlki borclunu (qardaşınızı)
yeni borclunun (yəni arvadının) əvəzləməsi hər hansı iradi (müqavilə) deyil, qanuni (universal
hüquq varisliyi) əsasa söykəndiyindən ipoteka müqaviləsinin ləğvi üçün əsas mövcud deyildir.
Sual 3. Məlum olduğu kimi, hazırda ölkəmizdə dövlət və ictimai mənzil fondu evlərində yaşayış
sahəsindən istifadə haqqı (mənzil haqqı) və mənzil‐kommunal xidmətlərə görə ödənilməli
olan ödənişlərin məbləği NK‐nin 10.03.2000‐ci il tarixli 40 saylı Qərarı və Tarif Şurası
tərəfindən müəyyən edilmişdir.
Lakin son illər, xüsusilə Bakı şəhərində tikilmiş çoxmənzilli yüksəkmərtəbəli yaşayış evləri
sahibkarların yaratdığı müxtəlif MTK‐i tərəfindən inşa edilərək vətəndaşlara satılır. Həmin
tikilən evlərin mülkiyyətçiləri – MTK‐i mənzilləri almış vətəndaşlara ödənilməli olan aylıq
mənzil haqqını öz istədikləri kimi müxtəlif məbləğdə (20 manatdan 100 manatadək) müəyyən
edirlər. Hətta istismara dövlət komissiyası tərəfindən qəbul edilmiş binalarda da.
Bu mövcud halla əlaqədar bilmək istərdim: tikintisi başa çatmış və istismara dövlət qəbulu
Aktı olan, dövlət mənzil fonduna daxil edilmiş yeni tikili yaşayış binalarındakı mənzillərə
qeyd olunan NK‐nin 40 saylı Qərarı və Tarif Şurasının müəyyən etdikləri ödəniş dərəcələri
şamil olunmamalıdırmı? Dövlət tərəfindən müəyyən olunmuş tariflərdən fərqli (artıq)
məbləğdə mənzil haqqı alınması qanunidirmi?
Həmçinin bir qayda olaraq bu binaların altında mənzil sahiblərinin maşınlarını saxlamaq
üçün qarajlar tikilir və sonradan onlar ayrılıqda mənzil alanlara əlavə dəyərə satılır. Bu hal
qanunidirmi: yoxsa qaraj mənzillə vahid tam yaradaraq onun tərkibinə daxil olan bir hissəsi
kimi bir əmlak hesab edilməlidir?
Cavab. Azərbaycan Respublikası Mənzil Məcəlləsi (bndan sonra ‐ "Məcəllə") yaşayış sahəsinin
mülkiyyətçisinin yaşayış sahəsinə mülkiyyət hüququ əmələ gəldiyi andan yaşayış sahəsinə görə
haqqın ödəmək vəzifəsi daşıdığını təsbit edir (m. 135.2.4). Çoxmənzilli binanın yaşayış sahəsinin
mülkiyyətçisinin yaşayış sahəsinə görə ödəməli haqq dedikdə isə, çoxmənzilli binanın idarə
edilməsi, ümumi əmlakının saxlanması, cari və əsaslı təmiri üzrə xidmət və işlərə görə ödənilən
haqqın daxil olduğu yaşayış sahəsinin saxlanması və təmirinə görə haqq nəzərdə tutulur (m.
136.2.1). Həmin haqqın miqdarı və ödənilmə qaydası ilə bağlı münasibətləri tənzimləyən
göstərişlər "Məcəllə"nin digər maddələrində öz əksini tapmışdır (m. 136.3, 137.4, 137.5, 137.7,
138.5 və s.). Qeyd edilməlidir ki, ilk növbədə, çoxmənzilli binanın yaşayış sahəsinin mülkiyyətçiləri
binanın idarə edilməsinin üsulu ilə bağlı razılığa gəlməli (m.141.1), bundan sonra, yaşayış sahəsinə
görə haqqın miqdarı və ödənilmə qaydası müəyyənləşdirilməlidir. Məsələn, əgər mülkiyyətçilər
mənzil mülkiyyətçiləri müştərək cəmiyyəti yaratmışlarsa, onda yaşayış sahəsinə görə haqları
mənzil mülkiyyətçiləri müştərək cəmiyyətinin idarəetmə orqanı tərəfindən müəyyənləşdirilmiş
62
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XII nömrə
miqdarda və qaydada ödəyirlər (m. 137.4, 138.5.). Əgər çoxmənzilli bina bilavasitə mülkiyyətçilər
tərəfindən idarə olunursa, onda çoxmənzilli binanın yaşayış sahələrinin mülkiyyətçiləri yaşayış
sahəsinə və kommunal xidmətlərə görə haqları müvafiq fəaliyyət növlərini həyata keçirən şəxslərlə
bağlanılan müqavilələrə uyğun olaraq ödəyirlər (m. 137.7).
