Dövlət qeydiyyatına alınmışdır

Bilməlidir: tikintinin inkişafına, layihə və tikinti işlərinin aparılmasına aid yuxarı təşkilatların qərar, sərəncam və göstərişlərini, metodiki normativ və digər rəhbər materialları; rayon planlaşdırılması sxemini və şəhərlərin baş planını; layihələşdirmənin metodlarını; layihə işlərinin təşkili və planlaşdırılmasını; işlənib hazırlanmış layihələrə qoyulmuş texniki, bədii, iqtisadi, ekoloji, sosial və digər tələbləri; şəhərsalma və memarlıq tapşırıqlarının həyata keçiril-məsində məhəlli və yerli təbii, iqtisadi, sosial və digər şərtləri; tikinti materiallarının və konstruksiyaların növ və xüsusiyyətlərini; tikinti norma və qaydalarını; layihə-smeta sənədlərinin işlənib hazırlanması və rəsmiləşdirilməsi üzrə standartları, texniki şərtləri və digər rəhbər materialları; layihə və tikinti-iqtisadi hesablamaların aparılması metodlarını; layihələşdirmə və tikinti işində qabaqcıl təcrübəni; əməyin, istehsalat və idarəetmənin təşkilini; əmək qanunvericiliyinin əsaslarını; əməyin mühafizəsi, təhlükəsizlik texnikası, istehsalat sanitariyası və yanğından mühafizənin norma və qaydalarını.

Ödəniş dərəcələrinə ixtisas tələbləri:

6-cı dərəcə: müvafiq sahə üzrə orta ixtisas təhsili və müvafiq iş üzrə 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

7-ci dərəcə: iş stajına tələb qoyulmadan müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili;

8-9-cu dərəcələr: müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili və 7-ci dərəcəli memar vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

10-cu dərəcə: müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili və 8-9-cu dərəcəli memar vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

11-ci dərəcə: müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili və 10-cu dərəcəli memar vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

12-13-cü dərəcələr (aparıcı memar): müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili və 11-ci dərəcəli memar vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı.

REFERENT

Əmək funksiyası. Müəssisənin bölmələrinin fəaliyyətinə aid olan sənədləri nəzərdən keçirir. Sorğu materiallarının komplektləşdirilməsini təmin edir, onları sinifləşdirir və sistemləşdirir. Xidməti materiallar ilə işləyir, onları rəhbərə məruzə etmək üçün sistemləşdirir. Kənar təşkilatlara göndərilən sənədlərin tərtibi və hazırlanmasında iştirak edir, tapşırılan məktubların müəlliflərinə cavab məktubu hazırlayır. Aparatın idarə və şöbələrindən rəhbərə lazım olan məlumatları və materialları alır, onları təhlil edir və nəticəsi barədə rəhbərə məruzə edir. Müəyyən televiziya verilişlərinə baxışı və radio verilişlərinin dinlənilməsini, onların video və ya audio yazılarının edilməsini, rəhbərin telefon əlaqələrini təşkil edir. Rəhbərin iclas və müşavirələrinin keçirilməsini planlaşdırır. Müəyyən edilmiş mövzu üzrə məlumat toplayaraq rəhbərin çıxışlarının layihəsini hazırlayır. Dövrü mətbuatda müəssisənin fəaliyyətinə dair çap olunmuş materialları toplayır, onların məzmunu barədə rəhbərə vaxtaşırı məruzələr edir. Müəyyən edilmiş kargüzarlıq işlərini aparır. Rəhbərin tabeliyindəki idarə və şöbələrə onun verdiyi göstərişlərin uçotunu aparır və nəzarətdə saxlayaraq onların icra vəziyyəti barədə rəhbərə məruzələr edir.

