Filasofiya az: filosofia qxd
Yüklə 4,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Fəlsəfənin mövzusu.
Artıq qeyd etdiyimiz kimi, müxtəlif dövr- lərdə “fəlsəfə” anlayışına müxtəlif mənalar verilmişdir. Başlanğıcda bu anlayış daha geniş məna – yaranmaqda olan elmin və nəzəri təfəkkürün cizgilərinə malik idi. Qədim dövrün fəlsəfəsi insanların təbiət və özləri haqqında ilkin elmi bilik və 7 F ә l s ә f ә downloaded from KitabYurdu.org nəzəri mülahizələrinin vəhdəti ilə fərqlənirdi ki, sonradan da onların əsasında müstəqil fəlsəfi fikir inkişaf etmişdir. Filosoflar əsrlər boyu təbiətin nə olduğu haqqında çox üzücü və dərin mülahizələr irəli sürmüşlər. İlk yunan filosoflarının maraqlarının predmeti də bu olmuşdur. Onların müşahidələri, düşüncələri, analogiya və hipotezləri dünyanın, Yerin, Günəşin və ulduzların yaranması, təbiətin əbədiliyi və sonsuzluğu haqqında suallara idrakı qane edən cavablar axtarışına yönəlmiş- di. Filosoflar onları maraqlandıran məsələlərə müxtəlif nöqteyi- nəzərdən yanaşırdılar və buna görə, onların cavabları da müx- təlif idi. Bununla bərabər, problemin həlli üçün onların hər birinin təklif etdiyi variant mütləq həqiqət hesab edilmirdi: həmişə istər problemə yeni yanaşmalara, istərsə də bu barədə yeni suallara yer qalırdı. Bu fikir və yanaşma müxtəlifliyi şəraitində fəlsəfə özünün əsas vəzifəsini insanların pərakəndə biliklərinin toplanmasında və ümumiləşdirilməsində görürdü. Beləliklə, fəlsəfə başlanğıcda təbiət fəlsəfəsi kimi çıxış edirdi. Filosoflar tədricən insana, insanın mahiyyətinə, onun ictimai- həyati məsələlərinə, tarixin və mədəniyyətin mənasına da maraq göstərməyə başladılar. Qədim yunan filosofu Sokrat (e.ə. 469- 399-cu illər) insanın həyatı və ölümü, insan həyatının mənası, insan biliklərinin mənbələri barədə, mərdlik, əzmkarlıq, ədalətlilik və müdriklik kimi etik kateqoriyalar haqqında mühakimə yürüdürdü. Sokratın dövründən başlayaraq insan problemi fəlsəfi axtarışların diqqət mərkəzinə çevrilmişdir. Aydındır ki, fəlsəfi düşüncələr təbiətə və insana aid mövzular ət ra - fında cəmləşmişdi. Amma bu mövzular təkcə fəlsəfi dünya gö - rüşünün deyil, ümumiyyətlə, dünyagörüşünün mövzusudur. Əgər belədirsə, onda fəlsəfənin spesifikası nədən ibarətdir? Onun əsas xüsusiyyəti bununla bağlıdır ki, burada təfəkkür nə zə ri xarakter daşıyır: filosoflar nəzəri mühakimələrə daha çox diq qət yetirir, insanın zəkasına daha tez-tez müraciət edirlər. Məhz özünün bu xüsusiyyəti sayəsində bu gün fəlsəfə bə şə riy yətin gələcəyi, ictimai inkişafı öncəgörmə yolları və imkanları, mədəni-tarixi prosesin istiqaməti barədə məsələlərə çox böyük maraq göstərir. 8 R a m i z M e h d i y e v downloaded from KitabYurdu.org Bu gün həmin problemin dünyagörüşü və ideologiya kimi xüsusi kəskinliyi eksponensial artımın bəşəriyyəti düçar etdiyi böhran, yaxınlaşmaqda olan ekoloji fəlakət təhlükəsi, planetdə milli və kon fessional münaqişələrin davam etməsi, totalitar ideolo gi ya - ların iflası, eləcə də mədəniyyətlərin inteqrasiya prosesləri ilə bağ lıdır. Fundamental həyati problemləri öyrənməyin alternativ yollarının axtarışı fəlsəfənin ən mühüm vəzifələrindən biridir. Yüklə 4,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|