Geofizika fanidan mustaqil ish

RIXTER SHKALASI BOYICHA ZILZILALAR TASNIFI T.r.MagnitudaZilzila turi 1.0 dan 4,3 gachaEngil 2.4,4 dan 4,8 gachaMotadil 3.4,9 dan 6,2 gachaOrta 4.6,3 dan 7,3 gachaKuchli 5.7,4 dan 8,9 gachaKatastrofik

RIXTER SHKALASI BOYICHA ZILZILALAR TASNIFI T.r.MagnitudaZilzila turi 1.0 dan 4,3 gachaEngil 2.4,4 dan 4,8 gachaMotadil 3.4,9 dan 6,2 gachaOrta 4.6,3 dan 7,3 gachaKuchli 5.7,4 dan 8,9 gachaKatastrofik

Jadvalda magnituda ortib borishi bilan ochoq uzunligining va ochoq kengligining ozgarishi keltirilgan Magnituda Ochoq uzunligi, km Ochoq kengligi, km 5,0116 6, , , ,020050

• Seysmik jadallikni baholashda Ozbekistonda va boshqa kopchilik mamlakatlarda Medvedev-Shponxoyer-Karnik (MSK-64) tomonidan tuzilgan 12 balli shkala qollaniladi. Bu shkala oddiy (zilzilabardoshligini oshirish uchun konstruksiyalari kuchaytirilmagan) inshootlar uchun taluqli. Bu shkaladan tashqari yana AQSHda 12 balli Merkalli shkalasi, Yaponiyada 9 balli YAMA (Yapon meteorologik agentligi) shkalalari qollaniladi. Rixter shkalasi seysmik energiyaning olchov birligiga asoslangan bolib, zilzila gipotsentrida seysmik tolqin sifatida tarqaluvchi energiya kuchini olchaydi. Olchov birligi qilib magnituda qabul qilingan. Rixter shkalasi boyicha magnituda 4,0-4,95,0-5,96,0-6,97,0-7,98,0-8,9 MSK-64 shkala buyicha kuchlanish 1V-VV1-VIIVIII-IX1X-XX1-XII Seysmik shkalalarning taqqoslanishi

Grizontal tabranishlarni qayd etuvchi seysmograf. Vertikal tabranishlarni qayd etuvchi seysmograf

Grizontal tabranishlarni qayd etuvchi seysmograf. Vertikal tabranishlarni qayd etuvchi seysmograf

Yer shari yuzasida seysmik mintaqalarning joylashishi

• Zilzila sodir bolishi vaqtini prognoz qilish eng murakkab va yaqin orada hal bolishi qiyin masala. Buning asosiy sabablari quyidagicha Zilzilaning mukammal nazariyasi bugungi kunda ishlab chiqilmagan; 2. Zilzilalarning asosan katta chuqurliklarda roy berishi va shu sababli ularni togridan togri turli asboblar yordamida kuzatib yoki olchab bolmasligida; Zilzilalar bilan ilmiy tajribalar otkazish mumkin emas, chunki har bir seysmik xodisa oziga xosligi bilan ajralib turadi; Zilzila natijasida hosil bolgan yoriqlarni kompyuterda yoki laboratoriyada modellashtirish ishlari boshlangich bosqichda, bulardan olingan natijalarni real tabiiy zilzilalarga tadbiq etish mumkinligi noaniq; Zilzila sodir bolishi favqulodda tasodifiy xodisa, uning bu tabiatidan qancha kop zilzilalar organilayotgan bolsa ham aniq bir mezoni topilmayotir.