Bilməlidir: müəssisənin fəaliyyətinə dair normativ-hüquqi aktları və səlahiyyətli orqanların aidiyyəti qərar, sərəncam, əmr və digər rəhbər sənədləri; məlumat toplamaq və almaq üçün texniki vasitələrdən istifadə qaydalarını; uçot və kargüzarlıq işlərinin aparılması üzrə əsasnamə və təlimatları; işgüzar məktubları tərtib edilməsi, rəhbər materialların saxlanılması, axtarılması və məlumat-sorğu materiallarının verilməsi qaydalarını; əmək qanunvericiliyinin əsaslarını; daxili əmək intizamı qaydalarını; əməyin mühafizəsi, təhlükəsizlik texnikası və yanğından mühafizə norma və qaydalarını.

Ödəniş dərəcələrinə ixtisas tələbləri: 8-ci dərəcə: iş stajına tələb qoyulmadan ali təhsil;

9-cu dərəcə: ali təhsil və 8-ci dərəcəli referent vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı.

MÜASİR-TƏFTİŞÇİ

Əmək funksiyası. Müəssisə, idarə və təşkilat və onların sərbəst balansında olan bölmələrin təsərrüfat və maliyyə fəaliyyətinin sənədlərini qüvvədə olan təlimat və əsasnamələrə uyğun olaraq plan və xüsusi tapşırıq əsasında təftiş edir. Təftişin nəticələrini vaxtında rəsmiləşdirir və lazımi tədbirlər görmək üçün onları müvafiq yerlərə təqdim edir. Təftiş olunan obyektin rəhbərlərinə aşkar edilmiş pozuntu hallarını və çatışmamazlıqları aradan qaldırmaq, görülmüş işlərin nəzarət-yoxlamalarını keçirmək haqqında göstərişlər verir. Qəbul olunmuş pul vəsaitlərinin, əmtəə maddi qiymətlilərin və əsas fondların hesabının düzgünlüyünə, onların hərəkəti ilə bağlı əməliyyatların mühasibat uçotunda vaxtında əks etdirilməsinə, materialların, yanacağın, elektrik enerjisinin, pul vəsaitinin sərf olunmasının düzgünlüyünə, məxaric smetasına riayət olunmasına, ilkin sənədlər əsasında hesabat tər-tibinin qaydasına, eləcə də müəssisə, idarə və təşkilatın bölmələrində inventarizasiya və mühasibat uçotunun aparılmasının təşkilinə nəzarət edir. Maliyyə vəsaitlərinin istifadəsində effektivliyin yüksəldilməsinə, onların hər vasitə ilə qənaətinə, müəssisə, idarə və təşkilatların təsərrüfat-maliyyə fəaliyyətinə nəzarətin gücləndirilməsinə, mühasibat uçotun düzgün təşkilinin təmin olunmasına istiqamətlənmiş tədbirlərin işlənib hazırlanmasında və həyata keçirilməsində iştirak edir. Mühasibat uçotu və hesabatın aparılmasına dair müəssisə, idarə və təşkilatın işçilərinin fəaliyyətinə nəzarət edir.

Bilməlidir: mühasibat hesabının təşkili və hesabatın tərtibi üçün yuxarı orqanların əsasnamə, sərəncam və əmrlərini, metodiki, normativ və başqa rəhbər materialları; müəssisə, idarə və təşkilatlarda mühasibat hesabatının işlənilməsini üsul və formalarını; uçot-hesabat planını və korrespondensiyasını; hesabat sahələri üzrə sənəd dövriyyəsinin təşkilini; sənədlərin rəsmiləşdirilməsini, təsərrüfat vəsaitinin, onun hərəkətinin mühasibat hesabı sistemində əks olunması qaydasını; müəssisənin təsərrüfat maliyyə fəaliyyətinin iqtisadi təhlil metodlarım; hesablama texnikasının istismarı qaydasını; iqtisadiyyatın, istehsalatın, əməyin və idarəetmənin təşkilinin əsaslarını; əmək qanunvericiliyinin əsaslarını; əməyin mühafizəsi, təhlükəsizlik texnikası, istehsalat sanitariyası və yanğından mühafizənin norma və qaydalarını.

