Genealoji TƏHLİLİ (Azərbaycan tatlarının dilinin materialları əsasında)

132
Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Əkey -  nə vaxtdan
Əkebike -  haçandan-haçana, əkə-bükə 
Əki -  kimdən Əkin -
əkin Əkinçigəri -  
əkinçilik Əkiz -  ekiz 
Əqrənom -  aqronom 
Əqrənomgəri -  aqronomluq 
Əlbəöü -  duza qoyulmuş alça 
Əlçə -  alça 
Əlig -  dişi keçi, əlik 
Ələffürüş -  alaf,  ot satan 
Əli -  alça
Əlləşmiş biran -  əlləşmək 
Əlmənkin -  mənimki 
Əlmukin -  bizimki 
Əloc -  əlac Əloqə 
-  əlaqə Əlovə -  
əlavə Əlşumkin -  
sizinki
Əlşunkin -  onlarınkı 
Əlün -  alçalı 
Əm -  da, də (bağl.)
Əməyəruz -  əməkgünü 
Əmru -  armud 
Əmrudor -  armud ağajı 
Ənbis -  qalaq 
Əncirə -  doğranmış 
Əncirən -  doğramaq 
Əng -  arı 
Əngdor -  arıçı

---

133
Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Əngəbuy -  nanəyəoxşar bal iyi verən mədəni bitki növü
Əngdori -  arıçılıq
Əngil -  düyün
Ənginə -  qax
Əngişt -  barmaq
Əngiştənə -  üzük
Əngiştərin -  üzük
Əngülbənd -  boğça
Əngür -  üzüm
Əngürdor -  üzümçü
Ənor -  nar
Əntiqəçi -  köhnə şeylər satan 
Əntüin -  sənin,  səninki 
Əpilkə -  yonqar 
Ərəbə -  araba Ərəbəçi -  
arabaçı Ərəbəçigəri -  
arabaçılıq Ərəbi -  
ərəbcə
Ərx -  arx Əngaz -  
çənə Ərkuhun -  
ərköyün Ərsçüm -  
göz yaşı Ərsi -  toy 
Ərsixanə -  toyxana 
Ərsivər -  toy sahibi
Ərsi zərə soxtan -  toy çaldırmaq, toy eləmək 
Ərş -  nalə
Ərş tik birə -  naləsi göyə yüksəlmək 
Əs -  at
Əs-əs -  at-at (oyun adı)
Əsər -  yuxarıdan; başdan,  əvvəldən

---

134
Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Əsi birən -  darıxmaq; əsəbiləşmək 
Əskeş -  araba hissəsi 
Əssəl -  bal
Əssəli -  yonca növü adı 
Əssüvar -  süvari 
Əsyou -  dəyirman
Əşrəfi -  beşlik qızıl; qızıl pul, (keçmişdə istifadə olunan  qadın 
ziynət əşyası)
Ətir -  ətir 
Ətrof -  ətraf 
Ətrofli -  ətraflı
Əttuq -  ətlik dövlətə təhvil verilən ət planı; kəsilmək
üçün bəslənən heyvan
Əvərsi -  ardıc
Əvərsin -  şam ağacı
Əvəzi -  əvəzləyici
Əvom -  avam
Əvomi -  avamlıq
Əvomgəri -  avamçılıq
Əvvəli -  əvvəlcə
Əvvəlin -  əvvəlki
Əvvəlminci -  əvvəlinci
Əyəkqobi -  ayaqqabı
Əzob kəşiran -  əzab  çəkmək
Əzunsəri -  o başdan
Əzobkeş -  əzabkeş
F
Farsi -  farsca 
Fatir -  fətir
Fəhmistan -  başa düşmək

---

135
Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Fəqir -  fağır
Fərq soxtan -  fərqlənmək
Fəryad əngəstən -  qışqırmaq, ağlamaq, tərk etmək
Fibərdan -  udmaq
Fibərdə -  udulmuş
Fibərdə soxtan -  uddurtmaq
Fiçərundan -  dağıtmaq, talan etmək
Fidoştan -  işlətmək
Fikordan -  səpmək
Firəh -  geniş
Firəhədüş -  enlikürək
Firəhəsifət -  enlisifət
Firəhi -  genişlik
Firəh biran -  genişlənmək
Firə birə -  genişlənmiş
Firmoran -  düşmək, enmək
Firmöyüstan -  buyurmaq
Firmundan -  aldatmaq
Firsora biran -  göndərilmək
Firsoran -  göndərmək
Firuzə -  firuzə
Fisöyüstan -  sürtmək
Fıçarıstan -  yıxılmaq
Fınduğ -  fındıq
Fınduğavini -  fındıqburun
Fınduqxori -  yer fındığı Fırağıstan -
batmaq,  sancılmaq Furoun -
toxuculuq dəzgahının detalı Furuxta
birə -  satılmış
Furuxtagor -  satan
Furuxtan -  satmaq

---

136
Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Furuxta soxtan -  satdırmaq 
Furuxtəni -  satılmalı 
Futolı -  əvəlik 
Füdərən -  söymək 
Fülfül -  acı bibər
G
Gal  şəndən -  əmr etmək 
Gedə -  oğlan 
Gedişgəri -  gedişat 
Gezinə -  gicintkan 
Gədək -  camış balası, balaq 
Gəmzə -  təzək 
Gəndim -  buğda 
Gəndimi -  buğdaşəkilli naxış 
Gərdan -  boyun 
Gərm -  isti
Gərməgiyo -  mədə qurdunu tökmək üçün ot növü 
Gərmi -  istilik 
Gəştə -  gəzmiş
Gəvənd-gəngiz -  ot əvəzinə heyvana verilən kol növü; gəzən 
Gih -  arpa 
Gic -  gic
Gic raftan -  gicəllənmək 
Gıl -  gil
Gilidəsoz -  buz  hazırlayan
Gilkan -  gorqazan (ölünü dəfn edənlər üçün verilən ehsan)
Gikəştəngum -  keçəndən sonra
Giləngüri -  şəkər qatılmış qızılgül
Gilimi -  palazşəkilli toxuma üsulu; kilimi
Gimistan -  tərpənmək

---

137
Gülsüm Hüseynova. Tat dili leksik fondunun genealoji təhlili
Gində -  yoğun,  qalın 
Girdə -  böyrək 
Gird -  yumru 
Girestan -  ağlamaq 
Gireyundan -  ağlatmaq 
Girərunda -  keçirilmiş 
Girərundan -  keçirmək 
Girərunda soxtan -  keçirtdirmək 
Girəstə/girəşdə -  keçmiş 
Girg -  canavar, qurd 
Girgirə -  göyərçin 
Giriftan -  tutmaq 
Giriftə biran -  tutulmaq 
Girvənkə -  girvənkə (400 qr.)
Giryə -  ağlama 
Giryəsoz -  ağlağan
Gisnə -  ac:  müq.et:  azərb.  dial. güşnə «acgöz» 
Givozən -  otu təmizləmək üçün iti alət 
Giyozən -  oraq 
Goçun -  gavahın 
Gof -  söz
Gom -  qaynaq növü (misg.)
Gö -  yer
Gödüş -  iki  qulplu sərnic (misg)
Gög -  göy
Göndərbənd -  araba ləvazimatı
Göydun -  tövlə
Günə -  yanaq
Guruni -  ağırlıq
Guşək -  qulaqcıq
Guş vakardən -  qulaq asmaq

---