Chizmalarda geometrik yasashlar

2.2. Lekala egri chiziqlar
. 
Egri chiziqlar bir necha nuqtalar orqali berilgan bo‟lib bir-biriga ravon o‟tadigan 
radiusning uzunligi xar-hil o‟lcham sirkulda chizib bo‟lmaydigan ko‟pgina yoylar 
ko‟rinishida berilgan bo‟lsa bunday egri chiziq lekala egri chizig‟i deyiladi. 
Konus kesimlarining egri chiziqlari. Ellips, parabola, giperbola to‟g‟ri 
doiraviy konusning konus o‟qiga turlicha joylashgan tekisliklar bilan kesishuvidan 
xosil bo‟ladi. 

---

16 
Ellips. To‟g‟ri doiraviy konusni uning o‟qiga perpendikulyar bo‟lmagan 
ammo birdaniga hamma yasovchilarni kesadigan xar qanday tekislik bu sirt bilan 
kesishib ko‟rinishi ovalga o‟xshash ellips hosil qiladi (2,19-shakl). 
Parabola. To‟g‟ri doiraviy konusni kesuvchi tekislik shu konusning 
yasovchilaridan birortasiga parallel qilib o‟tkazilsa ular o‟zaro ochiq ravon egri 
chiziq bo‟yicha kesishadi. Begri chiziq parabola deb ataladi. 
17-Shakl 18-Shakl 
 
 
20-Shakl 

---

17 
Parabolaning o‟qi EX va faks masofasi P berilgan (2,23-shakl) bo‟yicha 
parabola uchi S o‟qi SX hamda parabolaga tegishli bo‟lgan t nuqtasi bo‟yicha 
parabola yasash ko‟rsatilgan. 
Giperbola.Tekislik to‟g‟ri doiraviy konusning bir yo‟la ikkita yasovchiga 
parallel o‟tkazilgan kesuvchi tekislik ochiq ravon egri chiziq bo‟yicha kesishib 
giperbola hosil qiladi (2,25-shakl). 
21-Shakl 
 

---

18 
 
 
22-Shakl 
2,26-shaklda giperbolaning fokuslari va uchlari orasidagi masofalar FF
1
=2c 
va AA
1
=2a kesmalar qiymati bo‟yicha giperbola va uning asimlatalari yasash 
ko‟rsatigan. 
Aylana evalventasi. Aylana bo‟yicha surilmasdan yumalab harakatlanuvchi 
to‟g‟ri chiziqda yotgan nuqtaning teroektoriyasi aylana evalventasi deyiladi (2,27-
shakl). 

---

19