Ödəniş dərəcələrinə ixtisas tələbləri:

7-ci dərəcə: ali iqtisadi təhsil və müvafiq iş üzrə 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

8-ci dərəcə: ali iqtisadi təhsil və 7-ci dərəcəli mühasib-təftişçi vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

9-cu dərəcə: ali iqtisadi təhsil və 8-ci dərəcəli mühasib-təftişçi vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

10-11-ci dərəcələr (aparıcı mühasib-təftişçi): ali iqtisadi təhsil, 9-cu dərəcəli mühasib-təftişçi vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı.

MÜHƏNDİS (MÜXTƏLİF İXTİSASLARDAN VƏ ADLARDAN OLAN MÜHƏNDİSLƏR)

Əmək funksiyası. Layihələşdirmə, tikinti, istehsalat, əməyin və idarəetmənin təşkili, metroloji təminat, texniki nəzarət, elmi-texniki fəaliyyət üzrə işləri yerinə yetirir.

Təbii sərvətlərin, enerjinin, materialların faydalı istifadə olunmasına imkan yaradır. Metodiki və normativ materialların, texniki sənədlərin eləcə də işlənib hazırlanmış layihə və proqramların yerinə yetirilməsi üçün tədbirlər və təklifləri işləyib hazırlayır. Texniki-iqtisadi təhlil aparır, qəbul olunan və həyata keçirilən qərarları kompleks şəkildə əsaslandırır. İşlərin, xidmətlərin görülmə müddətlərinin ixtisara salınmasının mümkünlüyünü araşdırır, onların yerinə yetirilməsi prosesinin hazırlanmasına, lazımi texniki materiallar, məlumatlar və avadanlıqla təmin olunmasına təsir göstərir.

Tədqiqatların yerinə yetirilməsi, layihə və proqramların işlənib hazırlanması, avadanlığın sınağı, istismarı və tətbiqi ilə bağlı lazımi tədbirlərin görülməsində, eləcə də texniki vasitələrin, sistemlərin, avadanlıq və materialların standartlaşması üzrə işlərin görülməsində, müxtəlif texniki sənədlərə baxışda iştirak edir, rəy və təkliflər hazırlayır. Lazım olan texniki məlumatları, işin göstəricilərini və nəticələrini öyrənir və təhlil edir, onları ümumiləşdirir və sistemləşdirir, müasir texniki vasitələrdən istifadə etməklə zəruri olan hesabatları aparır. İşlərin qrafiklərini, sifarişləri, ərizələri, təlimatları, sxem və digər texniki sənədləri tərtib edir, eləcə də təsdiq olunmuş forma və müəyyən olunmuş müddətlər üzrə qoyulmuş hesabatları tərtib edir. Layihə, proqram, plan və müqavilələrin həyata keçirilməsində metodiki və praktiki yardım göstərir. Texniki sənədlərin ekspertizasını, avadanlığın vəziyyətinə və istismar edilməsinə nəzarət edir, daxili ehtiyatları üzə çıxarır, onun işində olan çatışmamazlığın və nasazlığın səbəblərini müəyyən edir, onların aradan qaldırılması tədbirlərini həyata keçirir. Qoyulmuş tələblərə, qüvvədə olan normalara, qayda və standartlara riayət olunmasına nəzarət edir. İşçilərin elmi-texniki biliklərinin artırılması işini təmin edən yaradıcılıq meyllərinin inkişafına, səmərələşdirmə, ixtiraçılıq, elm və texnikanın nailiyyətlərinin tətbiqinə, qabaqcıl təcrübənin istifadəsinə imkan yaradır.

