Ə. Q. Abbasov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil 32. Mühafizə vasitələrinin izolyasiyasını yüksək gərginlikdə sınağını aparmaq üçün istifadə olunan qurğunun prinsipial sxemi.
- 2.6 İkiqat izolyasiya
114 Müqavimətlərin qiymətləri 2,5-6Mom-a uyğundur. Borunun izolyasiya hissəsi əlavə müqavimətlə bərabər gərginlik göstəricisinə uyğun sınaqdan keçirilir. Uyğunlaşdırılmış birləşmə üzrə sınaq zamanı komplektin hər iki qarmağı şəkildə göstərilmiş qaydada sınaq transformatorun dolağına birləşdirilir. Sınaq gərginliyinin qiymətini tədricən mühafizə vasitəsinin nominal gərginliyinə qədər artırılır və bu zaman neon lampasının işıqlanması baş verməlidir (mühafizə vasitəsi yararlı olduqda). Sınaq gərginliyinin artırılması davam etdirilir və lampanın işıqlanmasına uyğun gələn gərginlik qeydə alınır. Normal (işə yararlı) gərginlik göstəriciləri üçün 6kV nominal gərginlikdə sınaq gərginliyi 7,6kV, 10kV üçün isə 12,7kV olmalıdır. Əks birləşmə sxem üzrə fazlaşdırmanı yoxlamaq üçün gərginlik göstəricisinin qarmağını sınaq transformatorunun bir sıxacına, əlavə müqavimətə malik borunun qarmağını isə transformatorun ikinci sıxacına birləşdirilir. Sonra fazlaşdırıcı komplektinə tətbiq olunmuş gərginliyinin qiymətini neon lampasının aydın surətdə işıqlanmasını müşahidə olunana qədər tədricən artırılır. Bu halda normal fazlaşdırıcı komplekt üçün lampanın işıqlanması gərginliyi 6kV nominal gərginlik üçün 1,5kV, 10kV-2,75kV olur. 600V-a qədər gərginlikdə istifadə olunan cərəyanölçən qısqacların izolyasiyasını, onlar hazırlandıqdan sonra və istismar prosesində 2kV gərginlikdə 5 dəqiqə müddətində sınaqdan keçirirlər. Dəstəkləri izoləedilmiş alətləri hazırladıqdan və təmirdən sonra, eləcə də periodik olaraq ildə bir dəfə dəyişən cərəyan gərginliyində (2,5 kV) bir dəqiqə müddətində 115 sınaqdan keçirirlər. Dielektriki əlcəklərin, qaloşların və alətlərin izolyasiyasını sınaqdan keçirmək istifadə olunan qurğunun prinsipial sxemi şəkil 32-də göstərilmişdir. Sınaq zamanı mühafizə vasitələrindən axan sızma cərəyanlarının qiymətləri ölçülür. Onların izolyasiyası deşildikdə, ölçü cihazın əqrəbi sıçrayışlarla rəqs etdikdə və ya sızma cərəyanın qiyməti artdıqda, sınağı aparılan mühafizə vasitələri yararsız sayılır. 1000V-dan yuxarı gərginlikdə işlədilən əlcəklər, hazırlandıqdan sonra 9 kV, 1000V-a qədər gərginlikdə isə 3,5kV sınaqdan keçirilir. Əlcəklərdən axan sızma cərəyanlarının qiyməti uyğun olaraq 9 və 3,5mA olmalıdır. Sınaq müddəti 1 dəqiqə olur. Dielektriki əlcəklərin periodik sınağı 6 ayda bir dəfə aparılır. Bu halda sınaq gərginliyi, 1000V-a qədər gərginlikli qurğular üçün 2,5kV, 1000V-dan yuxarı gərginliklərdə isə 6kV olur. Əlcəklərdən axan sızma cərəyanların qiyməti uyğun olaraq 2,5 və 6 mA-dən çox olmamalıdır. Dielektriki botular hazırlandıqdan sonra 20kV, qaloşlar isə 5kV gərginlikdə sınaqdan keçirilir. Mühafizə vasitələrindən axan sızma cərəyanlar botular üçün 10mA, qaloşlar üçün isə 2,5mA çox olmamalıdır. Botuların periodik sınağı üç ildə bir dəfə 15kV, qaloşlar isə 6 ayda 1 dəfə 3,5kV gərginlikdə aparılır. Rezindən hazırlanmış dielektriki “xalçalar” hazırlandıqdan sonra silindrik elektrodlar arasından saniyədə 2-3 sm sürətlə buraxmaqla sınağı aparılır (sınaq gərginliyi silindrik elektrodlara tətbiq edilir). 