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin “Azərbaycan Respublikasında dövlət və ictimai
mənzil fondu evlərində yaşayış sahəsindən istifadə haqqı (mənzil haqqı) və
mənzil‐kommunal xidmətlərinə görə tariflərin təsdiq edilməsi haqqında” 2000‐ci il 10 mart tarixli
40 nömrəli Qərarı ilə bağlı iki önəmli məqamı nəzərə almaq lazımdır: 1. Qərar əsasən dövlət və
ictimai mənzil fondu evlərində yaşayış sahəsindən istifadə haqqı (mənzil haqqı) və mənzil‐
kommunal xidmətlərinə görə tariflərin müəyyənləşdirilməsinə yönəlib. Qərar qəbul olunan tarixdə
qüvvədə olmuş 1982‐ci il Azərbaycan Respublikası Mənzil Məcəlləsi ictimai mənzil fondu dedikdə,
kolxozlara və başqa kooperativ təşkilatlarına, onların birliklərinə, həmkarlar ittifaqı təşkilatlarına
və digər ictimai təşkilatlara məxsus yaşayış evləri və başqa tikililərdəki yaşayış sahələrini nəzərdə
tuturdu (m. 4.) Hazırda qüvvədə olan Mənzil Məcəlləsi isə mülkiyyət formasına görə, 3 növ mənzil
fondunu nəzərdə tutur: özəl, dövlət və bələdiyyə. 2. Dövlət mənzil‐istismar və təmir‐tikinti
təşkilatları özəlləşdirilmiş mənzillərin (evlərin) mülkiyyətçiləri (mülkiyyətçilərin şirkətləri, digər
birlikləri) ilə yalnız müqavilə əsasında bu evlərə (mənzillərə) xidmət göstərə bilərlər.
Bu mənada, Qərarla müəyyənləşdirilmiş tariflərin yeni tikili yaşayış binalarındakı mənzillərə
birbaşa şamil olunmasını demək mümkün deyildir.
Qarajın mənzillə vahid tam yaradaraq onun tərkibinə daxil olmasını isə demək mümkün deyildir.
Belə ki, "Məcəllə"nin 13.3‐cü maddəsinə görə, bir və ya bir neçə otaqdan, habelə yaşama ilə
əlaqədar məişət və digər ehtiyacların ödənilməsi üçün nəzərdə tutulmuş yardımçı sahələrdən
ibarət, çoxmənzilli binanın ümumi istifadədə olan sahələrinə birbaşa daxil olmaq imkanını təmin
edən strukturca ayrıca sahəsi mənzil hesab edilir. Təcrübədə, qarajlarla bağlı məsələlər tərəflər
arasında bağlanmış müqavilələrlə tənzimlənir.
Sual 4. Mağazadan hissə‐hissə ödəmək şərtilə mobil telefon almışam. Müqavilədə yazılıb ki,
pulu tam ödəyənədək telefon mağazaya məxsus olacaq, yalnız tam ödəniş edildikdən sonra
mənim mülkiyyətimə keçəcək. Bu barədə şərt qanunidirmi? Mən telefonu başqa adama sata
bilərəm?
Cavab. Ümumi qaydaya görə, daşınar əşyaya mülkiyyət hüququ alıcıya əşyanın alıcının sahibliyinə
verilməsi anından keçir (Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, m. 181.1). Lakin qanunverici
müqavilə tərəflərinə imkan verir ki, bağladıqları alqı‐satqı müqaviləsində fərqli qayda nəzərdə
tutsunlar (Həmin Məcəllə, m. 606.1). Sizin tərəf olduğunuz müqavilədə də belə bir şərt ‐ mülkiyyət
hüququnun saxlanması haqqında qeyd‐şərt təsbit edilib. Bu o deməkdir ki, Siz telefonun qiymətini
tam ödəməyənədək, telefon satıcının mülkiyyətində qalmaqda davam edəcəkdir. Eyni zamanda,
nəzərə almalısınız ki, telefon Sizin mülkiyyətinizə keçənədək onu sata bilməzsiniz (Adı çəkilən
Məcəllə, m. 606.4).
