ƏLİMƏrdanbəy topçubaşOV
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
39 hələlik Parlament seçkiləri hər şeyin qarşısını alıb. Yeni Parlament seçkilərindən sonra iş başına yeni hökumət və təbii ki, yeni Xalq Təhsil Naziri gələcəkdir. Siyahısını cənab Bıkovun gətirdiyi dərman maddələrinə gəldikdə isə, biz əvvəllər də bu dərmanların pulsuz (Amerika Qırmızı Xaç Cəmiyyətindən), yaxud minimal qiymətə alınması üçün müəyyən tədbirlər görmüşük. Yeni siyahını lazımi yerə çatdırdıq və bu günlərdə hansı yolla olursa-olsun, həmin dərmanları almağa və bəlkə də artıq Brestdən Marselə yola salınmış 200 yeşik xəstəxana camaşırı ilə birlikdə göndərməyə ümid edirik. Lakin ümumən nəqliyyatla bağlı bir sıra çətinliklərin mövcudluğu ucbatından həmin ləvazimatın nə zaman yola salınacağını dəqiq söyləmək çətindir. Bu fəsli cənab Atamalıbəyov üçün yaranmış vəziyyəti qeyd etməklə başa çatdırmaq istəyirəm. O, başqa sənədlərlə birlikdə Xarici İşlər Naziri cənab Cəfərovun imzaladığı məktub da gətirib. həmin məktubda bildirilir ki, Sosialist Parlament fraksiyası Məhərrəmovu geri çağırmaq və onu Atamalıbəyovla əvəz etmək barəsində qərar çıxarıb. Daha sonra göstərilir ki, əgər Məhərrəmovun və mənim hər hansı etirazımız yoxdursa, fraksiyanın qərarı hökumət tərəfindən də etirazla qarşılanmır. Mən deyərdim ki, çox çətin, hətta müəyyən şərait daxilində həlledilməz bir məsələ ortaya atılmışdır - təsəvvür edin ki, cənab Məhərrəmov tərəfdən heç bir maneə yoxdur, lakin mənim tərəfdən var, yaxud da əksinə, bəs onda necə olsun? Hər şeydən əvvəl diqqətinizə çatdırmalıyam ki, indiki şəraitdə əvəz edən şəxsin əvəz olunanın vəzifəsini aparıb-apara bilməyəcəyini qabaqcadan nəzərə almadan mexaniki şəkildə onların birinin digəri ilə yerinin dəyişdirilməsi çətin ki, məqbul sayıla bilər. Əlbəttə, Nümayəndə heyətinin tərkibinin yeni adamlarla tamamlanması niyyəti başa düşüləndir. Lakin bu və ya digər situasiyaların nəzərə alınmasını tələb edən mülahizələrdən kənarda həyata keçirilən belə əvəzetmənin işə fayda gətirəcəyini düşünmürəm. Sonra, Parlamentin qərarına istinad olunur. Əlbəttə, mən bunun əleyhinə deyiləm. Lakin Nümayəndə heyəti ayrı-ayrı partiyalara mənsub şəxslərdən təşkil olunsa da, özünün indiyə qədərki fəaliyyətində bütünlükdə partiya maraqlarına deyil, Azərbaycanın mənafelərini əsas tutan ümumi mülahizələrə əsaslandığını bildirməyi özümə borc sayıram. Məncə, bu bizim Nümayəndə heyəti üçün müsbət haldır və onun üzvlərinə şərəf gətirir. Əgər rəsmi məktubun məzmunu ilə əlaqədar bu mülahizələri nəzərə alsaq, onda həm mənim, həm Məhərrəmovun, həm də Atamalıbəyovun düşdüyü xoşagəlməz vəziyyət aydınlaşar... Məsələyə şəxsi xarakter və istiqamət vermək arzusundan uzaq olduğumdan Nümayəndə heyətinin üzvləri ilə söhbətdən sonra cənab Şeyxülislamova, Məhərrəmova və Atamalıbəyova təklif etdim ki, onlar özləri Sosialist partiyasının üzvləri kimi, bu məsələni birlikdə araşdırsınlar. Yenidən onların hər biri ilə ayrılıqda söhbət etdim. Deyəsən, burada biz hamımız belə bir nəticəyə gəlmişik: Nümayəndə heyətinin hələ sentyabrda qəbul etdiyi qərara əsasən Məmməd Həsən Hacınskinin ardınca (onun barəsində 9 nömrəli məlumatımda yazmışdım) Məhərrəmov sentyabr ayında Bakıya ezam olunur. Abbasbəy Atamalıbəyov isə bu məsələ aydınlaşana qədər Nümayəndə heyətinin katibi vəzifəsini icra edəcəkdir.
