Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən
Yüklə 1,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- HOW FISH REPRODUCE
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları / BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları /
BIODIVERSITY: A m az in g C a s p ia n F is h e s gəlir. Suda ən çox dəyişən amillər əsasən bunlardır: 1) temperatur və 2) duzluluq. Balıqlar soyuqqanlı heyvanlar olduğundan onların bədən temperaturu adətən yaşadığı suyun temperaturuna bərabər olur. Əgər mühitin tempera turu artırsa və ya azalırsa balıq bu dəyi şikliklərə uyğunlaşır, yəni onun bədə ninin temperaturu bu dəyişikliklərə uyğun olaraq dəyişir. Belə uyğunlaşma yalnız temperatur kəskin deyil, tədricən dəyişdikdə baş verə bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, bir çox balıqlar temperaturun 8°C-yə qədər (15°F) tədridən aşağı düşməsinə və ya yuxarı qalxmasına uyğunlaşa bilir. Adətən suyun temperaturu tədricən dəyişir və balıqların orqanizmi bu dəyişikliyə uyğunlaşmağa imkan tapır. Bəzi hallarda isə suyun temperaturu kəskin aşağı düşür ki, bu da bir çox balıqların ölməsinə səbəb olur. Zavodların və istilik elektrik stansiya larının işlənmiş isti sularının su hövzələrinə tökülməsi nəticəsində suyun temperaturu kəskin surətdə artır. Balıqlar belə kəskin temperatur dəyişikliyinə uyğunlaşa bilmir və təhlükəyə məruz qalırlar. Məlumdur ki, həm şirin suda, həm də dəniz suyunda balıqların yaşayışı üçün zəruri duzlar var. Lakin dəniz suyunda daha çox duz vardır. Ona görə də balıqlar dənizdən çaylara, göllərə və əksinə miqrasiya zamanı sudakı duzluluğun dəyişm əsinə uyğunlaşm alıdırlar. Amma belə uyğunlaşmaya yalnız bəzi balıq
növləri qabildir. Şirin suda və dəniz suyunda each species of fish equals that o f the water in which the species lives. I f the water temperature rises or falls, a fish can adjust to the change because its body temperature changes accor dingly. But the change in the water temperature must not be too great and must occur gradually. M ost fish can adjust to a change in the water temperature of up to 15 °F (8 °C) if the change is not sudden. W ater temperatures usually change slowly, and so there is time for a fish's body to make the necessary adjustment. But occasionally, the temperature drops suddenly and severely, killing many fish. In addition, freshwater fish are sometimes endangered by thermal pollution, w hich occurs w hen factories and electric power plants release hot water into rivers or lakes. The resulting increase in water temperature may be greater than most fish can adjust to. Both fresh water and ocean water contain various salts, many of which fish need in their diet. But ocean water is far saltier than fresh water. Fish that migrate between the two must adjust to changes in the salt content of the water. Relatively few fish can make such an adjustment. Both freshwater and saltwater fish have about the same amount of dissolved salts in their body fluids. But the body fluids of ocean fish are not so salty as the water in which the fish live. Under certain circum stances, water from a weak solution will flow into a strong solution. This natural process, called osmosis, takes yaşayan balıqların bədən mayesində həll olmuş duzların miqdarı demək olar ki, eynidir. Bununla bərabər dəniz balıqlarının bədən mayesində olan duzların miqdarı yaşadığı mühitin duzluluğundan azdır. Məlumdur ki, müəyyən şəraitdə su duzluluğu zəif olan məhluldan duzluluğu çox olan məhlula keçir ki, bu da təbii proses olub osmos adlanır. Bu proses o vaxt baş verir ki, iki məhlulun arasında ancaq suyun keçə biləcəyi membran (nazik təbəqə) olsun. Balıqların qəlsəmə və dərilərində belə mem- branlar vardır. Məhz buna görə dəniz balıqları daim bədənlərində olan suyu itirirlər və bu su daha duzlu olan dəniz suyuna keçir. Bu itkini
kompensasiya etmək üçün
dənizdə yaşayan balıqlar daha çox su içirlər. İçilən dəniz suyunda isə balıqlara lazım olduğundan daha çox duz olduğu üçün onlar artıq duzu qəlsəm ələri və həzm orqanları vasitəsilə xaric edir. Dəniz balıqlarının içdikləri suyun hamısı onların həyat fəaliyyəti üçün lazımdır. Buna görə də onlar çox az miqdar sidik ifraz edir. Şirin su balıqlarında osmos prosesi problemi dəniz balıqlarında olan prosesin tam əksidir. Onların orqaniz- mindəki suyun duzluluğu mühitin duzluluğundan çoxdur. Ona görə də bu balıqlar daima öz membranlan vasitə silə su qəbul edirlər. Şirin su balıqları membranları vasitəsi ilə o qədər su qəbul edirlər ki, onlara daha su içmək lazım olmur. Əksinə bu balıqlar həddən artıq su qəbul etdiklərindən orqanizmlərində olan suyun artığını xaric etmək məcburiyyətində qalırlar. place if the two solutions are separated by a membrane (thin layer) through which only the water can pass. The skin and gill membranes of fish are of this type. For this reason, marine fish constantly lose water from their body fluids into the stronger salt solution of the sea water. To make up for this loss, they drink much w ater. But ocean w ater contains more salt than marine fish need. The fish pass the extra salt out through their gills and through their digestive tract. Saltwater fish need all the water they drink. As a result, these fish produce only small amounts o f urine. Freshwater fish have the opposite problem with osmosis. Their body fluids are saltier than fresh water. As a result, the fish constantly absorb water through their membranes. In fact, freshwater fish absorb so much water that they do not need to drink any. Instead, the fish must get rid of the extra water that their bodies absorb. As a result, freshwater fish produce great quantities of urine.
All fish reproduce sexually. In sexual reproduction, a sperm unites with an egg in a process called fertilization. The fertilized egg develops into a new individual. Males produce sperm and females produce eggs in almost all fish species. But in a few species, the same individual produces both sperm and eggs. In many species, fish change sex during their lifetime. Fish born as males may later become 50 51 Yüklə 1,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|