FiZİk tedavi ve rehabiLİtasyon kliNİĞİ Şef: Dr. M. Hayri ÖZGÜzel postür analiZİnde symmetrigraf ile orthoröntgenogram sonuçlarinin değerlendiRİlmesi

Postür, psişik durumdan da etkilenir. Hatta postür psişik durumun somatizasyonu olarak 

düşünülebilir. Hissettiğimiz biçimde ayakta durur ya da hareket ederiz. Postürümüz ya da 

davranışlarımız, o  anki  içdünyamızı  yansıtır.  Başka bir yorumla  postür tüm  yönleriyle 

vücudun dilidir.

Postüral incelemede ayakta durma, oturma, çalışma ve yürüme dikkate alınmalıdır. Bu 

durumlar ekstremitelerin fonksiyonlarını etkiler ve duygu durumunu yansıtır. Öğrenilmiş 

nöromüsküler   mekanizmalar   duygulardan   olumlu   ya   da   olumsuz   etkilendiklerinden   bu 

değişiklikler postürde kendini gösterir (1, 25).

2.2.2. İyi Postür (Standart Postür)

Fizyolojik   ve   biyomekanik   yönden   iyi   postür,   minimum   çaba   ile   vücutta   maksimum 

yeterliliği   sağlayan   duruştur.   Ayrıca   vücudun   görünüşü   güzel,   duruş   ve   dengesi   iyi, 

eklemler üzerindeki zorlanması az, organların yeterli ve düzgün çalışabilmelerini sağlayan, 

kişinin kendisini yormadan gevşek olarak aldığı postür olarak da tanımlanabilir.

Postür, kişinin vücut tipine, ırk, milliyet, zamanın modası, cinsiyet, meslek ve uğraşıya 

göre  değişiklik  gösterir.  Postürün elde edilmesi, ayarlanması  ve devam  ettirilmesi  için 

gerekli mekanizmalar sağlam olduğu sürece, standart postür sağlanabilir.

Kişinin psikolojik durumunun iyi olması, iyi hijyen şartları, normal uyku, iyi beslenme, 

mümkün   olduğunca   açık   ve   temiz   havada   egzersizler   yapma,   kasların   ve   postüral 

reflekslerin   gelişimine   etki   eden   temel   faktörlerdir.   Emosyonel   durumun   bütün   sinir 

sistemine etkisi vardır. Bu durum, kişinin postüründe de kendini gösterir. Sevinç, mutluluk, 

kendinden   emin   olma   gibi   duygular   stimulan   olup,   aktif   canlı   bir   postür   yaratırlar   ve 

ekstansiyon pozisyonu hakim olur. Keder, sıkıntı gibi durumlarda ise, fleksiyon pozisyonu 

hakim   olmakla   birlikte,   mental   yaşantı   ile   fiziksel   durum   arasındaki   ilgi   kesin   olarak 

bilinmemektedir.

İdeal standart postürden, vücudun maksimum yeterlilikte kullanımı, stres ve incinmelerin 

mümkün   olduğunca   minimum   düzeyde   tutulması   anlaşılmaktadır.   Standart   postürde, 

vertebralar, kostalar normal eğriliklerinde ve açılarında, alt ekstremite kemikleri ise, ağırlık 

taşımada   ideal   bir   duruş   ve   düzgünlükte   olmalıdır.   Pelvisin   nötral   pozisyonu; 

ekstremitelerin, gövdenin, abdomenin iyi duruşu ve düzgünlüğüne yardım eder. Ayrıca, 

24

---

göğüs   kafesi   ve   üst   sırtın   pozisyonu,   solunum   organlarının   optimal   fonksiyonda 

çalışmasında önemli rol oynar. Başın dik pozisyonu da boyun kaslarına binen streslerin 

minimum düzeyde kalmasını sağlar (26).