Bilməlidir: işinə aid olan yuxarı və digər orqanların qərar, sərəncam və əmrlərini, metodiki, normativ və rəhbər materialları; müəssisə, idarə və təşkilatların texniki inkişaf perspektivini; işlənib hazırlanan və istifadə olunan texniki vasitələrin iş prinsipini, texniki və konstruktiv xüsusiyyətlərini; materialları və onların xassələrini; tədqiqat metodlarını, işin yerinə yetirilməsinin qayda və şərtlərini; texniki sənədlərə, materiallara və məlumatlara qoyulan tələbləri; texniki sənədlərin tərtibi və rəsmiləşdirilməsi üzrə qüvvədə olan standartları, texniki şərtləri, əsasnamə və təlimatları; tədqiqatların və işlənib hazırlanmış işlərin iqtisadi səmərəsinin müəyyən edilməsi, texniki hesabatların aparılması metodlarını; elm və texnikanın nailiyyətlərini, qabaqcıl təcrübələri; iqtisadiyyatın, istehsalın, əməyin və idarəetmənin təşkilinin əsaslarını; əmək qanunvericiliyinin əsaslarını, əməyin mühafizəsi, təhlükəsizlik texnikası, istehsalat sanitariyası və yanğından mühafizənin qayda və normalarını.

Ödəniş dərəcələrinə ixtisas tələbləri:

6-cı dərəcə: müvafiq sahə üzrə orta ixtisas təhsili və müvafiq iş üzrə iş stajı;

7-ci dərəcə; iş stajına tələb qoyulmadan müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili;

8-ci dərəcə: müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili və 3 ildən az olmayaraq 7-ci dərəcəli mühəndis vəzifəsində iş stajı;

9-cu dərəcə: müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili və 8-ci dərəcəli mühəndis vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

10-11-ci dərəcələr (aparıcı mühəndis): müvafiq sahə üzrə alı ixtisas təhsili və 2-3 ildən az olmayaraq 9-cu dərəcəli mühəndis vəzifəsində iş stajı.

İQTİSADÇI (MÜXTƏLİF İXTİSASLARDAN VƏ ADLARDAN OLAN İQTİSADÇILAR)

Əmək funksiyası. Müəssisə, idarə və təşkilatlarda təsərrüfat-maliyyə və istehsalat fəaliyyətinin perspektiv, illik və operativ plan layihələrinin tərtibi üçün ilkin məlumatlar hazırlayır; xidmətlərin, tədqiqat və layihə işlərinin aparılması üçün material, əmək və maliyyə xərcləri, yeni texnikanın mənimsənilməsi və tətbiqi üzrə hesablamaları yerinə yetirir. Müəssisə, idarə və təşkilatların təsərrüfat fəaliyyətini iqtisadi təhlil edir və qənaət rejiminin təmin edilməsi, görülən işlərin səmərəliliyinin artırılması, itkilərin və istehsalatdan kənar xərclərin qarşısının alınması, ehtiyatların üzə çıxarılması və mənbələrin bütün növlərindən daha səmərəli istifadə edilməsi üçün tədbirlər görür. Aparılan işlərin, tədqiqatların, yeni texnika və texnologiyanın tətbiqinin səmərələşdirici təkliflərin və ixtiraların iqtisadi effektivliyini müəyyən edir. Hesablama işlərinin və hesabatın yerinə yetirilməsində müasir texniki vəsaitlərdən istifadə edilməsi üçün tədbirlər görür, onların vasitəsi ilə həll olunan məsələlərin iqtisadi cəhətdən qurulmasında iştirak edir. Reqlament olunmayan hesablamaların və hesablama əməliyyatlarının düzgün aparılmasına nəzarət, maşın emalı prosesində istifadə olunan sorğu və normativ məlumatlara dəyişikliklər etməklə əlaqədar işləri yerinə yetirir. Proqnozlaşdırma işi və ya ayrı-ayrı tapşırıqların yerinə yetirilməsi üçün elmi-texniki məlumatı və digər materialları toplayıb yığır. Ümumi mövzu, (tapşırıq), onun ayrı-ayrı bölmə və mərhələlər üzrə statistik materialları və digər məlumatları sistemləşdirir və ümumiləşdirir, aparılan tədqiqat və işlərə aid olan xüsusi ədəbiyyatları öyrənir, müxtəlif iqtisadi əsaslandırmaları, arayışları, annotasiyaları və şərhləri tərtib edir. İşlənib hazırlanmış iş planlarına, metodik tapşırıqlara və işlərin yerinə yetirilməsi məsələlərinə baxılmasında, eləcə də əməyin, idarəetmənin mütərəqqi formalarının, plan və hesabat sənədlərinin təkmilləşdirilməsində iştirak edir.