Lakin qarşımızda daha incə bir məsələ dayanır - bu da Nümayəndə heyətinin maddi vəsaitlə təmin olunmasıdır. Bu barədə yenidən danışmaq, yaxud təkrarən eyni mövzu üzərinə qayıtmaq mənə çətindir. Axı hələ Konstantinopoldan göndərdiyim 4-5 mart tarixli ilk məlumatımdan başlayaraq özümün bütün sonrakı məlumatlarımda vəsait məsələsindən bəhs etmişdim. Lakin ilkin məlumatlarda xahişim yalnız indiki şəraitdə pulun köçürülməsi ilə bağlı çətinliklərdən doğan xəbərdarlıq xarakteri daşıyırdı. Mən çətinlikləri qabaqcadan görürdüm, ona görə də hər dəfə Nümayəndə heyətinin maddi təminatı məsələsini yada salırdım, maliyyə problemlərinə diqqət yetirilməsini xahiş edirdim. Nümayəndə heyətinin indi düşdüyü vəziyyət hökuməti xəbərdar edərək maddi vəsaitlə əlaqədar qabaqcadan həyəcan təbili çalarkən nə qədər doğru yol seçdiyimi bir daha göstərir. Nə qədər ağır olsa da, mən bir daha və yenə eyni məsələni qaldırmalı oluram və bir aydan sonra Nümayəndə heyətinin tamamilə vəsaitsiz qalacağını hökumətə çatdırmağı özümə borc bilirəm. İndi əlimizdə olan vəsait ən çoxu dekabrın sonuna qədər çata bilər. Həm də söhbət yalnız Nümayəndə heyətinin dolanışacaq xərclərindən gedir. Əslində isə indiki mərhələdə təbliğatımızı qurmaq baxımından pula daha çox ehtiyacımız vardır. Yuxarıda da qeyd etdiyim kimi, biz geniş mənada mətbuatla əlaqələr yaratmaq üçün həyata keçirilməsini nəzərdə tutduğumuz böyük planın icrasını yalnız maliyyə vəsaitinin çatışmazlığı ucbatından dayandırmalı olduq. Bu məsələ ilə əlaqədar Məmməd Həsən Hacınski Sizə geniş izahat verməli və hökuməti Nümayəndə heyətinin hesabına böyük məbləğdə pul köçürməsi üçün tələsdirməli idi. Məxsusi olaraq bu məsələ ilə əlaqədar Nazirlər Şurasının sədri kimi Sizə ayrıca məktub yazdım və təqdim etmək üçün oktyabrın 19-da Mirzə Rza xan Ərfəüddövləyə verdim. həmin məktubda mən ingilis Nümayəndə heyəti vasitəsilə Britaniya hökumətinə müraciət etmək və ingilis komandanlığının hökumətimizə borcunun hesabına onlardan avans almaq təşəbbüslərinin səmərəsizliyi barəsində məlumat vermişdim. Əminəm ki, Siz məktubu almışsınız. Ona görə də həmin sənəddə gətirdiyim dəlilləri burada yenidən təkrarlamaq istəmirəm. Lakin bununla belə avans məsələsi ilə bağlı ingilislərlə yazışmaların surətlərini Sizə göndərirəm
Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|