Bilimlendiriw ministrligi
Mádeniy ilajlardı shólkemlestiriwde qurallardan durıs hám όnimli
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1.2. Mádeniy ilajlardı shólkemlestiriwde qurallardan durıs hám όnimli
paydalanıw Mádeniy ilajlardı shólkemlestiriwde eń tiykarǵı qurallardan jáne biri – texnikalıq qurallardan όnimli hám nátiyjeli paydalanıw esaplanadı. Texnikalıq qurallarǵa dawıs kúsheytkishler, mikrofonlar, miksher pultları, minidisk yaki kompyuterler hám basqalar kiredi. 13 Mádeniy ilajlardı sıpatlı texnikalıq apparaturalarda ótkeriw tıńlawshılarǵa hám atqarıwshılarǵa úlken kúsh beredi. Bunıń sebebi sonnan ibarat, taza, artıqsha shawqımlarsız kolonkalardan shıǵıp atırǵan dawıs, hawaz ilaj qatnasıwshılarına jaǵımlı keypiyatlardı baǵıshlaydi. Eger karnaylardan shıǵıp atırǵan muzıka shawqımlı bolıp, tiniq esitilmey atırǵan bolsa, ol hár qanday insanǵa jaman tásir kórsetiwi, nervine unamsız tásir etiwi múmkin. Kishi auditoriyalarda bolıp ótetuǵın ilajlarda texnikalıq úskenelerge mútájlik az boladı. Mısalı, kitapxana (MRO) da shólkemlestirilgen «Jaslar arasında kitap oqıw mádeniyatın qáliplestireyik» temasında bolıp ótetuǵın ilajlarda mikrofon yamasa muzıkalı apparatlardan paydalanılmawı múmkin. Biraq prizentaciya ushın eń bolmaǵanda kompyuterlerden paydalanıwǵa tuwrı keledi. Texnikalıq qurallarǵa dawıs kúsheytiwshi apparaturalardan basqa, túrli shıraqlar, saxnanı háreketke keltiriwde qollanılatuǵın texnikalıq qurılmalar, túrli disk, fleshka (planshet, telefon t.b)lardı oqıytuǵın qurılma yaki úskeneler, bir sóz benen aytqanda, elektr tokı menen isleytuǵın júdá kóp qurılmalar házirgi kúnde derlik bárshe ilajlarda aktiv qollanılıp kelinbekte. Mádeniy ilajlardı shólkemlestiriwde qurallardan durıs hám όnimli paydalanıw ilajdıń dárejesin hám kórkemlilik dárejesın asıradı. Elimiz ǵárezsizlikke eriskennen keyin, adamlardıń sanası, dúńyaǵa kóz qarası, oy-pikiri, maqset hám umtılıwları, bir sóz benen aytqanda mánawiy-ideologiyalıq áleminde, ruwxıy tábiyatı hám hátteki kelbetinde úlken ózgerisler payda bola basladı. Bul boyınsha Prezidentimiz hám húkimetimizdiń mánawiyat, bilimlendiriw, ideologiya, mádeniyat, kórkem óner hám ideyalıq jónelis boyınsha alıp barılıp atırǵan turmıslıq hám ádil siyasatı áhmiyetli faktor bolıp xızmet etpekte. Demek, mánawiyat, ideologiya, ideya, kórkem óner, mádeniyat hám bilimlendiriw haqqında sóz eter ekenbiz, onda mádeniy ilajlardıń jámiyettiń rawajlanıwındaǵı áhmiyetiniń salıstırıp bolmas dárejede ekenlngin hesh kim biykarlay almaydı. Ǵalabalıq kórkem όner shıǵarmaları esaplanǵan teatr, kino yaki ǵalabalıq ilajlardıń mazmunlı, maqsetli niyetke erisiwinde kórkem ónerdiń barlıq túrlerinen paydalanıladı hám tamashagóylerge kόrsetiledi. Biraq, derlik shólkemlestirilip atırǵan barlıq ilajlardıń 14 tiykarında mánawiy, tárbiyalıq hám ádep-ikramlıq, ruwxıy iskerliklerdiń bar ekenligine gúman joq. Rejelestirilgen hám ótkeriliwi kerek bolǵan mádeniy ilajlardıń tiykarǵı wazıypası – milliy hám dúńya mádeniyatlarınıń eń jaqsı úlgilerin keńnen úgit-násiyatlaw hám ǵalabalastırıw, ósip kiyatırǵan jas áwladtı, zamanagóy jaslardı mánawiy tárbiyalaw, milletine, tariyxına, insaniyatqa bolǵan húrmetin oyatıw hám saqlaw esaplanadı. Atap aytqanda, xalıqlardıń ózine tánligi hám biytákirarlıǵın saqlaw, tariyxıy jaqtan qálipleken áyyemgi milliy mádeniyatlar, kórkem óner hám xalıq dóretiwshiligi, júz jıllar dawamında qáliplesken milliy dástúrler hám úrp-ádetlerdiń óz ara jaqınlasıwı hám bir-birin baytıwı ushın, dúńyada jasap atırǵan túrli millet hám elat wákilleri arasında óz ara húrmet ortalıǵın júzege keltiriw ushın mádeniy ilajlardıń áhmiyetin ayrıqsha aytıp ótiw maqsetke muwapıq boladı. Sonday-aq, mádeniy ilajlarda shaxs óz insanlıq pazıyletlerin qáliplestire baslaydı, jasırın, tákirarlanbas, individual ózgeshelikleri, qábiletlerin ashadı, olardı ósiredi hám rawajlandırıp baradı, jámiyet, turmıs penen baylanisqa kirisedi. Quramalı sociallıq reallıq sıpatında bul ilajlardıń ózine tánligi sonnan ibarat, ol insaniyat áwladlarınıń miyneti hám bilimlerin ózine sińdirip aladı, hámme waqıtta bayıtıp baradı hám olardı keleshek áwladlarǵa jetkerip beredi. Mine sonday úlken jumıslardı ámelge asırıwda mádeniy ilajlardı maqsetli shólkemlestiriw, onı tárbiyalıq proceslerge baǵdarlaw – házirgi kúnniń aktual máselelerinen sanaladı. Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|