Bilməlidir: yuxarı təşkilatların qərar, sərəncam və əmrlərini; müəssisə, idarə və təşkilatların işinin proqnozlaşdırılması, təhlili və hesabatı üzrə metodik, normativ və digər rəhbər materialları; proqnozların təhlilini, müəssisə, idarə və təşkilatların təsərrüfat-maliyyə və istehsalat fəaliyyətinin perspektiv və illik planlarının işlənib hazırlanma qaydasını; material, əmək və maliyyə xərclərinin normativlərinin işlənib hazırlanması qaydasını; müəssisə, idarə və təşkilatların fəaliyyət göstəricilərinin iqtisadi təhlilini və hesablama metodlarını; təsərrüfat vasitələrinin və onların formalaşma növbələrinin sənədlərlə rəsmiləşdirmə, eləcə də ehtiyatlara qənaət işlərinin aparılması qaydalarını; tədqiqatların və işlənib hazırlanmış işlərin iqtisadi səmərəsinin müəyyən edilməsini; yeni texnika və texnologiyanın, səmərəli təkliflərin və ixtiraların tətbiqi metodlarını; iqtisadi hesablamaların və hesablama işini aparma vasitələrini və metodlarını; müqavilələrin bağlanması üçün materialların rəsmiləşdirilmə qaydasını; statistik hesablama işinin aparılma qaydasını; müəyyən olunmuş hesabatın tərtibinin qayda və müddətlərini; hesablama texnikasının istismarı qaydasını; müəssisə, idarə və təşkilatların təsərrüfat fəaliyyətinin təhlilini; iqtisadiyyatın, istehsalın, əməyin və idarəetmənin təşkilini; əmək qanunvericiliyinin əsaslarını; əməyin mühafizəsi, təhlükəsizlik texnikası, istehsalat sanitariyası, yanğından mühafizənin norma və qaydalarını.

Ödəniş dərəcələrinə ixtisas tələbləri:

6-cı dərəcə: orta ixtisas (iqtisadi) təhsili və müvafiq iş üzrə 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

7-ci dərəcə: iş stajına tələb qoyulmadan ali iqtisadi və ya mühəndis-iqtisadi təhsil;

8-9-cu dərəcələr: ali iqtisadi və ya mühəndis-iqtisadi təhsil və 7-ci dərəcəli iqtisadçı vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

10-11-ci dərəcələr (aparıcı iqtisadçı): ali iqtisadi və ya mühəndis-iqtisadi təhsil və 9-cu dərəcəli iqtisadçı vəzifəsində 2-3 ildən az olmayaraq iş stajı.

