20
27-Shakl
Arximed spirali. Nuqtaning O markaz atrofida tekis aylanma radius bo‟yicha
ilgarilanma qilib chizilgan egri chiziqdir (2,28-shakl).
Sikloida. Aylanada
yotgan A nuqtaning AA
12
to‟g‟ri chiziq bo‟yicha
sirpanmasdan yumalab harakatlanish teroektoriyasidir (2,29-shakl).
Episikloida. D diametri aylanada yotgan A nuqtaning R radiusli
yo‟naltiruvchi aylana bo‟yicha sirpanmay yumalab harakatlanish teroektoriyasi
(tashqi urima) dir (2,30-shakl).
Giposikloida. Agar biror aylana qo‟zg‟lmas
ikkinchi aylananing ichki
tomoni bo‟yicha sirpanmay yumalab harakat qilsa uning urinish nuqtasi
giposikloidani hosil qiladi (2,31-shakl).
24
Xulosa
Fan va texnika taraqqiyotini rivojlantirishni, tayyorlanadigan mahsulot sifatini
tubdan
yaxshilashni, ishlab chiqarishning yuqori samaradorligini ta‟minlay
oladigan kadrlar tayyorlash va tarbiyalash, ya‟ni xalq ho„jaligining barcha
tarmoqlaridagi ijodiy mehnatga tayyorlash borasidagi talablar maktabda boshlanib,
o„rta maxsus va oliy ta‟lim maktablarida rivojlantiriladi.
Kasb-hunar kollejlari chizmachilik darslarida Geometrik yasashlar mavzusini
o‟qitish metodlari chizmachilikning kasb-hunar kollejlari va maktablardagi boshqa
fanlar (mehnat ta‟limi,
matematika, fizika, ximiya va h.) bilan aloqalari ko„p
martalab qayd qilingan. Turli kasb egalaridan ham ma‟lum darajada grafik
savodxonlikka ega bo„lishlari kerak.
Kasb-hunar kollejlari va maktablarda chizmachilik fanini o„qitish
samaradorligini orttirish uchun chizmachilik darslarini ilg„or pedagogik va
innovatsion texnologiyalarga tayanib, o„qitishda modulli yondashuv asosida tashkil
qilish metodlari o„rganildi. Buning uchun chizmachilik bo„yicha
talabalarga
mazmunan yangi materallar topib ulardan o„rinli foydalanish, chizmachilik
darslarini interfaol metodlariga tayanib tashkil qilish metodikasi yoritildi.
Darslarning tarkibiy
qismlari ishlab chiqilib, amaliy mashg„ulotlar uchun
talabalar bajaradigan individual grafik topshiriqlarga namunalar,
hamda
o„rganilgan mavzu materiallarini mustahkamlash uchun mashqlar ishlab chiqildi.
CHizmachilikdan mashqlar har bir yangi mavzu materiallari bayon qilinganidan
keyin guruhlarda o„qituvchi nazoratida bajarilib, talabalarning bilimlarini baholab
borishda ancha qulayliklar yaratadi.
25
FOYDANILGAN ADABIYOTLAR
1. Yu. Qirqizboyev, Z. Inog‟omov, T. Rixsiboyev “Texnik chizmachilik kursi”
Toshkent “O‟qituvchi” 1987 yil.
2.S.K. Bogolyubov, V.A. Voinov “Texnikaviy chizmachilik kursi”
Toshkent
“O‟qituvchi” 1977 yil.
3. G.P. Vyatkin, A.N. Andreva, A.K. Boltukin i dr.
4.
www.ziyonet.uz