116 Şəkil 32. Mühafizə vasitələrinin izolyasiyasını yüksək gərginlikdə sınağını aparmaq üçün istifadə olunan qurğunun prinsipial sxemi. At – transformator; A – avtomat; Bk – blok kontakt; B- boşaldıcı; İ- izolyator; Dr – drossel; B – bir qütblü açar. Onlardan axan cərəyanın qiyməti 1000V sınaq gərginliyində 1 mA-dən çox olmamalıdır. Dielektriki “xalçalar” üçün sınaq gərginliyi, onlar hazırlandıqdan sonra 1000V-dan yuxarı gərginlikli elektrik qurğuları üçün 20kV, istismar şəraitində isə 15kV olur. 1000V-a qədər gərginlikli qurğular üçün uyğun olaraq sınaq gərginliyi 5,5 və 3,5 kV-a bərabərdir. Bir qütblü ayrıcıların “tiyələrini” örtmək üçün tətbiq edilən rezin qapaqlar hazırlandıqdan sonra 10kV gərginlikdə 2 dəqiqə müddətində sınaqdan keçirilir. İstismar prosesində isə həmin gərginlikdə 1 dəqiqə müddətində sınaqdan keçirilir. Hər bir sınaqdan keçirilmiş mühafizə vasitəsi üçün protokol tərtib edilir, məmulatın səthində ştamp qoyulur və arada işçi gərginlik (hansı gərginlik ki, məmulat hesablanır), istifadə vaxtı, sınaq tarixi və onu aparan laboratoriyanın adı yazılır. 117 2.6 İkiqat izolyasiya Bu termin nisbətən son zamanlar meydana gəlib, mənası cərəyan keçirən hissələrinin əsas izolyasiyasından əlavə yenə birqat izolyasiyadan istifadə olunmasıdır. Burada məqsəd, normal halda gərginlik altında olmayan metal hissələrinin təsadüfən gərginliyin təsirinə məruz qaldıqda, onlara xidmət edən işçiləri izolə etməkdir, yəni mühafizəsidir. Daha sadə ikiqat izolyasiyanın alınması yolu, elektrik avadanlıqlarının gövdələrinin və intiqal dəstəklərinin izolyasiya qatı ilə örtülməsidir. Bu cür izolyasiyanın üst qatı elektrik qurğularının istismarı zamanı mexaniki təsirlərə və zədələrə məruz qalır. Bu halda metal hissələrə yol açılır və həmin hissələr təsadüfən gərginlik altında ola bilər. Digər tərəfdən ikinci qat izolyasiyanın zədələnməsi və ya tamam dağılmasına baxmayaraq elektrik avadanlığı normal işini davam etdirir və mühafizənin itirilməsi barəsində siqnal verilir. Ona görə bu cür ikiqat izolyasiya xidməti işçilərinin tam mühafizəsini təmin etmir. İkiqat izolyasiyanı təkmilləşdirmək məqsədilə son zamanlar elektrik qurğularının gövdələri birbaşa izolyasiya materialından hazırlanır. Bu cür gövdədə cərəyan keçirən hissələr, cərəyan keçirməyən metal hissələr və mexaniki hissələr quraşdırılır. Məsələn, Almaniyada istehsal olunan elektrik drellərinin gövdəsi plastik kütlədən hazırlanır. Mühafizə ikiqat izolyasiya, istənilən elektrik avadanlığının istismarı zamanı təhlükəsizliyini təmin edə bilir. İzolyasiya məqsədilə tətbiq edilən plastik kütlələrin bir sıra çatışmamazlıqları olduğuna görə, onlardan ancaq kiçik güclü Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|