Diaqnostika və texniki xiDMƏT

Sürtünmənin 2 əsas növü var:-sürüşmə,yellənmə. Sürüşmə sürtünməsi bir hissənin digərinə nəzərən yerdəyişməsilə baş verir. Bu zaman sürtünən hissələr eyni zamanda bir neçə hissədə əlaqələnirlər. Yellənmə sürtünməsi bir hissənin digərinə tərəf yellənməsində baş verir. Məs, təkərin relsdə diyirlənməsi.

Sürtünmənin 2 əsas növü var:-sürüşmə,yellənmə. Sürüşmə sürtünməsi bir hissənin digərinə nəzərən yerdəyişməsilə baş verir. Bu zaman sürtünən hissələr eyni zamanda bir neçə hissədə əlaqələnirlər. Yellənmə sürtünməsi bir hissənin digərinə tərəf yellənməsində baş verir. Məs, təkərin relsdə diyirlənməsi.

Təcrübədə çox vaxt hər iki növ bir yerdə baş verir. Sürtünməni azaltmaq üçün sürtünən səthlərin müxtəlif yağlanmalarından istifadə edilir.

Sürtünən səthlərin təmizlənməsindən asılı olaraq sürtkü yağının qalınlığı və olması 4 növə bölünür:- quru, sərhədli, yarımmayeli, mayeli.

Quru sürtünmə-hissələr arasında sürtkü yağı olmadıqda baş verir. Quru sürtünmə detalların daha çox yeyilməsinə gətirir.

Sərhədli sürtünmə-sürtünən səthlərin az sürətlərində sürtkü yağı çox nazik olduğundan səthə yağın axması dayanır. Uzunmüddətli sərhədli sürtünmədə sürtünən səthlərdə oyuq əmələ gəlir. Sərhədli sürtünmə maşın işə düşərkən və ya dayanarkən qeyd olunur.

Yarımmayeli sürtünmə-sürtkü yağının miqdarı aşağıdırsa, sürtünən hissələrin bəzi yerlərdə toxunmasından baş verir. Az mayeli sürtünmədə hissələrin yeyilməsi, sərhəd sürtünməsinə nisbətən aşağıdır.

Yarımmayeli sürtünmə-sürtkü yağının miqdarı aşağıdırsa, sürtünən hissələrin bəzi yerlərdə toxunmasından baş verir. Az mayeli sürtünmədə hissələrin yeyilməsi, sərhəd sürtünməsinə nisbətən aşağıdır.

Mayeli sürtünmə-sürtkü yagı mərhələli olduqda baş verir. Bu zaman sürtünmə sürtkünün ayrı-ayrı molekulları arasında baş verir. Mayeli sürtünmədə sürtünən səthlərin yeyilməsi və istilənməsi minimum həddə çatır.

Təcrübədə yarıquru və yarımaye sürtünməyə rast gəlinir. Hissələrin ən böyük yeyilməsi quru sürtünmədə, ən kiçiyi isə mayelidə olur. Sürtünən hissələrin yeyilməsinə yük, sürtkü yağının keyfiyyəti, hissələrin materialı təsir edir.