ƏMTƏƏŞÜNAS

Əmək funksiyası. Material ehtiyatlarına olan tələbatı, eləcə də onların keyfiyyətinin standarta, texniki tələblərə, müqavilə və başqa normativ sənədlərə uyğunluğunu təyin edir. Texnikaya, materiala təminatın plan layihələrinin tərtib olunmasına, müqavilə öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinə, avadanlıq, enerji, yanacaq materiallar, xammal fondunun qəbul olunması və işlənilməsinə nəzarət edir. Göndərilmiş keyfiyyətsiz əmtəə-maddi sərvətlər üzrə sifarişçinin narazılığı haqda cavab hazırlanması işində iştirak edir. Anbarda ehtiyat materiallarının və hazır məhsulun olmasına nəzarət edir, alıcılar və tədarükçülər arasında əlaqə yaradır, plana uyğun olaraq məhsulun vaxtında yüklənməsi üçün sənədləri rəsmiləşdirir. Müəssisə, idarə və təşkilatlarda texniki material təminatı, məhsulun satılması, məhsulun keyfiyyətinə nəzarət, xammalın, materialın, yanacağın, enerjinin, avadanlığın və hazır məhsulun nəql edilməsi üzrə standartların işlənib hazırlanması və tətbiqində iştirak edir. Əmtəə-maddi sərvətlərinin alınıb satılması hesabına, qayıdılası taraların vaxtında yüklənib göndərilməsinə nəzarət edir, lazımi hallarda yerinə gəlib çatmayan malların axtarışını aparır. İnventarizasiyanın aparılmasında iştirak edir, normadan artıq material ehtiyatlarının, əmlakın yığılması səbəblərini öyrənir, tədbirlər görür. Anbarlarda mal-material qiymətlilərinin saxlanılması qaydasına riayət edilməsinə, hazır məhsulun sifarişçiyə yüklənib göndərilməsi hazırlığına nəzarət edir, məhsulun göndərilməsi və satılması üçün lazım olan sənədləri rəsmiləşdirir, qoyulmuş forma ilə hesabat tərtib edir.

Bilməlidir: məhsulun, texniki materialların təminatını və satılması üzrə metodiki, normativ və başqa rəhbər materiallar, yuxarı orqanların qərar, sərəncam və əmrlərini; əmtəə-maddi sərvətlərin standartlarını və texniki tələblərini, onların əsas xassəsini və keyfiyyət xüsusiyyətlərini; texniki material təminatı planlarının və təsərrüfat müqavilələrinin bağlanılmasının işlənib hazırlanması qaydasını; əmtəə-maddi sərvətlərə olan tələbatın hesabatını; anbar təsərrüfatının və məhsulun satılmasının təşkilini; əmtəə-maddi sərvətlərin tədarükü, saxlanılması və nəql edilməsi şərtlərini; qüvvədə olan qiymətlərin preyskurantlarını; material ehtiyatlarının istehsal mənbəyini, normativlərini; istehsalat texnoloji proseslərinin əsaslarını, müəssisə, idarə və təşkilatın buraxdığı məhsulun assortimenti və nomenklaturasını, iqtisadiyyatın, əməyin, idarəetmənin, istehsalın təşkilinin əsaslarını; əmək qanunvericiliyinin əsaslarını, əməyin mühafizəsini, təhlükəsizlik texnikası, istehsalat sanitariyası və yanğından mühafizənin norma və qaydalarını.

Ödəniş dərəcələrinə ixtisas tələbləri:

6-cı dərəcə: müvafiq sahə üzrə orta ixtisas təhsili və müvafiq iş üzrə 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

7-ci dərəcə: iş stajına tələb qoyulmadan müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili;

8-ci dərəcə: müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili və 7-ci dərəcəli əmtəəşünas vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

9-cu dərəcə: müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili və 8-ci dərəcəli əmtəəşünas vəzifəsində 3 ildən az olmayaraq iş stajı;

10-11-ci dərəcələr (aparıcı əmtəəşünas): müvafiq sahə üzrə ali ixtisas təhsili və 2-3 ildən az olmayaraq 9-cu dərəcəli əmtəəşünas vəzifəsində iş stajı.

