Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən
Yüklə 1,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları /
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s larda isə onlar öz növlərindən olan dişilərdən az fərqlənirlər. Bir başqa növlərdə isə erkəklər və dişilər o qədər fərqlənirlər ki, alimlər uzun müddət onları müxtəlif növlərin nümayəndəsi kimi qəbul edirdilər. Bəzi növlərdə isə erkək və dişilər bir- birinə o qədər bənzəyirlər ki, onları ancaq davranışlarına görə ayırmaq mümkündür. Məsələn, erkək balıq dişinin diqqətini cəlb etmək üçün xüsusi cəlbedici hərəkətlər edir. O, dişinin ətrafında dövrə vuraraq üzür və onun diqqətini özünə cəlb etmək üçün ifadəli «rəqs» edir. Treska, siam döyüşkən balıqları, xul balıqları və tikanbalıq kimi bəzi növlərin erkəkləri öz kürütökmə yerini qoruyaraq başqa erkəkləri oradan qovurlar. Bəzi balıqlar, xüsusilə şirin su balıqları kürülərini tökmək üçün yuva qururlar. Məsələn, şirin suda yaşayan xanı balığı, tikan balıq su bitkilərindən xüsusi yuva düzəldir, qızılbalıq isə quyruq üzgəci ilə qumu eşərək yuva qazır.
Bu dövrdə erkək və dişilər xüsusi şəkildə bir-birinə toxunur, üzgəc və ya gövdələri vasitəsilə bir-birinə xüsüsi işarələr verirlər. Növündən asılı olaraq balıqlar kürü tökmə dövründə bir neçə və ya çox sayda, bəzən isə milyonlarla kürü tökə bilir. Məsələn, treskanın dişisi kürü tökmə dövründə 9 milyona qədər kürü tökə bilir. Əksər hallarda balıq kürülərinin diametri 3 mm-dən (1/8 düym) çox olmur. Treska və siyənək kimi bəzi balıqlar kürü tökdükdən sonra öz species are larger than the males. Among other species, the males develop unusually bright colors during the spawning season. D uring the rest of the year, they look much like the females of their species. In some species, the males and females look so different that for many years scientists thought they belonged to different species. Among other fish, the sexes look so much alike that they can be told apart only by differences in their behavior. For example, many males adopt a special type of courting behavior to attract females. A courting male may swim round and round a female or perform a lively "dance" to attract her attention. Among some species, including cod, Siamese fightingfish, and certain gobies and sticklebacks, a male claims a territory for spawning and fights off any male intruders. Many fish, especially those that live in fresh water, build nests for their eggs. A male freshwater bass, for example, uses its tail fin to scoop out a nest on the bottom of a lake or stream. Spawning and care o f the eggs. After the preparations have been made, the males and females touch in a certain way or make certain signals with their fins or body. Depending on the species, a female may lay a few eggs or many eggs even millions during the spawning season. Most fish eggs measure 1/8 inch (3 millimeters) in diameter or less. 54 BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları j BIODIVERSITY: A m a z in g C a sp ia n Fisshes kürülərini qoyub gedirlər. Treskanın kürüsü digər əksər okean balıqlarının kürüsü kimi suyun üzərinə qalxır və ətrafa yayılır. Kürülərin çoxu yırtıcılar tərəfindən yeyilir, bir hissəsi isə soyuq suya düşərək məhv olur. Treskanın tökdüyü milyonlarla kürüdən çox az bir hissə inkişaf edərək yetkin balığa çevrilir. Siyənəyin dişisi isə mövsüm ərzində 50 minə yaxın kürü tökür. Siyənəyin kürüsü bəzi başqa dəniz balıqlarının kürüsü kimi dənizin dibinə çökür və kürünün səthi yapışqanlı olduğu üçün dibdəki əşyalara yapışır. Ona görə də siyənəyin kürüsünün yırtıcılar tərəfindən yeyilməsi və əlverişsiz soyuq sulara düşmə ehtimalı çox az olur. Bir çox balıqlar öz kürülərini qoruyurlar. Bunlara xanı balığı, qızılbalıq, tikanbalıq və qızılxallı balıq kimi yuva quran şirin'su balıqları aiddir. Bu balıqlar treska və siyənək- lərə nisbətən çox az kürü tökürlər. Suda yuva quran şirin su balıqlarının çoxunun kürüsü siyənəyin kürüsü kimi yapışqanlıdır və dibə çökür. Bu balıqların kürüləri müəyyən qədər müdafiə olunduqları üçün onların böyümə ehtimalı da çoxdur. Müxtəlif növlərin öz kürülərini qoruması xarakter və dərəcə etibarı ilə kəskin'fərqlənir. Qızılbalıq və qızıl- xallı balıq mayalanmış kürülərinin üzərini çınqılla örtərək onları tərk edirlər. Şirin suda yaşayan xanı balığının erkəyi isə bala çıxana qədər kürünü ciddi mühafizə edir. Okean balıqlarından olan dəniz atı və dəniz iynəsi kürülərini erkək balığın Some fish, such as cod and herring; abandon their eggs after spawning. A female cod may lay as many as 9 million eggs during a spawning season. Cod eggs, like those of many other ocean fish, float near the surface and scatter as soon as they are laid. Predators eat many of the eggs. Others drift into waters too cold for hatching. Only a few cod eggs out of millions develop into adult fish. A female herring lays about 50,000 eggs in a season. But herring eggs, like those of certain other marine fish, sink to the bottom and have an adhe sive covering that helps them stick, there. As a result, herring eggs are less likely to be eaten by predators or to drift into waters ^unfavorable for hatching. _ ''
A number of fish protect their eggs. They include many freshwater nest builders, such as bass, salmon, certain sticklebacks, and trouts. The females of these species lay far fewer eggs than do the females of the cod and herring groups. Like herring eggs, the eggs of many o f the freshwater nest builders sink to the bottom and have an adhesive covering. But they have an even better chance of surviving than herring eggs because they receive some protection. The amount and kind of protection given by fish to their eggs vary greatly. Salmon and trout cover their fertilized eggs with gravel but abandon them soon after. Male
Yüklə 1,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|