Sual 5. Çıxarışı olmayan mənzilin sahibi alqı‐satqı zamanı, konkret desək, öz mənzilini
satarkən MTK‐ya, binanı tikən şirkətin nümayəndəsinə hansısa məbləğdə pul ödəməlidirmi?
Bəzən mənzil satan şəxsdən sənədləşmə zamanı heç bir qəbz vermədən, akt bağlamadan
müəyyən məbləğdə ‐ 1000‐3000 min manat həcmində pul tələb olunur. Belə hallara yol
verilməməsi üçün hansı təşkilata müraciət olunmalıdır? Ümumiyyətlə, mənzil satan niyə pul
verməlidir?
Cavab. İlk növbədə qeyd edilməlidir ki, sözügedən problem mənzilin daşınmaz əmlak kimi dövlət
reyestrində qeydə alınmamasından qaynaqlanır. Qanunvericiliyin tələbinə görə, mülkiyyət hüququ
63
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XII nömrə
və daşınmaz əmlaka digər hüquqlar, bu hüquqların məhdudlaşdırılması, əmələ gəlməsi, başqasına
keçməsi və xitamı dövlət qeydiyyatına alınmalıdır (Mülki Məcəllə, m. 139.1). Eyni zamanda, qanun
tələb edir ki, daşınmaz əmlakın dövlət reyestri obyektlərinə dair sərəncam verilməsi haqqında
müqavilələr notariat qaydasında təsdiqlənsin (Mülki Məcəllə, m. 144.1.). Əgər daşınmaz əmlak
dövlət reyestrində qeydə alınmayıbsa, onun barəsində müqavilələrin notariat qaydasında
təsdiqlənməsinə yol verilmir və bu cür əmlak barəsində bağlanmış müqavilələr etibarsız sayılır
(Mülki Məcəllə, m. 146.3.).
Təcrübədə tikinti şirkətləri dövlət reyestrində qeydə alınmamış mənzillərin "alqı‐satqı"sını
"özünəməxsus" şəkildə həyata keçirirlər. Belə ki, mənzilini satmaq istəyən şəxsdən notarial təsdiqli
ərizə (mənzilin ikinci/yeni alıcının adına keçirilməsinə etiraz etməməsinə dair) alır və mənzilə
dair yeni alıcı ilə şirkət arasında yeni sadə yazılı müqavilə bağlayırlar. Əslində isə, ikinci alıcıya
mənzili satan şirkət deyil, məhz birinci alıcıdır. Bu səbəbdən də yeni sənədləşmə üçün əlavə pulun
ödənilməsi tələb edilir. Bir sıra hallarda, belə bir sənədləşmənin aparılacağı halda pulun
ödəniləcəyi müqavilədə də ayrıca göstərilir. Lakin qeyd edilməlidir ki, belə bir pulun ödənilməsinin
tələb edilməsinin mümkünlüyünə dair göstəriş qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamışdır. Bu da
təbiidir, çünki daşınmaz əmlaka dair sərəncam vermək (satmaq, bağışlamaq, icarəyə vermək və
s.) hüququ həmin əmlakın daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində ərazilər üzrə qeydiyyatı tarixindən
əmələ gəlir (Mülki Məcəllə, m. 146.2). Bu mənada mənzil daşınmaz əmlak kimi qeydiyyata alınmış
olsaydı, tikinti şirkətinə ehtiyac olmayacaqdı və şəxs öz mənzilini notariat qaydasında müqavilə
bağlamaqla özgəninkiləşdirə bilərdi. Tikinti şirkətlərinin belə bir tələblərinə qarşı şəxs öz
hüquqlarının müdafiəsi üçün məhkəməyə müraciət etmək hüququna malikdir.
Sual 6. 5 mərtəbəli (vəya digər) çoxmənzilli binaları alıb sakinlərə yeni tikilmiş və ya tikiləcək
binalarda mənzil veriləcəyini söyləyirlər. Hər mənzilə sahəsinə əvvəlkindən 10% da əlavə
ediləcəyi bildirilir. Bu, qanunvericilildə necə nəzərdə tutulub və necə nizamlanır? Əgər mənzil
özəlləşdirilməyibsə, orada qeydiyyatda olan ailənin say tərkibi yeni mənzil verilərkən nəzərə
alınmalıdırmı? Ümumiyyətlə, bu əməliyyatlar, tərəflər arasındakı hüquqi münasibətlər
zamanı mənzilin özəlləşdirlməsi ilə, özləlləşdirilməməsi, çıxarışının olmaması arasında nə
fərq var? Əgər bir ailə 5 nəfərdən ibarətdirsə və onlar bir otaqlı (könhə standart ölçülü)
məzildə qeydiyyatdadırlarsa, mənzil də özəlləşdirlməyibsə bu ailənin (insanların) mənzil
genişləndirmə hüququ nəzərə alınır və ya alınmalıdırmı?