Erişkin   postürü   uzayda   minimal   aktivite   ile   vücut   pozisyonunu   koruyabilecek   şekilde 

planlanmıştır   ve   vücut   dokularına   yüklenen   antigravite   streslerini   minimuma 

indirgeyebilmektedir.   Vücuda   dışarıdan   uygulanan   güçler   vücudun   gravite   eksenini 

etkileyerek   postüral   deviasyona   yol   açabilirler.   Nötral   postürün   gravite   ekseninden 

sapmasının habitüel olması durumunda ise bel ağrısı oluşma riski artmaktadır. Özellikle 

vücudun posterioruna yüklenen ağırlıklar vücudun ağırlık merkezini değiştirerek postürü 

bozabilmektedir.  Yetişkinlerde  kas-iskelet  sisteminin  yüke  verdiği  cevap  bilinmektedir, 

ancak   yapılan  birçok  çalışmaya  rağmen   adölesan  çağda  yüklenme-postür   ve   bel   ağrısı 

ilişkisi   tam   olarak   gösterilememiştir.   Bu   nedenle   adölesan   ve   erişkinlerin   omurganın 

posterioruna yüklenen yüklere verilen cevaplarında farklılıklar olması muhtemeldir (28).

 

2.2.3.  İdeal Ayakta Duruş Postürü

İdeal erekt postür anterior, posterior ve lateral planda vücut kısımlarının bir çekül hattı 

veya hayali çizgi etrafında karşılaştırılması ile saptanır. Bu çizgi üzerinde vücut kütlesi 

dengede kabul edilir.

  İdeal bir ayakta duruş postüründe; lateralden bakıldığında standart referans çizgi lateral 

malleolün,   diz   eklemi   orta   çizgisinin   ve   sakroiliak   eklemin   hemen   önünden,   büyük 

trokanterden,   lomber   vertebra   cisimlerinden,   omuz   ekleminden,   servikal   vertebra 

cisimlerinden ve kulak memesinden geçmektedir (4).

Gevşek   (rahat)   ayakta   duruş   pozisyonunda   kalça   ve   diz   eklemleri,   vücudun   diğer 

kısımlarını destekledikleri için, tam ekstansiyondadırlar. Ayrıca diz ekleminde ekstansiyon 

hareketinin son birkaç derecesinde rotasyonda harekete eklenerek eklem sıkıca kilitlenir. 

Ayak   bileğinde   stabiliteyi   sağlayan   esas   kas   m.   gastroknemiustur.   Bu   kas   iki   eklemi 

katettiği için, yüksek topuklu ayakkabı giyildiğinde, stabilizasyon etkisi azalır, çünkü bir 

miktar gevşemiş olur (26).

25

---

Baş   dik   ve   ileri-geri   eğiklik   yapmaksızın   boyun   üzerinde   dengededir.   Omurganın 

fizyolojik eğriliklerinin yerçekimi çizgisini keserek birbirlerini dengeledikleri görülmelidir. 

Göğüs gergin ve fazla şişkin olmaksızın dik durmalı, abdomen belirgin çöküklük veya 

şişlik   olmaksızın   düz   ve   rahat   olmalıdır.   Normalde   spina   iliaka   anterior   superior   ile 

simfizis pubis aynı vertikal düzlemdedir. Spina iliaka posterior superior ile simfizis pubis 

ön kısmı birleştirildiğinde bu doğrunun horizontal planda yaptığı pelvik inklinasyon açısı 

erkeklerde 50–60 derece kadınlarda biraz daha geniştir. Lateralden bakıldığında bu açının 

artması veya spina iliaka anterior superiorun simfizis pubise göre yer değiştirmesi anterior 

pelvik eğikliği ifade eder.

Anterior  bakışta   ayak  topukları  birbirinden  yaklaşık  olarak  8  cm  uzaklıkta   durmalıdır, 

hayali çizgi her iki topuk arası mesafenin tam ortasından yukarı doğru yere dik çizilen 

çizgidir. Pelvis, omurga, sternum ve kafatası orta çizgilerinden geçerek vücudu eşit iki 

yarıma böler. Vücut ağırlığı iki yarı arasında dağılır. Simfizis pubis, spina iliaka anterior 

superiorlar ve omuzlar horizontal planda aynı seviyededir.

Posterior bakışta dizler, kalça  gluteal  kıvrımlar,  krista  iliakalar, sakroiliak eklem  üzeri 

gamzeler,   skapulanın   inferior   köşeleri,   akromial   çıkıntılar,   kulaklar,   protuberensia 

oksipitalis eksterna horizontal planda aynı seviyededirler.

Şekil–6: İdeal postür yan görünüş

26

---