RİYAZİYYATÇI

Əmək funksiyası. Elmi-texniki və istehsalat məsələlərinin riyazi təminatı üçün sistemlər işləyib hazırlayır. Həll olunacaq məsələlərə aid məlumatı öyrənir və təhlil edir, onların mahiyyətini qısa riyazi dildə ifadə edir. Məsələləri riyazi formaya gətirib çıxarır. Ümumi proqrama daxil olan proqramların və proqramçıların texniki şərtlərini və məsələlərini işləyib hazırlayır. Riyazi təhlilin əsasında məsələlərin daha səmərəli üsulla həlli metodunu və mümkünlüyünü təyin edir. Məsələnin və onun ayrı-ayrı mərhələlərinin alqoritmi, proqramının məntiqi sxemini tərtib edir. Riyazi modeli işləyib hazırlayır və məsələnin həllinin rəqəm metodunu seçir. Başqa müəssisədə, idarə və təşkilatda işləyib hazırlanmış məsələlərin həllini hazır alqoritmlərinin istifadə mümkünlüyünü təyin edir. Hesablama prosesinin vahid şəkilə salınma işini yerinə yetirir. Hesablama texnikasından istifadə sahəsinin genişləndirilməsi, eləcə də məsələlərin həllinin riyazi təminatı metodlarının təkmilləşdirilməsi üzrə layihə işlərində iştirak edir.

Bilməlidir: məlumatın emalında hesablama texnikasının istifadəsinə aid olan rəhbər və normativ materialları; avadanlığın texniki istismar, konstruktiv xüsusiyyətlərini, təyinatını və iş rejimini, onun texniki istismar qaydalarını; məlumatın mexaniki emalını, texnologiyasını; məlumatın daşıyıcıların texniki növlərini, qüvvədə olan say, şirf və kod sistemlərini; riyazi modelləşdirmənin və məsələnin formalaşması və alqoritmlərin işlənib hazırlanma metodlarını; riyazi və məntiqi təhlilin metodlarını; texniki sənədlərin rəsmiləşdirilməsi qaydasını; hesablama texnikasının istifadəsi üzrə qabaqcıl təcrübəni; iqtisadiyyatın, əməyin və istehsalatın təşkilinin əsaslarını; əməyin mühafizəsi, təhlükəsizlik texnikası, istehsalat sanitariyası və yanğından mühafizənin norma və qaydalarını.

Ödəniş dərəcələrinə ixtisas tələbləri:

6-7-ci dərəcə: iş stajına tələb qoyulmadan ali riyazi təhsil;

8-9-cu dərəcələr: ali riyazi təhsil, 3 ildən az olmayaraq riyaziyyatçı vəzifəsində iş stajı;

10-cu dərəcə: ali riyazi təhsil, 3 ildən az olmayaraq 9-cu dərəcəli riyaziyyatçı vəzifəsində iş stajı;

11 -ci dərəcə: ali riyazi təhsil, 3 ildən az olmayaraq 10-cu dərəcəli riyaziyyatçı vəzifəsində iş stajı;

12-13-cü dərəcələr (aparıcı riyaziyyatçı): ali riyazi təhsil, 2-3 ildən az olmayaraq 11-ci dərəcəli riyaziyyatçı vəzifəsində iş stajı.

