Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən
Yüklə 1,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları I BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s ralarda yerləşən daxili qulaqları var. Hər bir qulaq borulu kanallar və çantacıqlar qrupundan ibarətdir. Balıqların xarici qulaqları və səs dalğalarını qəbul edən qulaq pərdələri yoxdur. Səs dalğalan bədənin toxu maları vasitəsilə daxili qulaqlara ötü rülür.
duyma qabiliyyətinə malikdir. Naxa, qızılbalıq, köpəkbalığı kimi bir sıra balıqlarda iy duyma qabiliyyəti olduqca inkişaf edib. Əksər balıqlarda iy duyma orqanı başın hər iki tərəfində yerləşən və 2 çantadan ibarət olan orqandır. Bu çantaların daxili divarları iyə çox həssas olan sinir toxumaları ilə örtülüb. Çantanın qabaq tərəfində yerləşən burun deşikləri vasitəsilə içəri keçən su sinir toxumalarını yuyur və çantadan xaric olur. Əksər balıqların ağzında çox sayda dad reseptorları var. Bəzi növlərdə belə reseptorlar bədənin müxtəlif hissələrində yerləşib. Naxa, nərə və bir sıra başqa balıqların ağızlarının yanında bığcıqları var. Balıqlar bığcıqlar vasitəsilə həm dad, həm də toxunmanı hiss edirlər.
Toxunma ilə hiss etmə və yan xəttlər sistemi bir-birilə çox sıx bağlıdır. Əksər balıqlarda toxunmanı duyma qabiliyyəti yaxşı inkişaf etmişdir. Dərinin səthi boyu yerləşmiş sinir ucları çox kiçik təzyiq və temperatur dəyişikliklərini hiss edir. Yan xətlər sistemi isə su layındakı kiçicik dəyişiklikləri duyur. Bu sistem A few kinds of fish are born blind. They include certain species of catfish that live in total darkness in the waters of caves and a species of whalefish, which lives in the ocean depths. Some of these fish have eyes but no vision. Others lack eyes completely. Hearing. All fish can probably hear sounds produced in the water. Fish can also hear sounds made on shore or above the water if they are loud enough. Catfish and certain other fish have a keen sense of hearing. Fish have an inner ear enclosed in a chamber on each side of the head. Each ear consists of a group of pouches and tubelike canals. Fish have no outer ears or eardrums to receive sound vibrations. Sound vibrations are carried to the inner ears by the body tissues. Smell and taste. All fish have a sense of smell. It is highly developed in many species, including catfish, salmon, and sharks. In most fish, the olfactory organs (organs of smell) consist of two pouches, one on each side of the snout. The pouches are lined with nerve tissue that is highly sensitive to odors from substances in the water. A nostril at the front of each pouch allows water to enter the pouch and pass over the tissue. The water leaves the pouch through a nostril at the back. Most fish have taste buds in various parts of the mouth. Some species also 42 BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları /
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s əsasən dərinin altında yerləşən xırda kanallardan ibarətdir. Əsas kanal balığın gövdəsi boyunca hər iki tərəfdən keçir. Bu iki kanalın şaxələri başa doğru gedir. Balıq suyun axınında olan hər hansı bir hərəkəti dalğa titrəyişləri seriyası kimi qəbul edir. Bu dalğa titrəyişləri dəridəki məsamələr vasitəsi ilə yan xəttə ötürülür və onun müəyyən sahələrini fəallaşdırır. Balığın ətrafındakı su axını dəyişərsə, onda yan xətlərin qəbul etdiyi titrəyiş lər də dəyişəcək. Sinir sistemi bu in formasiyanı baş beyinə verir. Titrə yişlərin xarakterinin dəyişməsi balıq lara yaxınlaşan təhlükədən və ya gör mə hüdudundan kənarda obyektlərin olmasından xəbər verir.
hissiyyat orqanları balıqlara müva zinətlərini saxlamağa və əlverişsiz su məkanlarından uzaqlaşmağa imkan verir. Daxili qulaqlar balıqlara müvazinətlərini saxlamağa imkan verir. Daxili qulaqların içərisindəki mayedə sərbəst hərəkət edə bilən qulaq daşları -otolitlərvar. Balıq üzərkən gövdə normal vəziyyətindən bir qədər kənara çıxdıqda maye və otolitlər qulaqlarda yerləşən həssas sinir uclarına doğru hərəkət edirlər. Sinir lifləri baş beyinə gövdənin vəziyyətindəki dəyişikliyi xəbər verir, baş beyin isə üzgəc əzələlərini xəbərdar edərək balığın müvazinətini bərpa edir. Balıqlar eyni zamanda suyun təzyiqinin, duzluluğu- nun və temperaturunun dəyişilməsini də hiss edirlər ki, bu da onları have them on other parts of the body. Catfish, sturgeon, and a number of other fish have whiskerlike feelers called barbels near the mouth. They use the barbels both to taste and to touch.
closely related. Most fish have a well- developed sense of touch. Nerve endings throughout the skin react to the slightest pressure and change of temperature. The lateral line system senses changes in the movement of water. It consists mainly of a series of tiny canals under the skin. A main canal runs along each side of the trunk. Branches of these two canals extend onto the head. A fish senses the flow of water around it as a series of vibrations. The vibrations enter the lateral line through pores and activate certain sensitive areas in the line. If the flow of water around a fish changes, the pattern of vibrations sensed through the lateral line also changes. Nerves relay this infor mation to the brain. Changes in the pattern of vibrations may warn a fish of approaching danger or indicate the location of objects outside its range of vision.
fish keep its balance and avoid unfavorable waters. The inner ears help a fish keep its balance. They contain a fluid and several hard, free- m oving o to lith s (ear sto n es). Whenever a fish begins to swim in
Yüklə 1,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|