Cavab. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin “Bakı şəhərinin Suraxanı, Nəsimi, Xətai,
Nərimanov, Nizami, Yasamal, Səbail, Pirallahı, Xəzər rayonlarının sosial‐iqtisadi inkişafının
sürətləndirilməsinə dair əlavə tədbirlər barədə” 2016‐cı il 25 fevral tarixli 86 nömrəli Qərarına
əsasən, Bakı şəhəri üzrə Suraxanı, Nəsimi, Xətai, Nərimanov, Nizami, Yasamal, Səbail, Pirallahı və
Xəzər rayon icra hakimiyyətlərinə 5 il müddətinə tapşırılmışdır ki, qanunvericiliyin tələblərinə
uyğun olaraq qəzalı vəziyyətdə olan binaları sökərək, onların yerində yeni yaşayış binası tikməyi
öhdəsinə götürən tikinti şirkətlərinə yeni yaşayış binası tikilənədək bu binalardan köçürülən
sakinlərin müvəqqəti olaraq kirayə edilmiş mənzillərdə yerləşdirilməsi üçün lazımi maliyyə
vəsaitinin ödənilməsini və həmin sakinlərə sökülmüş tikililərin yerində yeni tikiləcək yaşayış
binasında müvafiq mənzillərin ayrılmasını təmin etsinlər (1.3‐cü bənd). Təcrübədə yerli icra
hakimiyyətləri bununla bağlı sərəncam qəbul edir və tikintini həyata keçirəcək tikinti şirkəti ilə
müqavilə bağlayırlar. Eyni zamanda, tikinti şirkəti də köçürüləcək şəxslərlə (vətəndaşlarla)
müqavilə bağlayaraq öz aralarındakı münasibətləri tənzimləyirlər. Sözügedən Qərarda əlavə 10
faiz sahənin verilməsi ilə bağlı göstəriş nəzərdə tutulmayıb. Bununla belə, təcrübədə 10‐20 faiz
əlavə sahənin verilməsi halına rast gəlinir. Tikinti şirkəti ilə bağlanacaq müqavilədə şəxs
(vətəndaş) bu şərtin göstərilməsini tələb edə bilər.
Söküləcək binada mənzildə qeydiyyatda olan şəxslərin ailə tərkibinin nəzərə alınmalı olması adı
çəkilən 86 nömrəli Qərarda öz əksini tapmayıb. Nazirlər Kabineti Qərarın 1.3‐cü bəndində
64
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XII nömrə
“müvafiq mənzillərin ayrılması” ifadəsini göstərməklə kifayətlənmişdir. Bu ifadənin əvvəlki
(sökülən) və yeni (inşa edilən) mənzillərin sahələrinin eyni olmasını ifadə etdiyini demək
mümkündür. Bir sözlə, qeydiyyatda olan şəxslərin sayı əhəmiyyət kəsb etmir.
Şəxs özəlləşdirilməmiş mənzilin mülkiyyətçisi deyil, kirayəçisidir, mülkiyyətçi isə, dövlətdir. Şəxs
mənzili özəlləşdirdiyi təqdirdə, onun mülkiyyətçisinə çevrilir. Mənzil Məcəlləsi mülkiyyət və sosial
kirayə müqaviləsi əsasında istifadə edilən mənzillərin (binaların) yenidən qurulması ilə bağlı
münasibətləri fərqli şəkildə tənzimləyir. Burada qısa şəkildə onu qeyd edə bilərik ki, köhnə
binaların sökülməsi və yeni mənzillərin inşa edilməsində məqsəd mənzil fondunun yenilənməsi,
sakinlərin mənzil‐məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması olduğundan sakinlərin hüquqları mənzildən
mülkiyyətçi və ya kirayəçi kimi istifadə etmələrindən asılı olmayaraq, qorunmalıdır.
* Rubrikada təqdim olunan sualların cavabları Vəkillər Kollegiyasının üzvü Dünyamin
Novruzov tərəfindən tərtib olunmuşdur.
Dostları ilə paylaş: |