PSİXOLOQ

Əmək funksiyası. Əlverişli iş şəraiti yaratmaq və onun effektivliyini artırmaq məqsədi ilə müəssisə, idarə və təşkilatlarda işçilərin əmək fəaliyyətinə təsir göstərən psixoloji, iqtisadi və təşkilati faktorları öyrənir. Kollektivin sosial-inkişaf plan layihələrinin tərtibində iştirak edir, işçilərə təsir göstərən psixoloji faktorları təyin edir. Fizioloqla birgə işçilərin şəxsi xüsusiyyətləri, müxtəlif ixtisaslı fəhlə və qulluqçuların əmək fəaliyyətinin xüsusiyyətləri, peşə seçilməsi, əməyin psixoloji şəraitinin yoxlanılması, onların maraq və meylləri, məşğul olduqları əməkdən razı olub-olmaması ilə bağlı müayinələr aparır. Şəraitin işçinin psixikasına təsir edən təcrübələri, əmək proseslərini və işçinin psixoloji vəziyyətini təhlil edir. Sosioloqla və təşkilatın başqa mütəxəssisləri ilə birgə sosial-inkişaf məsələlərinə baxışda iştirak edir, həll tələb olunan daha aktual məsələ və problemlərin seçilməsini həyata keçirir. Kadr axını, əmək intizamının pozulması, səmərəsiz əmək və onları əmələ gətirən səbəblərin aradan qaldırılması yollarını təyin edir. İstehsalat mühitinin əsəb sinir sisteminə təsiri ilə müəyyən olunan müxtəlif peşə və vəzifə işçilərinin psixoloji xüsusiyyətlərini və profesioqrammalarını işləyib hazırlayır; işçinin peşəkarlıq qabiliyyətinin inkişaf perspektivlərini nəzərə alaraq, onun şəxsi əmək imkanlarından optimal istifadəsinə aid tövsiyələr verir. Gənc fəhlə və mütəxəssislərin istehsal və peşəkarlığa alışması üçün tədbir görülməsində iştirak edir. Əmək fəaliyyətinin psixoloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi əsasında psixoloji tədqiqat nəticələrinin istehsalat praktikasında tətbiqi üzrə tövsiyə və təklifləri, eləcə də optimal əmək şəraitinin təşkilinə, səmərəli əmək və istirahət rejimlərinin təyin edilməsinə, mənəvi psixoloji iqlimin əmək şəraitinin yaxşılaşdırılmasına və işçinin iş qabiliyyətinin artırılmasına imkan yaradan, kollektivin sosial inkişafının idarə olunmasının təkmilləşdirilməsinə yönəldilən konkret istiqamətlər üzrə tədbirlər hazırlayır, onların yerinə yetirilməsinə nəzarət edir. Əməyin təşkili və istehsalın idarə olunması tələblərindən irəli gələn, kadr axınının səbəblərini, onların seçilməsi və yerləşdirilməsini öyrənir; işçilərin, o cümlədən gənc fəhlə və mütəxəssislərin şəraitə uyğunlaşmasına imkan verən tədbirlərin keçirilməsi təkliflərini işləyib hazırlayır. Əmək kollektivlərinin formalaşmasında erqonomikanın tələblərini, maddi və mənəvi həvəsləndirmənin təkmilləşdirilməsini nəzərə alaraq əməyin təşkili sistemlərinin layihələşdirilməsində (iş vaxtının təşkili, iş yerlərinin səmərəli təşkili), kadrların idarə olunması metodlarının işlənib hazırlanmasında, peşələrinə görə seçilməsində, professioqrammaların tərtibində iştirak edir, psixoloji xarakterli məsələlərdə, psixoloji biliklərin təbliğində, düzgün istiqamət götürmələrinə kömək edir. Kollektivin sosial inkişafı və istehsalın idarə olunmasında sosial-psixoloji faktorların nəzərə alınmasını tələb edən kadr və əmək məsələləri üzrə müəssisə, idarə və təşkilat işçilərinə məsləhətlər verir.

Bilməlidir: praktiki psixologiya üzrə yuxarı təşkilatların əsasnamə, sərəncam və əmrlərini; metodiki normativ və digər rəhbər sənədləri; əməyin və idarəetmənin psixologiyasını, mühəndis və sosial psixologiyanı; işçilərin əmək fəaliyyətinin psixoloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi metodlarını; əmək şəraitinin öyrənilməsində istifadə edilən texniki vasitələri; psixologiya sahəsində qabaqcıl təcrübəni; istehsalat texnologiyasının əsaslarını, iqtisadiyyatın, istehsalın, əməyin və idarəetmənin təşkilinin əsaslarını; peşəyönümü işinin əsaslarını; əmək qanunvericiliyini, əməyin mühafizəsi, təhlükəsizlik texnikası, istehsalat sanitariyası və yanğından mühafizənin norma və qaydalarını.