Chizmalarda geometrik yasashlar

12-Shakl 13-Shakl 
14-Shakl 

---

13 
Ichki tutashmada R va R
1
radiusli tutashuvchi yoylar O va O
1
markazi R 
radiusli tutashtiruvchi yoyning ichki tomonida bo‟ladi (2,16-shakl). Bunday 
tutashmani yasash uchun birinchi tutashma markazi O topiladi. Buning uchun 
berilgan R radiusdan R
1
va R
2
radiuslar olib tashlanadi va O
1
markazdan R-R
1
yoy 
va R-R
2
yoy chizilib O nuqta topiladi. O bilan O
1 
ni tutashtirib 1 va O bilan O2 
tutashtirilib 2 tutashuv nuqtalari topiladi. O nuqtada R radius orqali 12 nuqtalarga 
yoy chiziladi. 
 
 
 
 
 
15-Shakl 

---

14 
16-Shakl 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

15 
II.BOB SIRKUL YORDAMIDA CHIZILADIGAN EGRI CHIZIQLAR 
2.1. Sirkul yordamida chiziladigan egri chiziqla
r.
Sirkul yordamida 
aylanalar oval va ovaidlar egri chiziqlar chiziladi. Oval xar xil radiusli aylana 
yoylaridan tuzilgan yopiq va ravon egri chiziq bo‟lib shaklan O xarfiga o‟xshaydi. 
Bunday ovallar ovaid deyiladi. 2,17-shaklda ovalning katta va kichik o‟qlarining 
uzunligi AB va CE berilgan ovalni chizish ko‟rsatilgan. Buni chizish uchun o‟zaro 
perpendikulyar chiziq o‟tkaziladi va ularning kesishgan nuqtasi O aniqlanadi. Bu O 
nuqta ovalning markazi bo‟ladi. O nuqtadan bir biriga perpendikulyar chiziqlarga 
oval o‟qlari kattaligining yarmi ya‟ni R=
2
AB
va r=
2
CE
kesma o‟lchab qo‟yiladi 
yoki radiuslar bilan aylanalar chiziladi. So‟ngra C va B uchlar to‟g‟ri chiziq bilan 
birlashtiriladi. BC kesmada CM kesma ayriladi va N nuqta topiladi. NB ga 
perpendikulyar 12 to‟g‟ri chiziq o‟tkaziladi. Bu to‟g‟ri chiziq AB o‟qi O
2
nuqtada 
CE o‟qni esa O
3
nuqtada kesadi hosil bo‟lgan OO
2
va OO
3
masofalar O nuqtadan 
o‟qlar bo‟yicha chap tomon va yuqoriga o‟lchab qo‟yiladi.Topilgan O
1
, O
2
, O
3
, va 
O
4
nuqtalar ovalni tuzuvchi yoylar markazi bo‟ladi. Agar nuqtalar o‟zaro 
birlashtirilsa yoylarni chegaralovchi
O
1
O
4
, O
1
O
3
, O
2
O
3
, va O
2
O
4
, to‟g‟ri chiziqlarga ega bo‟lamiz. Endi O
1
, O
2
, O
3
, 
va O
4
markazlarda R
1
=O
1
A=O
2
B va R
2
=O
3
C =O
4
E radiuslar chiziladi natijada 
xosil bo‟lgan 3A4,4C6, 6B5, va 5E3 yoylar yig‟indisi ovalni tashkil qiladi. 
2,18-shaklda AB to‟g‟ri chiziq kesmasi bo‟yicha ovaid yasash ko‟rsatiladi.